«Η ανταπόκριση είναι απόφαση δική μου…
Είναι ανθρώπινο να κατακρίνουμε τους άλλους όταν υποφέρουμε από τα μειονεκτήματά τους. Τότε μας ενδιαφέρουν τα λάθη των άλλων.
Συνήθως το φυσιολογικό κοινωνικό μας ενδιαφέρον, μας δίνει την ικανότητα να βλέπουμε και να χαιρόμαστε τα προτερήματα των συνανθρώπων μας. Όλοι έχουμε αρετές και ελαττώματα. Ανάλογο που βάζουμε την έμφαση στα ελαττώματα ή στα προτερήματα ενός ανθρώπου, φαίνεται η στάση που κρατάμε απέναντί του. Αυτό αφορά τους ανθρώπους και τη ζωή γενικά, και τα δύο είναι τόσο πλούσια και ζωηρά χρωματισμένα που μπορούμε να ξεχωρίσουμε από αυτά οτιδήποτε θελήσουμε. Το καλό ή το κακό.
Το ζήτημα δεν είναι αν οι ευχάριστες ή δυσάρεστες εμπειρίες είναι συχνότερες. Τα πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα που βρίσκουμε στη ζωή και στους ανθρώπους απλώς αντιφεγγίζουν τη δική μας στάση. Το ποσό εξαρτάται από μας, η παραδοχή ή η απόρριψη μας το δείχνει η παρακάτω περίπτωση:
Ένας ασθενής ζούσε έναν πολύ περίεργο γάμο. Δεν είχε σεξουαλικές σχέσεις με τη γυναίκα του για πολλά χρόνια, παρόλο που και οι δύο ήταν μάλλον νέοι. Έλεγε ότι δεν τον τραβούσε και δεν του άρεσε σωματικά. Δεν έκρυβε ότι είχε ερωμένες και καυχιόταν για τα δώρα τους και τις άλλες χαρές που του έδιναν.
Πώς έφτασαν σε αυτή την ισορροπία; Αυτός είχε μεγαλώσει σε ανταγωνισμό με μια μεγαλύτερη αδερφή, προσπαθώντας από την παιδική του ηλικία να αποδείξει την ανδρική του υπεροχή. Δυστυχώς, η επιθυμία του να αισθάνεται δυνατός άνδρας δεν είχε ποτέ ικανοποιηθεί. Ο κυρίαρχος πατέρας, τον οποίο δοκίμαζε να μιμηθεί, έκανε πιο φανερή τη δική του ανεπάρκεια.
Συνεπώς, ανέπτυξε ένα περίεργο σύστημα τυραννίας και γοητείας, για να κάνει τους άλλους να υποκύπτουν στις ιδιοτροπίες του, αποφεύγοντας προσεκτικά κάθε κατάσταση που θα φανέρωνε, όπως φοβόταν, την κατωτερότητά του.
Παντρεύτηκε μάλλον νέος, όταν βρήκε ένα κορίτσι που του αφοσιώθηκε βαθιά και δέχτηκε να ζήσει και να πεθάνει για αυτόν. Ήταν καταπληκτική νοικοκυρά και του παρείχε ένα άνετο ‘’ναό’’ όπου τον τοποθέτησε σε θρόνο σαν Θεό.
Μετά μερικά χρόνια όμως, άρχισε να δειλιάζει και να επαναστατεί. Σαν μεγάλη ιέρεια του ιερού, εξασκούσε επάνω του κάποια πίεση- για το καλό και συμφέρον του βέβαια- μα που του δημιουργούσε ένα αίσθημα καταπίεσης. Η φροντίδα της για την ευτυχία του τον απωθούσε.
Η ηθική της ανωτερότητα τον απειλούσε και μεγάλωνε τον φόβο του μήπως τον υποτάξει. Απότομα αποφάσισε να την εγκαταλείψει. Αυτή έγινε κυριολεκτικά υστερική, έπεσε στα γόνατα του, φιλούσε τα πόδια του, παρακαλώντας τον να την κρατήσει σκλάβα του.
Θα μπορούσε να κάνει ότι του αρέσει, αρκεί αυτή να ζούσε κοντά του και να τον υπηρετεί. Το αίσθημα της ανωτερότητάς του σώθηκε κι έμεινε.
Για να δοκιμάσει τη δύναμή του αδιαφορούσε για τους κόπους της, μπαίνοντας στο σπίτι με βρώμικα παπούτσια και παρόμοιες ταπεινώσεις. Πονούσε η καρδιά της, αλλά υπέφερες σιωπηλά. Έβγαινε με άλλες, λέγοντάς της για τις εμπειρίες και επιτυχίες του. Αναζητούσε την αγάπη και τη στοργή του και της αρνήθηκε και τα δύο.
Κατά την διάρκεια της θεραπείας κατάλαβε την λανθασμένη του αντίληψη περί ανωτερότητας και το μάταιο της προσπάθειάς του να αποφύγει κάθε πίεση από τον έξω κόσμο. Αυτά τα λάθη του έφεραν διάφορα νευρικά συμπτώματα που τον οδήγησαν στον γιατρό.
Μια μέρα ήρθε να μου πει κατάπληκτος για μια αναπάντεχη σεξουαλική συνάντηση που είχε με τη γυναίκα του την προηγούμενη νύχτα. Δεν μπορούσε να καταλάβει τον εαυτό του. Διότι για πολλά χρόνια την θεωρούσε δυσάρεστη και σεξουαλικά απωθητική.
Πώς μπορούσε λοιπόν ξαφνικά να αισθάνεται σεξουαλικά γοητευμένος; Μήπως αυτή είχε αλλάξει; Βεβαίως όχι. Αυτός είχε αλλάξει στάση όχι μόνο απέναντι της, αλλά και απέναντι στη ζωή γενικά.
Με αυτόν τον καινούριο τρόπο, την έβλεπε διαφορετικά και δέχθηκε ξανά να εκφραστεί γιατί δεν φοβόταν πια μην χάσει την αξία του.
Από τότε εξακολούθησαν να έχουν κανονικές σχέσεις. Εγκατέλειψε τις φίλες του, των οποίων ο θαυμασμός και τα δώρα δεν χρειάζονταν πια σαν απόδειξη της ανδρικής του ανωτερότητας» (σελ. 111-112).
Το παραπάνω κείμενο του Ντράικωρς προκαλεί ορισμένους προβληματισμούς και διαπιστώσεις. Ο τρόπος που μεγαλώνουμε είναι καθοριστικός για τις μετέπειτα σχέσεις μας. Αυτά που δεν έχουμε καταφέρει να καλύψουμε και όσα δεν μας έχουν αναγνωριστεί παλεύουμε σε όλη την υπόλοιπη ζωή μας να επιτευχθούν. Οι κοντινές οικογενειακές σχέσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές και μπορούν να έχουν αντίκτυπο σε όλη μας τη ζωή.
Οι συντροφικές- ερωτικές σχέσεις στηρίζονται στα βιώματα και τις εμπειρίες που έχουμε από τις κοντινές μας σχέσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο άνδρας είχε βιώσει μια έντονα ανταγωνιστική σχέση με την αδερφή του, με αποτέλεσμα να έχει ανάγκη να επιβεβαιώνει διαρκώς την ανδρική του υπεροχή. Τα συμπλέγματα κατωτερότητας που ανέπτυξε τον εμπόδιζαν να έλθει κοντά με τη γυναίκα που επέλεξε και να αναπτύξει μια τρυφερή σχέση με συναισθηματική κοντινότητα.
Μέσα από τη θεραπεία, ο άνδρας κατάφερε να συνειδητοποιήσει τα συμπλέγματα που είχε και να βελτιώσει τη σχέση με τη σύζυγό του. Δεν είχε πλέον ανάγκη να επιβεβαιώσει την ανδρική του υπεροχή.
- Πηγή: Ρούντολφ Ντράικωρς. 1974. Η πρόκληση του γάμου. Εκδόσεις Κέδρος.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc