ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΙΑΝΗΣ
ΣΑΣΜΟΣ: ΟΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΑΠΟ ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΑΙΩΝΩΝ
Ο τηλεοπτικός Σασμός, μια σειρά που σημειώνει επιτυχία και πρόκειται να συνεχιστεί – ατυχώς κατά την άποψή μου – για τρίτη σεζόν, φαίνεται να έχει δεχθεί σημαντικές επιρροές από την δραματουργία περασμένων αιώνων, μια πρακτική διαχρονική στον κόσμο του θεάτρου αλλά και του κινηματογράφου. Προσοχή, δεν αναφέρομαι στο βιβλίο του Σπύρου Πετρουλάκη αλλά στο σενάριο της σειράς που αναγκαστικά, για λόγους δραματουργικούς αλλά και έκτασης της δράσης, διαφέρει σημαντικά – σχεδόν ριζικά από αυτό.
Αρχικά λοιπόν επισημαίνω ότι κεντρικός πυρήνας της σειράς είναι ο απαγορευμένος έρωτας δύο νέων, της Αργυρώς και του Αστέρη, που ανήκουν σε δύο αντιμαχόμενες οικογένειες. Κύριο δραματικό στοιχείο του έργου αποτελεί ο φόνος του αδερφού της Αργυρώς από τον Αστέρη που έγινε αθέλητα πάνω σε συμπλοκή.
Στην ισπανική ιστορία του θεάτρου υπάρχει το έργο «Το Αστέρι της Σεβίλλης» (La Estrella de Sevilla) που γράφτηκε το 1623 από τον ισπανό δραματουργό Andrés de Claramonte (1580-1626) και έχει σαν κεντρικό θέμα τον έρωτα μεταξύ δύο νέων, της Estrella Tavera και του Sancho Ortiz de las Roelas. Ο Σάντσο σκοτώνει, παρά την θέλησή του, τον αδερφό της Αστέρως (Estrella) και αγαπημένο του φίλο, με εντολή του Βασιλιά. Και στις δύο ιστορίες η κοπέλα συγχωρεί τον αγαπημένο της και φονιά του αδερφού της. Η αγάπη υπερισχύει των πολύ αρνητικών συνθηκών.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Σπύρος Πετρουλάκης που έγραψε το βιβλίο Σασμός επιλέγει το όνομα Αστέριος για το νέο, σημείο ότι έχει κατά νου το θεατρικό του ισπανού συγγραφέα, παρότι στη δική του ιστορία δεν υπάρχει έρωτας μεταξύ των δύο ηρώων. Αντίθετα, η σειρά ακολουθεί πιστά το πνεύμα του Andrés de Claramonte δίνοντας και αυτή το όνομα Αστέρης στο νέο αντί του Αστέρω (Estrella) που χρησιμοποιεί για τη νέα ο ισπανός δραματουργός.
Οι επιρροές όμως δεν τελειώνουν εδώ. Στον τηλεοπτικό Σασμό εμφανίζεται ξαφνικά, στα τέλη της δεύτερης σεζόν, η σκιά μιας κατάρας από το παρελθόν που πιθανολογείται ότι επηρεάζει τις τύχες των ηρώων μέσα από τη βεντέτα. Οι βίαιοι θάνατοι από τις δύο οικογένειες, που δεν είναι λίγοι, θεωρούνται απότοκοι της κατάρας. Εδώ δεν μπορούμε να μη λάβουμε υπόψιν μας το έργο του αυστριακού μεγάλου δραματουργού Franz Grillparzer (1791-1872), Η προγιαγιά ( Die Ahnfrau, 1817), το οποίο έχει έναν τέτοιο πυρήνα. Μια κατάρα για ένα έγκλημα που έγινε με θύμα μια γυναίκα της οικογένειας του κόντε Μπορότιν φτάνει μέχρι δύο απογόνους, την Μπέρτα και το Γιαρομίρ. Το έργο αυτό μεταφράστηκε σε ελληνικούς στίχους από τον Κ.Χατζόπουλο και ανέβηκε πολλές φορές στην ελληνική θεατρική σκηνή.
Τόνισα ότι η χρήση μύθων και ιστοριών από παλαιότερα δραματικά έργα είναι κοινή πρακτική. Χρονολογείται ουσιαστικά από την εποχή του Ομήρου, άρα δεν υπάρχει ένσταση επί τούτου. Ένσταση υπάρχει σε ό,τι αφορά την φόρτιση της αφήγησης με διαδοχικά τραγικά γεγονότα χωρίς λύση, αφού εκεί που πλησιάζει η λύση ακολουθεί μια νέα τραγική περιπλοκή αντίστοιχης έντασης πράγμα που λειτουργεί αρνητικά στον ψυχισμό του θεατή. Συμπερασματικά νομίζω ότι είναι προτιμότερο να κλείνει σε λιγότερα επεισόδια μια σειρά παρά να δημιουργείται ένα τρενάκι με βαγόνια τους δραματικούς πυρήνες παλαιών επιτυχημένων αλλά ξεχωριστών έργων.
