Μπορεί η ηλιόλουστη Ελλάδα να μην είναι η πρώτη χώρα που έρχεται στο μυαλό όταν γίνεται λόγος για υψηλές αμυντικές δαπάνες, όμως μόλις τέσσερις σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ξόδεψαν μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους για την άμυνα το περασμένο έτος.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ, πέραν των Ηνωμένων Πολιτειών, στη λίστα αυτή περιλαμβάνονται η Πολωνία, η Λετονία και η Εσθονία, χώρες που ενίσχυσαν τις αμυντικές τους δαπάνες τα τελευταία χρόνια ως απάντηση στη ρωσική επιθετικότητα.
Η Ελλάδα, από την πλευρά της, παραμένει σταθερά μια από τις χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες στον τομέα της άμυνας, ξοδεύοντας περίπου το 3,1% του ΑΕΠ της το 2024.
Η ένταση με την Τουρκία ως βασικός παράγοντας
Στην καρδιά των αμυντικών δαπανών της Αθήνας βρίσκεται η τεταμένη και πολύπλοκη σχέση της με τη γειτονική και επίσης μέλος του ΝΑΤΟ, Τουρκία.
«Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν “πολλές ιστορικές αποσκευές“», δήλωσε στο CNBC ο Jacob Kirkegaard, ανώτερος ερευνητής στο Bruegel. Οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών χρονολογούνται αρκετούς αιώνες πίσω και περιλαμβάνουν πολέμους, τον εκτοπισμό περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων, συγκρούσεις για τον έλεγχο της Κύπρου, αλλά και γεωγραφικούς παράγοντες, όπως το πλήθος των ελληνικών νησιών, αναφέρει το CNBC.
«Υπάρχει πολύ μεγάλος αριθμός ελληνικών νησιών κοντά στην τουρκική ακτή, στα οποία, θεωρητικά, οι Τούρκοι θα μπορούσαν να εισβάλουν σχετικά εύκολα», σημείωσε. «Η Ελλάδα παραδοσιακά διατηρεί σημαντική στρατιωτική παρουσία σχεδόν σε όλα αυτά τα νησιά, γεγονός που είναι δαπανηρό, καθώς απαιτείται η ύπαρξη πολλών φρουρών», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι ανησυχίες για την «τουρκική απειλή» παραμένουν επίκαιρες, σύμφωνα με τον Γιώργο Τζογόπουλο, ανώτερο ερευνητή στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
«Η Ελλάδα ξοδεύει πολλά στην άμυνα για να προστατεύσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα», ανέφερε στο CNBC.
Η αστάθεια σε γειτονικές περιοχές, περιλαμβανομένης της Μέσης Ανατολής, αλλά και η «επιθετική πολιτική» της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθιστούν απαραίτητη τη συνέχιση της ισχυρής αμυντικής παρουσίας της Ελλάδας, όπως εξήγησε ο Τζογόπουλος.
«Η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή από το να είναι προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα», πρόσθεσε.
Φρεγάτα ΥΔΡΑ
Στρατιωτική δύναμη με αδυναμίες
Παρά τον υψηλό προϋπολογισμό, η στρατιωτική ισχύς της Ελλάδας παρουσιάζει αδυναμίες, σύμφωνα με ειδικούς.
Η χώρα έχει δώσει έμφαση στην αγορά προηγμένων οπλικών συστημάτων, ειδικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, δήλωσε στο CNBC ο Wolfango Piccoli, συμπρόεδρος της εταιρείας συμβούλων πολιτικού ρίσκου Teneo.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτών των δαπανών κατευθύνεται στο εξωτερικό, όπως σημείωσε. «Η χώρα εξακολουθεί να μην διαθέτει ισχυρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία και βασική προτεραιότητα είναι η οικοδόμηση και διατήρηση μιας αυτόνομης βιομηχανικής βάσης, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από ξένους προμηθευτές όπλων», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Kirkegaard πρόσθεσε ότι οι επιχειρησιακές δυνατότητες του ελληνικού στρατού παρουσιάζουν πρακτικά προβλήματα. Πολλά από τα άρματα μάχης του ελληνικού στρατού είναι παλαιάς τεχνολογίας και το προσωπικό δεν είναι εκπαιδευμένο να τα χρησιμοποιεί σε μεγάλους σχηματισμούς. Παράλληλα, ο εξοπλισμός είναι διασκορπισμένος σε πολλά νησιά, κάτι που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα.
«Επομένως, θα ήταν λάθος στην περίπτωση της Ελλάδας να εξισώσουμε τις δαπάνες με την πραγματική στρατιωτική ισχύ», τόνισε.
Ο ρόλος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ
Καθώς οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ συναντώνται αυτή την εβδομάδα, το επίπεδο των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας αναμένεται να ενισχύσει τη θέση της ανάμεσα στα 32 μέλη της Συμμαχίας.
Οι δαπάνες αυτές έχουν ήδη ενισχύσει τις σχέσεις της Ελλάδας με σημαντικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία, που προμηθεύουν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Αθήνα, σύμφωνα με τον Piccoli.
«Οι αμυντικές δαπάνες στην Ελλάδα λειτουργούν επίσης ως εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής, ενισχύοντας τη θέση της χώρας και τις εγγυήσεις ασφάλειας σε ένα περίπλοκο περιφερειακό περιβάλλον», συμπλήρωσε.
Κεντρικό θέμα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ θα είναι οι αμυντικές δαπάνες, με το Reuters να αναφέρει ότι τα μέλη του συνασπισμού έχουν συμφωνήσει επί της αρχής να αυξήσουν τον στόχο τους στο 5% του ΑΕΠ. Αυτό περιλαμβάνει 3,5% για παραδοσιακά ζητήματα άμυνας και 1,5% για συναφή θέματα, όπως υποδομές και κυβερνοασφάλεια.
Η αύξηση στον στόχο του 5% θα είναι μικρότερη για την Ελλάδα σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες, αλλά ακόμη και η Αθήνα ίσως να μην τον πετύχει, εκτίμησε ο Kirkegaard.
«Πιστεύω ότι η Ελλάδα δεν θα είναι από τις χώρες που θα ανταποκριθούν ιδιαίτερα σε αυτούς τους νέους στόχους του ΝΑΤΟ», δήλωσε. «Η ευρύτερη αλλαγή στο επίπεδο των δαπανών του ΝΑΤΟ καθοδηγείται από τη ρωσική επιθετικότητα, η οποία δεν αποτελεί την κύρια στρατιωτική πρόκληση για την Ελλάδα», συμπλήρωσε.
