ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΙΑΝΗΣ
ΝΙΚΟΣ, ΓΙΩΡΓΗΣ, ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗΣ ΚΑΙ ΚΛΟΝΤΕΛ
«Όποιος πενθεί για το νεκρό σκύλο του, πενθεί για την προ-απώλεια του εαυτού του». Κωστής Παπαγιώργης.
Ο φίλος μου Νίκος ανάρτησε στο fb απόσπασμα κειμένου του Παπαγιώργη που επιχειρεί να εξηγήσει τον «παράλογο» δεσμό ανθρώπου – σκύλου που φθάνει ή και υπερβαίνει τον δεσμό ανθρώπου – ανθρώπου.
Εκτιμώ πολύ τον διανοούμενο, φιλόσοφο και συγγραφέα Παπαγιώργη. Μου αρέσουν πολύ και η φιλοσοφία και η γραφή. Παράλληλα όμως παραμένω σκεπτικός γύρω από την αυθεντικότητα των νοημάτων που παράγουν οι αναγνωριζόμενες ως κορυφαίες κατασκευές του ανθρώπου, η γλώσσα και φιλοσοφία. Ένα ερωτηματικό βάζω ακόμη και για την επιστήμη.
Εξηγούμαι λοιπόν. Τα ζώα διαθέτουν ισχυρές αισθήσεις, αντίληψη, σκέψη και συναίσθημα. Η δομή της σκέψης τους δεν διαφέρει από την ανθρώπινη, όπως και η δομή της σκέψης του πολιτισμένου δεν διαφέρει από εκείνη του πρωτόγονου. Οι συλλογισμοί δομούνται μέσω αναγνώρισης, σύγκρισης, αναλογίας και ομαδοποίησης. Τα ζώα αναπτύσσουν τεχνικές και στρατηγικές για να τραφούν, να διαμείνουν, να διαφύγουν, να κρυφτούν, να ερωτευτούν. Έχουν εντονότατα συναισθήματα: χαρά, λύπη, φόβο. Επικοινωνούν με πολλούς τρόπους: με ήχους, με εκκρίσεις, με μορφασμούς. Τα περισσότερα σχηματίζουν κοινότητες με ισχυρούς δεσμούς.
Ερχόμαστε τώρα στα κατοικίδια. Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά αλλά θα επικεντρωθώ στο σκύλο λόγω της ειδικής εμπειρίας που έχω με την Κλοντέλ. Δεν είχα προηγούμενη εμπειρία ως κηδεμόνας σκύλου και ομολογώ ότι παραξενευόμουνα με το δέσιμο που είχαν συγγενείς και φίλοι με το κατοικίδιό τους. Τους έκανα πλάκα ότι δήθεν δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους που είναι περισσότερο πολύπλοκοι και ισχυροί ως προσωπικότητες και ανθρωποποιούν τους σκύλους που μπορούν και τους χειρίζονται όπως θέλουν.
Λάθος βαρύ. Ο σκύλος δεν είναι άνθρωπος αλλά επικοινωνεί συναισθηματικά με τον άνθρωπο πιο αυθεντικά γιατί δεν έχει σκοπιμότητες ούτε πλαστές ανάγκες. Θέλει το φαΐ του, το νερό του, το παιχνίδι, τη βόλτα αλλά κυρίως την ΠΑΡΕΑ. Θέλει την παρουσία μου όπως εγώ γυρεύω την δικιά του. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους αγαπημένους ανθρώπους μας που τους θέλουμε κοντά μας. Λαχταράμε την τρυφερότητα. Το ίδιο και οι σκύλοι.
Δυσκολεύομαι να πιστέψω πως ο Παπαγιώργης είχε αναπτύξει αυτή την αυθεντική σχέση με σκύλο. Το παράθεμα της αρχής του κειμένου είναι αβανταδόρικο αλλά και παραπλανητικό. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όταν πενθούμε αγαπημένο άνθρωπο πενθούμε για την προ-απώλεια ή τη μερική απώλεια του εαυτού μας. Σε κάθε πένθος κρύβεται ο φόβος του θανάτου. Γιατί το σόφισμα του Επίκουρου ότι «όπου βρίσκεσαι εσύ δε βρίσκεται ο θάνατος και όπου βρίσκεται ο θάνατος δε βρίσκεσαι εσύ» είναι επίσης παραπλανητικό. Όταν ο θάνατος παίρνει αγαπημένο σου άνθρωπο ή σκύλο είσαι και συ παρών.
