- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Ο επικεφαλής του αντι-συστημικού πολιτικού κόμματος ‘ΜΕΡΑ 25’ Γιάνης Βαρουφάκης, προέβη κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου, ανακοίνωσε τα πρώτα ονόματα των υποψηφίων με το κόμμα του, εν όψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών της 21ης Μαϊου.
Το άρθρο της δημοσιογράφου της εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα’ Ελένης Γκρήγκοβιτς, καταγράφει ουσιαστικά κάποια εξ αυτών των ονομάτων, που είναι και τα πλέον γνωστά στο ευρύ κοινό, και όχι μόνο λόγω παρουσίας σε άλλους κομματικούς χώρους (χρήζει θεωρητικής επισήμανσης πως το ‘ΜΕΡΑ25’ δεν διεκδίκησε κάποιο πρόσωπο που να διεκδικεί και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας).
Μεταξύ αυτών των γνωστών ονομάτων, διακρίνουμε αυτά του Δημήτρη Στρατούλη, άλλοτε βουλευτή του κόμματος του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και πρώην υπουργού, ο τραγουδοποιός Δημήτρης Ζερβουδάκης, περισσότερο γνωστός, όχι για κάποια προϋπάρχουσα πολιτική ή και κινηματική καριέρα, αλλά για την μελοποίηση και ερμηνεία του ποιήματος του Νίκου Καββαδία ‘Γράμμα σε ένα ποιητή.’1
Στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας θα τοποθετηθεί η νυν βουλευτής και αντιπρόεδρος της Βουλής, Σοφία Σακοράφα, την οποία δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει αρνητικά οι διάφορες κομματικές μετακινήσεις που συνέβησαν την προηγούμενη δεκαετία, την δεκαετία της κρίσης. Η τοποθέτηση του Δημήτρη Στρατούλη στα κομματικά ψηφοδέλτια, υπηρετεί κάποιους συγκεκριμένους σκοπούς. Και ποιοι είναι αυτοί οι σκοποί;
Πρώτον, η εκ νέου απεύθυνση σε άλλοτε ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ (το ‘ΜΕΡΑ25’ δεν στρέφεται στο ακροατήριο των αναποφάσιστων ή των αμφιλεγόμενων ψηφοφόρων, προκειμένου να μην θεωρηθεί πως το ίδιο ναρκοθετεί το ενδεχόμενο απόκτησης κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης), οι οποίοι το 2019 στράφηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ στο ‘ΜΕΡΑ 25’ συνειδητά, λόγω του ό,τι το δεύτερο διεκδικεί (και σήμερα) την αντι-μνημονιακή πολιτική κληρονομιά, οικειοποιούμενο και την ανάλογη φρασεολογία με την οποία έγινε γνωστός ο Γιάνης Βαρουφάκης ως υπουργός Οικονομικών στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-Ανεξαρτήτων Ελλήνων.
Ο Δημήτρης Στρατούλης ‘υπηρετεί’ το κομματικό-πολιτικό αφήγημα και στέλνει τα κατάλληλα συμβολικά, πολιτικά και αξιακά μηνύματα προς αυτή την κατηγορία εκλογέων, δια της έμμεσης δήλωσης πως ‘να λοιπόν, εντάσσουμε στα ψηφοδέλτια και σας προσφέρουμε ως διαθέσιμη επιλογή έναν συνεπή αριστερό αγωνιστή που αγωνίστηκε το 2015, διαφώνησε με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και αποχώρησε από το κόμμα, όπως και ο αρχηγός μας.’ ‘Το καμάρι μας.’
Δεύτερον, η πρόθεση του κόμματος και της ηγετικής του ομάδας,2 να δώσουν μία νέα ευκαιρία στον Δημήτρη Στρατούλη να ανα-διαμορφώσει εκ του μηδενός το συμβολικό (κατά Pierre Bourdieu), και πολιτικό του κεφάλαιο, μετά τις διάφορες και αποτυχημένες πολιτικές επιλογές του τα τελευταία χρόνια, τις αλλεπάλληλες μετακινήσεις του στο χώρο της εξω-κοινοβουλευτικής Αριστεράς, προσλαμβάνοντας τον, προκειμένου να διευκολύνει και την υπερψήφιση του στις εκλογές, όχι ως ‘αντικείμενο του πόθου, αλλά ως κάποιον που ‘λείπει από τη Βουλή και αξίζει να επιστρέψει για να ολοκληρώσει ό,τι άφησε ανολοκλήρωτο το 2015.’
Τρίτον, η επιθυμία και δη η βαθύτερη επιθυμία του κόμματος να εμφανιστεί ως ιδιαιτέρως ‘γαλαντόμο’ απέναντι σε κάποιους πολιτικούς, και να δείξει πως ‘συγχωρεί’ όλους όσοι για κάποιους λόγους ‘παραστράτησαν’: ‘Υποδεχθείτε στις τάξεις μας έναν «λαϊκό ηγέτη» (στρεφόμαστε εδώ στην προσέγγιση του Θωμά Σιώμου), που έχει και αυτός όπως και εμείς όλοι, «το δικαίωμα στο λάθος».3
Με βάση αυτή την δεύτερη και την τρίτη παράμετρο, συνάγουμε το συμπέρασμα πως το επίδικο καθίσταται η γρήγορη ένταξη του Δημήτρη Στρατούλη, εάν καταφέρει να εκλεγεί, στην κομματική-πολιτική ελίτ του κόμματος. Μία τέτοια εξέλιξη θεωρείται εκ των προτέρων πως θα συμβάλλει στην ενίσχυση της κοινοβουλευτικής παρουσίας και της Αριστερής-ριζοσπαστικής φυσιογνωμίας του κόμματος.
Kάτι παρόμοιο μπορεί να ειπωθεί και για τον εκπαιδευτικό Χρήστο Λάσκο, επίσης υποψήφιο του κόμματος, στο εγκάρσιο σημείο όπου αυτός επελέγη όχι διότι συνδέεται ποικιλοτρόπως με την κατά Βαρουφάκη ‘άνοιξη του 2015,’ αλλά, διότι συμβολίζει την στράτευση στα ‘Αριστερά ιδανικά και οράματα,’ στις ‘Αριστερές ιδέες για έναν καλύτερο κόσμο.’
Σε ένα σχετικά υψηλό επίπεδο πολιτικοϊδεολογικού ανταγωνισμού, η προσθήκη Λάσκου εκτιμάται πως θα ενισχύσει τόσο την τοποθέτηση του κόμματος στα Αριστερά του κομματικού-πολιτικού spectrum, σύμφωνα με τη διατύπωση της Βασιλικής Γεωργιάδου,4 όσο και τον Αριστερό αυτο-προσδιορισμό υποψήφιων βουλευτών και απλών μελών.
Ο Λάσκος επιλέχθηκε και για το ό,τι λογίζεται ως ‘θεωρητικός της Αριστεράς’, πέραν της στράτευσης του, και όχι για το γνωστικό του υπόβαθρο (φυσικός) πράγμα που μπορεί να ειπωθεί και για άλλα στελέχη και υποψήφιους βουλευτές του κόμματος.
Η επένδυση στο γνωστικό-επιστημονικό υπόβαθρο, σε πρόσωπα καταρτισμένα επιστημονικά, δεν αποτελεί προτεραιότητα για το κόμμα. Και αυτή η εξέλιξη συνιστά ένδειξη έλλειψης οποιασδήποτε πρόθεσης συμμετοχής σε ενδεχόμενη κυβέρνηση συνεργασίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Προφανώς, δεν θεωρούμε πως διαδραμάτισε κάποιον ρόλο στην επιλογή Ζερβουδάκη για το ψηφοδέλτιο της Β’ Θεσσαλονίκης του κόμματος, η στρωτή και ελαφριά ροκ μελοποίηση του ποιήματος και η αισθαντική του ερμηνεία από τον Δημήτρη Ζερβουδάκη. Αντιθέτως, κάποιοι λόγοι που μπορεί να συνέβαλλαν (υποθέσεις εργασίας) στην επιλογή Ζερβουδάκη, είναι οι εξής: Πρώτον, το ότι μέσω ακριβώς της επιλογής του, επιχειρείται η σύνδεση του κόμματος με ένα εναλλακτικό ακροατήριο στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο άτομα που ακούν αυτή την μουσική, αλλά και καλλιτέχνες που κινούνταν στο χώρο της πέραν του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ, Αριστεράς. Αυτή την σύνδεση την επιχειρεί συστηματικά εδώ και αρκετό καιρό το συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα. Μάλιστα, η επιλογή του Κρητικού λυράρη και καλλιτέχνη Ψαραντώνη (αδελφού του Νίκου Ξυλούρη), συνιστά ισχυρή ένδειξη αυτής της προσπάθειας σύνδεσης, που εξελίσσεται σχετικά απρόσκοπτα, με διακύβευμα το να αποκτήσει το κόμμα την ετικέτα, ή αλλιώς, το brand του ‘κόμματος των καλλιτεχνών που έχουν μάθει να επενδύουν πολλά στην τέχνη τους.’ Στον Ψαραντώνη εντοπίζουμε και ένα βαθύτερο στοιχείο που θεωρούμε πως διευκόλυνε την επιλογή του. Και ποιο είναι αυτό; Είναι το γεγονός πως κρίθηκε ως ο πλέον κατάλληλος καλλιτέχνης (για την ακρίβεια, ‘ριζοσπαστικός καλλιτέχνης’), και με την σκηνική του παρουσία και με την φωνή του (ας θυμηθούμε εδώ τον πολύ βαρύ και σχεδόν ‘πένθιμο’ τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει το παραδοσιακό ‘Όσο βαρούν τα σίδερα’), για να βοηθήσει ψυχο-συναισθηματικά όλους όσοι διακατέχονται, μετά από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, από την «άρνηση» του γεγονότος, για να παραπέμψουμε στην ανάλυση της Kubler–Ross, ακόμη και τώρα, βοηθώντας τους να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματα τους, να περάσουν στο επόμενο στάδιο του πένθους και να διαμορφώσουν εκλογική συμπεριφορά υπέρ του ‘ΜΕΡΑ25.’ Δεύτερον, η επιλογή Ζερβουδάκη ανταποκρίνεται με σχετική ακρίβεια, στο λαϊκιστικό, αντι-κομματικό και αντι-πολιτικό αφήγημα που διακινούν με περισσή ευκολία τέτοιου τύπου κόμματα: ‘Δεν κατάλαβα δηλαδή, πόσο χειρότερος μπορεί να είναι ο Ζερβουδάκης από τους ‘σπουδαγμένους του Χάρβαρντ, της Οξφόρδης και του Γέιλ’ που μας έφθασαν σε αυτό το σημείο;’ ‘Τι δεν έχει που έχουν αυτοί οι ‘μανδαρίνοι’; Η λαϊκιστική ή η εθνικο-λαϊκιστική φρασεολογία μπορεί να φτάσει στο peak της σε μία τέτοια περίπτωση, ιδίως εάν χρειαστεί να προβεί στην υπεράσπιση κάποιου στελέχους του, ο Γιάνης Βαρουφάκης. Την τετραετία 2019-2023, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του υπήρξε ο ‘μαχητικός’ τρόπος με τον οποίο υπερασπίζονταν στελέχη του κόμματος του, κοινοβουλευτικά και μη. Τρίτον, ο Ζερβουδάκης είχε, μέσω των παρεμβάσεων και των δηλώσεων του, διαμορφώσει ήδη πολιτικό προφίλ μέλους του ‘ΜΕΡΑ25, ωσάν άλλος Κλέων Γρηγοριάδης. Οπότε, τι απέμενε; Η τυπική του ένταξη στα ψηφοδέλτια του κόμματος με την ιδιότητα του υποψήφιου βουλευτή. Ως προς αυτό, θα πούμε πως καθίσταται άλλος ένας που ‘ευαγγελίζεται την ρήξη με το σύστημα.’ Ο Ζερβουδάκης προήλθε από το ‘εργαστήριο’ παραγωγής πολιτικών στελεχών και στελεχιακού δυναμικού που λειτούργησε κατά τη διάρκεια της τετραετίας 2019-2023. Τέταρτον, διότι η συμπερίληψη του στα ψηφοδέλτια διευκολύνει, σε αυτή την συγκυρία, το άνοιγμα του κόμματος προς τους καλλιτέχνες (εν ευρεία εννοία και όχι μόνο σε μουσικούς και σε τραγουδιστές), που συμμετείχαν σε κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας το προηγούμενο χρονικό διάστημα, και έχουν αποκτήσει έντονα αντι-κυβερνητικά ανακλαστικά και επίσης, έντονα αντι-δικομματικά χαρακτηριστικά, που τους αποτρέπουν από το να στραφούν προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Η ηγεσία του κόμματος εκτιμά πως η διείσδυση σε αυτό το κινηματικό κοινό, μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την απόσπαση ενός εκλογικού ποσοστού άνω του 4%. Βλέπε και, Kubler-Ross, Elizabeth., ‘On Death and Dying: What the dying have to teach doctors, nurses, clergy and their own families,’ London & New York, Routledge, 2009.
2 Οποιαδήποτε προσχώρηση Αριστερών στελεχών που έχουν μάλιστα μία διαδρομή στο χώρο της εξω-κοινοβουλευτικής Αριστεράς τα τελευταία χρόνια, δεν αντιμετωπίζεται επιφυλακτικά από το στελεχιακό δυναμικό και από τα μέλη των τοπικών οργανώσεων, όσων μπορεί να υπάρχουν. Από την στιγμή όπου το ‘ΜΕΡΑ 25’ δεν διαθέτει συμπαγείς οργανώσεις και δίκτυα σε πόλεις με πληθυσμό κάτω των 50.000 κατοίκων.
3 Βλέπε σχετικά, Σιώμος, Θωμάς., ‘Χρεωκοπία και ματαίωση: μηντιακές αφηγήσεις της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης,’ Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2018, Διαθέσιμη στο: Χρεωκοπία και ματαίωση: μηντιακές αφηγήσεις της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης (didaktorika.gr) Και πάλι η ηγεσία του κόμματος στρέφεται προς τους πρώην υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ και νυν του κόμματος, και ειδικά σε αυτούς που διακρίνονται από υψηλό «ιδεολογικό κυνισμό»: Κοινώς, δεν ‘θέλουν να ακούνε το οτιδήποτε για τον ΣΥΡΙΖΑ, αισθανόμενοι προδομένοι από το ό,τι συνέβη το καλοκαίρι του 2015.’
4 Χρήζει επισήμανσης το γεγονός πως στον εθνικο-λαϊκιστικό λόγο του κόμματος, δεν βρίσκουν εύκολα θέση παλαιές κινηματικές αφηγήσεις και αναφορές σε τυποποιημένες γλωσσικές εκφράσεις όπως ‘ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη,’ ‘τα κέρδη τους το αίμα μας,’ ‘ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός.’ Και όμως, αυτό το γεγονός δεν εμποδίζει το κόμμα να διατρέξει μνημονικά, πολιτικά, κινηματικά, την προηγούμενη δεκαετία, διεκδικώντας να εμφανισθεί ως ο ‘φυσικός και ο μοναδικός υπερασπιστής’ (το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, αυξάνει ως έναν βαθμό τον ανταγωνισμό μεταξύ των υποψηφίων, κυρίως σε εκείνες τις εκλογικές περιφέρειες που θεωρείται πιθανό το κόμμα να εκλέξει βουλευτές/Η απλή αναλογική, αντιθέτως από ό,τι υποστηρίζουν απλοϊκά και μονοσήμαντα, οι εξ αριστερών υποστηρικτές του, καθίσταται αρκούντως ανταγωνιστικό εκλογικό σύστημα), και ‘συνεχιστής’ των κινηματικών διεκδικήσεων της περιόδου 2012-2014. Και τι έχουμε εδώ; Μία υποψήφια από έναν χώρο άλλοτε προνομιακό για τον ΣΥΡΙΖΑ, που αναδεικνύει στην επιφάνεια το πόσο έχουν αλλάξει οι συνθήκες στον πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερού χώρου, το πως διαμορφώνονται οι σχέσεις ΣΥΡΙΖΑ και ‘ΜΕΡΑ25,’ του πως η θετική πρόσληψη ενός παρελθοντικού συμβάντος όπως οι κινητοποιήσεις των καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών (ο ΣΥΡΙΖΑ στήριξε μεγάλο μέρος των αντι-μνημονιακών του αφηγήσεων της διετίας 2013-2014, σε αυτές τις κινητοποιήσεις), μπορεί να παραγάγει πολιτικές ταυτίσεις, όντας ‘πρώτη ύλη’ για την διαμόρφωση πολιτικών ταυτοτήτων και συνθημάτων, εκεί όπου ξεχωρίζει όχι το ‘υπάρχει καλύτερη Ελλάδα και την θέλουμε,’ όσο το ‘υπάρχουν ακόμη καθαρίστριες και τις θέλουμε.’ Η υποψήφια είναι η Λίτσα Αλεξάκη, πρώην καθαρίστρια στο υπουργείο Οικονομικών. Το σκηνικό έχει πλέον διαμορφωθεί ώστε να εκκινήσουν, με απλή υπόμνηση της παρουσίας της Αλεξάκη και της συμπερίληψης της στα ψηφοδέλτια, οι μιζεραμπιλιστικές καταγγελίες εναντίον του ‘συστήματος που παράγει ασυδοσία και εργοδοτική αυθαιρεσία,’ του ‘καθεστώτος της χρεοδουλοπαροικίας’ που ‘συνεχίζεται και σήμερα και παράγει σε μεγάλες ποσότητες επισφαλής εργασία.’ Η Αλεξάκη διαπερνά τον ‘βορόμειο κόμβο’ του λόγου, καθιστάμενη η ίδια λαϊκιστικό σημαίνον, εφόσον θυμίζει ‘αυτό που ήμασταν’ (πολιτική νοσταλγία), ‘αυτό που θα μπορούσαμε να είμαστε’ (εξιδανίκευση του ‘ηρωικού αγώνα των λίγων γυναικών απέναντι στους ισχυρούς άνδρες’), και την ‘παύση’ του από κάποιον και κάποιους’: ‘Κάποιοι μας στέρησαν την δυνατότητα να γίνουμε αυτό που ονειρευόμασταν κινηματικά και αυτό που θα μπορούσαμε.’ Το ‘ΜΕΡΑ25’ (ο τίτλος του δεν είναι σε θέση να παραγάγει ουδεμία ταύτιση, πολιτική-ψυχο-συναισθηματική), είναι το κόμμα που τρέφεται από ένα ‘ιδανικό’ παρελθόν, από την περασμένη δεκαετία, εν αντιθέσει με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, που προσπαθεί να ξεχάσει. Βλέπε και, Γεωργιάδου, Βασιλική., ‘Ή Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης. Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ελβετία, Αυστρία, Γερμανία,’ Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2008.
