Γιατί γίνεται όλο και πιο εύκολο να είσαι ανύπαντρη μαμά στην Κίνα

Μέχρι πέρυσι δεν ήταν πραγματικά δυνατό για τις περισσότερες ανύπαντρες γυναίκες να γίνουν μητέρες στην Κίνα – πρακτικά μιλώντας. Αλλά μια κοινωνική αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη και οδηγεί σε αλλαγές και στην πολιτική.

Στο διαμέρισμά της στα περίχωρα της Σαγκάης, η Ζανγκ Μέιλι κουνάει το μωρό της μπρος-πίσω. Καθώς γουργουρίζει χαρούμενος, του λέει ότι πρόκειται να φύγει σύντομα για να κερδίσει χρήματα γι ‘αυτόν.

Αφού η μητέρα του πάει στη δουλειά, ο δύο μηνών Heng Heng θα φροντίζεται από τη γιαγιά του – η οποία πρόσφατα μετακόμισε στη μεγαλύτερη πόλη της Κίνας για να βοηθήσει την κόρη της να μεγαλώσει το παιδί της.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πατέρας στη ζωή του Heng Heng θα αποδοκιμαζόταν από πολλούς στην Κίνα, ειδικά σε πιο συντηρητικές αγροτικές και περιφερειακές περιοχές. Η πεποίθηση ότι ένα παιδί δεν πρέπει να έρθει σε αυτόν τον κόσμο χωρίς μητέρα και πατέρα εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη εδώ.

Στην περίπτωση της Zhang Meili, λέει ότι ήταν τυχερή που μετακόμισε στη Σαγκάη για να διευθύνει μια επιχείρηση, επειδή το να είσαι ανύπαντρη μητέρα σε αυτή τη μεγαλούπολη είναι πολύ πιο αποδεκτό.

«Είμαι ευγνώμων για την ανοχή της Σαγκάης», λέει. «Είμαι από την αγροτική Henan, μια περιοχή που θα είχε πολλές διακρίσεις εναντίον μου ως ανύπαντρη μητέρα».

Έγινε ανύπαντρη μητέρα αφού η οικογένεια του φίλου της απέρριψε την επιλογή της νύφης. Θεωρούσαν τη θέση της στην κοινωνία πολύ μετριοπαθή.

Έτσι χώρισε μαζί της – παρόλο που ήταν έγκυος στο παιδί του.

Ρωτάω τη μητέρα της, την κ. Zhao, πώς ένιωσε όταν άκουσε την είδηση ότι η κόρη της, η οποία είναι 25 ετών, θα κρατήσει το μωρό.

«Τα συναισθήματά μου; Ήμουν συντετριμμένη», λέει. «Είναι πολύ δύσκολο να μεγαλώσεις ένα παιδί μόνος σου. Και, στην πατρίδα μας, θα υπήρχε κριτική από τους γείτονες».

Έχουν αλλάξει τα συναισθήματά της τώρα που είναι γιαγιά;

«Τώρα τον βλέπω, είμαι πραγματικά χαρούμενη», λέει με ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπό της.

Η Zhang Meili έχει επιλογές που πολλές ανύπαντρες γυναίκες δεν έχουν επειδή διευθύνει τη δική της μικρή επιχείρηση.

Αυτό της δίνει περισσότερη ανεξαρτησία και έλεγχο στη ζωή της.

Αν και το μικρό κατάστημα μασάζ που διευθύνει εξακολουθεί να αγωνίζεται μετά τον Covid, δεν χρειάζεται να πάρει άδεια από έναν εργοδότη ή να αγωνιστεί για κοινωνική αποδοχή σε έναν χώρο εργασίας επειδή έχει γεννήσει έναν γιο που θα μεγαλώσει χωρίς τον μπαμπά του.

Φυσικά, δεν ήταν εύκολο για την Zhang Meili να κρατήσει την επιχείρησή της στη ζωή κατά τη διάρκεια μιας τόσο δύσκολης περιόδου οικονομικά, με τις πρόσθετες προκλήσεις του τοκετού, καθώς και γνωρίζοντας ότι – ενώ οι συμπεριφορές αλλάζουν – εξακολουθούν να υπάρχουν εκείνοι που θα την περιφρονήσουν.

Λέει ότι κανένας από τους φίλους της δεν υποστήριξε την απόφασή της να κρατήσει το παιδί της. Πίστευαν ότι θα έβλαπτε τις πιθανότητές της να βρει τελικά σύζυγο και ότι δεν ήταν σωστό για το παιδί να μεγαλώσει χωρίς πατέρα.

«Όταν ήμουν έγκυος, πήγα μόνη μου στο νοσοκομείο», λέει. «Εκείνη την εποχή, το μαγαζί μου πάλευε να επιβιώσει και, όταν κοίταξα γύρω μου, ζήλευα τις γυναίκες που πήγαιναν εκεί με τους συζύγους τους.

«Αλλά επέλεξα να γίνω ανύπαντρη μαμά. Επέλεξα να τον έχω και έπρεπε να το ξεπεράσω».

Ωστόσο, δεν ήταν μόνο οι πεποιθήσεις των ανθρώπων που καθιστούσαν πολύ δύσκολο να γίνει κανείς μόνος γονέας.

Πριν από το 2016, η κυβέρνηση απαγόρευσε ουσιαστικά να συμβεί αυτό, εμποδίζοντας τους αξιωματούχους να εκδίδουν πιστοποιητικά έγκρισης γέννησης, χωρίς να βλέπουν απόδειξη γάμου για τον πατέρα και τη μητέρα.

Ένα άλλο πρόβλημα ήταν η απαίτηση να αναγράφονται τα στοιχεία ταυτότητας και των δύο γονέων προκειμένου ένα παιδί να πάρει ένα hukou – το έγγραφο ταυτότητας που όλοι οι κινέζοι πολίτες πρέπει, για παράδειγμα, να εγγραφούν στο σχολείο.

Όταν ήρθα για πρώτη φορά στην Κίνα πριν από δύο δεκαετίες, θυμάμαι ανύπαντρες γυναίκες να μου λένε ότι δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να κάνουν έκτρωση εάν έμεναν έγκυες κατά λάθος, επειδή ένα παιδί δεν θα μπορούσε να επιβιώσει σε αυτή τη χώρα χωρίς όλα τα απαιτούμενα έγγραφα.

Ακόμη και μετά την αλλαγή αυτών των κανόνων, παρέμεινε σχεδόν αδύνατο για τις περισσότερες ανύπαντρες γυναίκες να γεννήσουν μέχρι πέρυσι, επειδή δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας που απαιτείται για να πληρώσουν για το νοσοκομείο ή σε αμειβόμενη άδεια μητρότητας.

Αυτά τα δύο πράγματα υποτίθεται ότι έχουν πλέον αλλάξει, αλλά, στην πράξη, ένας εργοδότης πρέπει να υποβάλει αίτηση εξ ονόματος ενός μέλους του προσωπικού για να ενεργοποιηθούν τα οφέλη – και ορισμένες εταιρείες εξακολουθούν να αρνούνται να το πράξουν.

Μια δικηγόρος που ασχολείται με υποθέσεις σε αυτόν τον τομέα μας είπε ότι είχε μια πελάτισσα της οποίας το αφεντικό σε ένα μεγάλο franchise δεν θα τη διευκόλυνε να αποκτήσει πρόσβαση σε άδεια μητρότητας μετ’ αποδοχών. Μόνο αφού μήνυσε την εταιρεία συμφώνησαν να το κάνουν.

«Εξαρτάται πραγματικά από το άνοιγμα της εταιρείας και την ευαισθητοποίηση των εργοδοτών σχετικά με τα δικαιώματα του προσωπικού τους», δήλωσε ο δικηγόρος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Ωστόσο, οι τοπικές πολιτικές είναι στην πραγματικότητα ασαφείς και μερικές φορές οι εταιρείες λειτουργούν σε μια γκρίζα ζώνη εδώ».

Ορισμένα αφεντικά δεν καταλαβαίνουν ότι οι κανονισμοί έχουν αλλάξει, πρόσθεσε ο δικηγόρος.

Άλλοι δεν διατηρούν τις γνώσεις τους ενημερωμένες επειδή απλά δεν θέλουν. Μπορεί να θεωρούν ότι η μονογονεϊκότητα είναι λάθος.

Ο καθηγητής Yang Juhua από το Πανεπιστήμιο Minzu του Πεκίνου λέει ότι, σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία, όλες οι μητέρες και τα παιδιά τους πρέπει να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάσταση.

«Αλλά, όσον αφορά την εφαρμογή, δεν είναι ομαλή», λέει. «Γιατί; Επειδή πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην μπορούν να καταλάβουν και δεν είναι ανεκτικοί απέναντι στις ανύπαντρες μητέρες».

Ο καθηγητής Yang, ειδικός στη δημογραφία, λέει ότι οι κανόνες θεσπίστηκαν χωρίς να έχουν κατά νου τις ανύπαντρες μητέρες.

«Οι κανονισμοί της Κίνας έχουν σχεδιαστεί για παντρεμένα ζευγάρια», προσθέτει. ́ ́Ο γάμος είναι η προϋπόθεση. Οι μονογονεϊκές οικογένειες εξακολουθούν να είναι ένα νέο πράγμα εδώ και αντιπροσωπεύουν έναν τρόπο σκέψης που είναι πολύ διαφορετικός από τους παραδοσιακούς ηθικούς κανόνες μας».

Ένας παράγοντας που οδήγησε στην αλλαγή για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ήταν η γήρανση του πληθυσμού της χώρας.

Μετά από δεκαετίες πολιτικής του ενός παιδιού, η κυβέρνηση θα ήθελε τώρα τα νεαρά ζευγάρια να έχουν περισσότερα μωρά, αλλά πολλοί δεν απαντούν στο κάλεσμα, για οικονομικούς λόγους. Νομίζουν ότι δεν έχουν επαρκή κεφάλαια για να μεγαλώσουν πολλά παιδιά.

Υπό αυτές τις συνθήκες, εάν οι ανύπαντρες γυναίκες θέλουν να αποκτήσουν παιδιά, εκείνες που βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας έχουν αποφασίσει ότι πρέπει να ενθαρρυνθούν να το κάνουν.

Επισκεπτόμενοι ένα σπηλαιώδες εκθεσιακό κέντρο στη νοτιοανατολική πόλη Hangzhou, συναντάμε την Peng Qingqing, ανάμεσα στα παιχνίδια, τις πάνες και τα βουνά γάλακτος σε μια εμπορική έκθεση που επικεντρώνεται στα βρεφικά προϊόντα.

Η Peng Qingqing, η οποία διαχειρίζεται μια διαδικτυακή πλατφόρμα πωλήσεων, είναι η ίδια σε προχωρημένη εγκυμοσύνη και ανύπαντρη και, όπως η Zhang Meili, λέει ότι το να είσαι επιχειρηματίας το έκανε πιο εύκολο.

«Η μαμά μου πάντα μου έλεγε ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι πιο ανεξάρτητες, σίγουρες και δυνατές», μας λέει. «Δεν θέλω να παντρευτώ σε άλλη οικογένεια μόνο και μόνο λόγω ενός παιδιού».

Η 30χρονη λέει ότι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για γάμο όταν έμεινε έγκυος κατά λάθος στον πολύ μικρότερο φίλο της, αλλά ότι ήθελε να κρατήσει το μωρό της.

Λέει ότι η μεταβαλλόμενη θέση των γυναικών στην Κίνα, ιδίως όσον αφορά την οικονομική ανεξαρτησία τους, σημαίνει ότι μπορούν τώρα να γίνουν επιλογές που δεν ήταν δυνατές μόλις πριν από λίγα χρόνια.

«Παραδοσιακά, οι γυναίκες βασίζονταν στους άνδρες και την οικογένεια για υποστήριξη. Καθώς κερδίζουμε περισσότερα, οι άνδρες και οι γυναίκες γίνονται πιο ίσοι. Οι γυναίκες μπορούν ακόμη και να προσλάβουν ανθρώπους για να τις βοηθήσουν», λέει.

Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ανύπαντρων γυναικών στην Κίνα έχουν πολύ χαμηλότερα εισοδήματα και παραμένουν υπόχρεες στο σύστημα όπως είναι για να τις στηρίξει.

Η δικηγόρος που ασχολείται με υποθέσεις που σχετίζονται με τα δικαιώματα των γυναικών στο χώρο εργασίας εξηγεί ότι η αμοιβή κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας συνδέεται με τον μισθό. «Για τις ανύπαντρες μητέρες τα εισοδήματά τους είναι χαμηλά», λέει. «Χωρίς σωστή, αμειβόμενη άδεια μητρότητας δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν. Είναι ένα πολύ πρακτικό ζήτημα.

«Αυτές τις μέρες, η κυβέρνηση ενθαρρύνει τις οικογένειες να κάνουν περισσότερα μωρά. Ορισμένες επαρχίες έχουν ακόμη και οικονομικές ανταμοιβές. Όμως, για τις ανύπαντρες μητέρες, τέτοια υποστήριξη δεν είναι διαθέσιμη. Είναι εξαιρετικά μεροληπτικό».

Οι γυναίκες που γεννούν εκτός γάμου μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν άλλες μορφές διακρίσεων, λέει.

Για όσους εργάζονται στη δημόσια υπηρεσία, μπορεί να μην είναι σε θέση να λάβουν πολιτική έγκριση από το Κομμουνιστικό Κόμμα (πιστοποιώντας ότι κάποιος είναι αξιοπρεπής, πιστός πολίτης). Η απουσία μιας τέτοιας επίσημης έγκρισης μπορεί να σημαίνει ότι χάνετε προαγωγές ή ακόμα και ότι δεν παίρνετε μια κυβερνητική θέση εξαρχής.

Αλλά η καθηγήτρια Yang λέει ότι πιστεύει ότι, καθώς η κοινωνία γίνεται πιο ανεκτική προς τις ανύπαντρες μητέρες, αυτές οι διακρίσεις σταδιακά θα εξαφανιστούν.

Εάν η εθνική κυβέρνηση, στο μέλλον, απαιτήσει από τους τοπικούς αξιωματούχους να επιβάλουν πιο αυστηρά τους κανονισμούς που επιτρέπουν στις ανύπαντρες γυναίκες να γίνουν γονείς, αυτό θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει, λέει.

Όσο για την Zhang Meili, λέει ότι αυτή θα πρέπει να είναι μια επιλογή για τις ίδιες τις γυναίκες.

Τη ρωτάω τι συμβουλή θα έδινε σε άλλους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με εκείνη και μου απαντά: «Εξαρτάται από την προσωπική τους κατάσταση, αλλά, αν αγαπούν τα παιδιά, θα πρέπει να τα έχουν.

«Μην χάσετε ένα παιδί εξαιτίας των φωνών άλλων ανθρώπων ή εξαιτίας ερωτήσεων που έρχονται σε σας από έξω».

Πηγή: www.bbc.com