Ο Φίλιπ Ροθ (Philip Milton Roth, 19 Μαρτίου 1933 – 22 Μαΐου 2018) ήταν Αμερικανός συγγραφέας (εβραϊκής καταγωγής). Το πρώτο του βιβλίο «Αντίο Κολόμπους» εκδόθηκε το 1959. Είχε λάβει πολλά λογοτεχνικά βραβεία και είχε μεγάλη αναγνώριση από κοινό και κριτικούς. Ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του είναι το «Αντίο Κολόμπους», το «Σύνδρομο Πόρτνοϊ» του 1969 και η σειρά μυθιστορημάτων με αφηγητή το alter ego του Νέιθαν Ζούκερμαν . To 2012 τιμήθηκε με το Βραβείο Πρίγκιπας της Αστούριας.
Ο Ροθ γεννήθηκε στο Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ στις 19 Μαρτίου 1933, ως το δεύτερο παιδί μιας αμερικανοεβραϊκής οικογένειας με καταγωγή από τη Γαλικία της Κεντρικής Ευρώπης. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Μπάκνελ (Bucknell) και στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς και Αγγλική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Δίδαξε δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα και στο Πρίνστον και στη συνέχεια συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Αποσύρθηκε από την ακαδημαϊκή διδασκαλία το 1991.
Κατά την παραμονή του στο Σικάγο ο Ροθ γνώρισε το νομπελίστα συγγραφέα Σολ Μπέλοου και την πρώτη του γυναίκα του Μάργκαρετ Μάρτινσον (Margaret Martinson). Χώρισαν το 1963 και το 1968 η Μάρτινσον σκοτώθηκε σε τροχαίο ατύχημα. Το 1990 παντρεύτηκε την αγγλίδα ηθοποιό Κλερ Μπλουμ (Claire Bloom). Το 1994 χώρισαν και το 1996 η Μπλουμ εξέδωσε αυτοβιογραφία με τίτλο “Leaving a Doll’s House”, όπου περιγράφει λεπτομέρειες του γάμου της με το συγγραφέα.
Συγγραφική καριέρα
Το πρώτο βιβλίο του Ροθ “Goodbye, Columbus” (Αντίο Κολόμπους), ήταν μια συλλογή διηγημάτων με την οποία κέρδισε το Εθνικό Λογοτεχνικό Βραβείο των ΗΠΑ το 1960.
Μεγάλη εμπορική επιτυχία γνώρισε με το τρίτο του μυθιστόρημα “Portnoy’s Complaint” (Το σύνδρομο Πόρτνοϊ) το 1969.
Το 1979 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο όπου αφηγητής είναι ο Νέιθαν Ζούκερμαν με τίτλο “The Ghost Writer”. Ακολούθησαν αρκετά ακόμα όπου ο Ζούκερμαν είναι είτε αφηγητής ή παίρνει κάποιο μέρος στην πλοκή, με πιο πρόσφατο το “Exit Ghost” (Φεύγει το φάντασμα) του 2007. Το 1997 κέρδισε για δεύτερη φορά το Εθνικό Λογοτεχνικό Βραβείο με το βιβλίο “Sabbath’s Theater” (Το θέατρο του Σάμπαθ) και το 1998 βραβεύτηκε με Πούλιτζερ για το “American Pastoral” (Αμερικανικό ειδύλλιο).
Το 2011 βραβεύτηκε για την συνολική προσφορά του στη λογοτεχνία με το Διεθνές βραβείο Μπούκερ.
Πολλά από τα βιβλία του Ροθ έχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία: εκτός του Ζούκερμαν που θεωρείται alter ego του συγγραφέα, ο χαρακτήρας Ντέιβιντ Κέπες που εμφανίζεται σε τρία βιβλία έχει αρκετά κοινά στοιχεία με τον ίδιο, ενώ σε κάποια βιβλία του έχει χρησιμοποιήσει χαρακτήρες με το όνομα Φίλιπ Ροθ.
Έργα και οι ελληνικές εκδόσεις τους
Βιβλία – Ζούκερμαν
- 1979: Ο συγγραφέας φάντασμα – (The Ghost Writer), το α’ μέρος της τριλογίας «Ζούκερμαν δεσμώτης», (μτφ. Σπύρος Βρετός. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ζούκερμαν δεσμώτης: Τριλογία και επίλογος» των εκδ. “Πόλις”, 2004)
- 1981: Ζούκερμαν λυόμενος – (Zuckerman Unbound), το β’ μέρος της τριλογίας, (μτφ. Σπύρος Βρετός. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ζούκερμαν δεσμώτης: Τριλογία και επίλογος» των εκδ. “Πόλις”, 2004)
- 1983: Μάθημα ανατομίας – (The Anatomy Lesson), το γ’ μέρος της τριλογίας, (μτφ. Σπύρος Βρετός. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ζούκερμαν δεσμώτης: Τριλογία και επίλογος» των εκδ. “Πόλις”, 2004)
- 1985: Το όργιο της Πράγας – (The Prague Orgy), επίλογος της τριλογίας,(μτφ. Σπύρος Βρετός. Περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Ζούκερμαν δεσμώτης: Τριλογία και επίλογος» των εκδ. “Πόλις”, 2004)
- 1986: Η Αντιζωή – (The Counterlife)-βραβείο «National Book Critics Circle Award» το 1987-, (Χριστίνα Ντόκου για τις εκδ. “Πόλις”, 2008)
- 1997: Αμερικανικό ειδύλλιο – (American Pastoral)-βραβείο «Βραβείο Πούλιτζερ (Μυθοπλασίας)» το 1998 και «Prix du Meilleur Livre Étranger» το 2000-, (μτφ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου για τις εκδ. “Πόλις”, 2010)
- 1998: Παντρεύτηκα έναν κομμουνιστή – (I Married a Communist), (μτφ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου για τις εκδ. “Πόλις”, 2000)
- 2000: Το ανθρώπινο στίγμα – (The Human Stain)- Βραβείο PEN/Faulkner και «W. H. Smith Literary Award» το 2001, βραβείο «Prix Médicis Étranger» και «LIRE Meilleur Livre de l’ Année» το 2002-, (μτφ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου για τις εκδ. “Πόλις”, 2013)
- 2007: Φεύγει το φάντασμα – (Exit Ghost), (μτφ. Κατερίνα Σχινά για τις εκδ. “Πόλις”, 2009)
Βιβλία – Ροθ
- 1990: Απάτη – (Deception: A Novel), (μτφ. Μαρία Αγγελίδου για τις εκδ. “Χατζηνικολή”, 1993)
- 1993: Επιχείρηση Σάυλωκ – (Operation Shylock: A Confession)- Βραβείο PEN/Faulkner το 1994, (μτφ. Σπύρος Βρετός για τις εκδ. “Πόλις”, 2001)
- 2004: Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής – (The Plot Against America)- βραβείο «James Fenimore Cooper Prize for Best Historical Fiction» και «W. H. Smith Literary Award» το 2005-, (μτφ. Ηλίας Μαγκλίνης για τις εκδ. “Πόλις”, 2007)
Βιβλία – Κέπες
- 1972: Το βυζί – (The Breast), (μτφ. Αλεξάνδρα Κοντού για τις εκδ. “Γράμματα”, 1984)
- 1977: Ο καθηγητής του πόθου – (The Professor of Desire), (μτφ. Νίκος Παναγιωτόπουλος, εκδ. “Πόλις”, 2010)
- 2001: Το ζωό που ξεψυχά – (The Dying Animal), (μτφ. Γιώργος Τσακνιάς για τις εκδ. “Πόλις”, 2002)
Άλλα μυθιστορήματα
- 1959: Αντίο,Κολόμπους – (Goodbye, Columbus)- βραβείο «National Book Award» το 1960 και βραβείο «Guggenheim»-, (μτφ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. “Πόλις”, 2013)
- 1962: Κι ό,τι θέλει ας γίνει – (Letting Go), (μτφ. Κώστας Αρβανίτης, εκδ. “Πόλις”, 2005)
Η πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος «Το σύνδρομο Πόρτνοϊ», από τις εκδ. “Random House”
- 1967: Τότε που ήταν καλό κορίτσι – (When She Was Good), (μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. “Πόλις”, 2016)
- 1969: Η νόσος του Πορτνόυ – (Portnoy’s Complaint), (μτφ. Λένα Αλεξανδράκη, εκδ. “Γράμματα”, 1980 και Αλέξανδρος Κυριακίδης, εκδ. “Πόλις” με τίτλο «Το σύνδρομο Πόρτνοϊ» για τις εκδ. “Πόλις”, 2008)
- 1971: Our Gang
- 1973: The Great American Novel
- 1974: Η ζωή μου ως άντρα – (My Life As a Man), (μτφ. Άρτεμις Σταμπουλοπούλου, εκδ. “Πόλις”, 1996)
- 1995: Το θέατρο του Σάμπαθ (Sabbath’s Theater)-βραβείο «National Book Award»-, (μτφ. Ανδρέας Βαχλιώτης, εκδ. “Χατζηνικολή”, 1998, επανέκδοση από τις εκδ. “Πόλις”, 2013)
- 2006: Καθένας – (Everyman)- Βραβείο PEN/Faulkner το 2007, (μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. “Πόλις”, 2006)
- 2008: Αγανάκτηση – (Indignation), (μτφ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. “Πόλις”, 2009, «Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα»)
- 2009: Η ταπείνωση – (The Humbling), (μτφ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. “Πόλις”, 2010)
- 2010: Νέμεσις – (Nemesis), (μτφ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. “Πόλις”, 2011)
Απομνημονεύματα
- 1988: Τα γεγονότα: η αυτοβιογραφία ενός μυθιστοριογράφου – (The Facts: A Novelist’s Autobiography), (μτφ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. “Πόλις”, 2017)
- 1991: Πατρική κληρονομιά: μια αληθινή ιστορία – (Patrimony: A True Story)-βραβείο «National Book Critics Circle – Biography/Autobiography» το 1991-, (μτφ. Τάκης Κιρκής, εκδ. “Χατζηνικολή”, 1997 και επανέκδοση από τις εκδ. “Πόλις”, το 2012)
Πάρεργα
- 1976: Διαβάζοντας τον εαυτό μου και άλλους – (Reading Myself and Others), (μτφ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. “Πόλις”, 2014)
- 1993: A Philip Roth Reader
- 2001: Κουβέντες του σιναφιού – (Shop Talk), (μτφ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. “Πόλις”, 2004)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Οτιδήποτε αφορά στον συγγραφέα από την “Philip Roth Society”
- Λήμμα για τον Ροθ στην διαδικτυακή “Literary Encyclopedia”,
- Άρθρο για τον Ροθ στη ιστοσελίδα tospirto net , Αρχειοθετήθηκε 2018-05-27 στο Wayback Machine.
- Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Το σύνδρομο Πόρτνοϊ» από την βιβλιοκρτικό Σοφία Νικολαϊδου,
- Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Το θέατρο του Σάμπαθ»
