ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΙΑΝΗΣ
Ο Χρόνος και η Τέχνη
«…Ολόκληρος ο πληθυσμός μιας πόλης εξαφανίζεται, άλλοι τους αντικαθιστούν, μα κι αυτοί είναι περαστικοί· πάνε κι έρχονται. Σπίτια, σειρές σπιτιών, δρόμοι, χιλιόμετρα από πεζοδρόμια, σωροί τούβλων, πέτρες. Αλλάζουν χέρια. Πρώτα αυτός ο ιδιοκτήτης, ύστερα ο άλλος. Λένε ότι ο ιδιοκτήτης δεν πεθαίνει ποτέ. Κάποιος άλλος παίρνει τη θέση του, όταν εκείνος πάρει το μήνυμα για την αναχώρηση. Αγοράζουν πληρώνοντας χρυσάφι κι όμως το χρυσάφι παραμένει στα χέρια τους. Πρέπει να υπάρχει κάποιο κόλπο σ’ αυτή τη συναλλαγή. Κάτι που συσσωρεύτηκε μες στις πόλεις και ξεθώριασε μες στους αιώνες…»
Διαβάζω από τον Τζόις. Οδυσσέας, μετάφραση Σωκράτης Καψάσκης, εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, σελίδα 202. Βλέπω τη μεγάλη εικόνα. Μεταφορά. Η εικόνα είναι στιγμιότυπο. Ο χρόνος παγώνει. Τη μεταφορά όμως τη χρησιμοποιούμε αναφερόμενοι σε κάποιο ζήτημα. Τότε ό χρόνος είναι απαραίτητος. Το ζήτημα είναι πάντα σε εξέλιξη. Η εικόνα μετασχηματίζεται. Όταν λείπει η φαντασία δεν μπορείς να αντιληφθείς τη μεταφορά. Βοηθάει ίσως περισσότερο να πεις «μη βλέπεις το δέντρο, δες το δάσος». Το δέντρο και το δάσος μεταβάλλονται, όπως και οι πόλεις. Αλλάζουν και οι ιδιοκτήτες αλλά η ιδιοκτησία παραμένει. Μέχρι να. Έτσι κι αλλιώς ο χρόνος είναι η τέταρτη διάσταση. Οφείλεις να τον σεβαστείς και να τον συμπεριλάβεις.
Ο Πικάσο είναι ζωγράφος. Δεν είναι απλά ένας τεχνίτης, είναι δημιουργός. Ο δημιουργός αγωνιά, είτε είναι καλλιτέχνης είτε επιστήμονας. Θέλει να συμπεριλάβει τον χρόνο στο έργο του. Όχι μόνο την εντύπωση της κίνησης αλλά και το αποτέλεσμά της. Ακόμη και την κίνηση του συναισθήματος. Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν.
«…Τόσο στην τέχνη όσο και στην επιστήμη είναι πανάρχαια η αναζήτηση νέων τρόπων αναπαράστασης της πραγματικότητας. Η προσπάθεια αυτή καρποφορεί τη στιγμή που γεννιέται η δημιουργία, τότε που τα σύνορα των γνωστικών πεδίων καταρρέουν και κάποιες έννοιες της αισθητικής αποκτούν μέγιστη σημασία. Για να κατανοήσει κανείς αυτό το φαινόμενο πρέπει να διερευνήσει τη φύση της δημιουργικής σκέψης.
Η σχετικότητα και οι Δεσποινίδες αποτελούν την αντίδραση δύο ανθρώπων – του Αϊνστάιν και του Πικάσο, παρά τη γεωγραφική και πολιτισμική τους απόσταση – στις κοσμογονικές αλλαγές που σάρωναν την Ευρώπη…»
Αϊνστάιν – Πικάσο, ο Χώρος, ο Χρόνος και η Ομορφιά. Arthur Miller. Εκδοτικός Οίκος Π.ΤΡΑΥΛΟΣ. Μετάφραση Σπύρος Πιέρρης.
