Όταν ο αγαπημένος μαθητής του Καρόλου Κουν, ο Γιώργος Λαζάνης ετοιμαζόταν να ανεβάσει Σαίξπηρ μετέφερε στην διδασκαλία του όλα όσα έμαθε από τον μεγάλο δάσκαλο.
Όπως γράφει ο Νίκος Γκάτσος «Καθώς περνάν τα χρόνια, η παράξενη μορφή του Καρόλου Κουν, περιφρονώντας την τέφρα του καιρού, αποκτά ολοένα και περισσότερο την έκταση και τη σημασία ενός συμβόλου. Ο άνθρωπος αυτός, ο παντοτινά ξένος ανάμεσά μας, που με τη βαθειά του εκλεκτική συγγένεια κατόρθωσε να συλλάβει την εσωτερική αγωνία του σύγχρονου κόσμου, πριν αυτή γίνει καθολική συνείδηση, και που δεν δίστασε, σε ανύποπτους ακόμα καιρούς, να κλονίσει τις πατροπαράδοτες πεποιθήσεις μας για την αξία του μέτρου και του ρυθμού – δικαιώνεται σήμερα σαν πρωτοπόρος και ανανεωτής του Ελληνικού θεάτρου.»
«Θέατρο Τέχνης – Κάρολος Κουν» Φρυνίχου 1993- 1994.
«Όπως αγαπάτε» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Ο Γιώργος Λαζάνης, πιστός στην παράδοση του Κουν, δίνει όλη του την ψυχή στο ανέβασμά του. ’Άλλωστε μήπως δεν κάνει θέατρο μια ζωή για να καλυτερεύσει τον εαυτό του; Η αυλαία της παράστασης θα ανοίξει στα μέσα Δεκεμβρίου.
«Όπως αγαπάτε» μία από τις τρεις εύθυμες κωμωδίες του Σαίξπηρ , αν και ούτε από αυτές λείπει ολότελα το θλιμμένο χαμόγελο , ούτε το περαστικό συννεφάκι της τραγωδίας.
‘Άλλη μια φορά με το έργο αυτό ο έρωτας, ο πόθος ανάμεσα στ δύο γένη και η αγάπη, που φθάνει στο τραγούδι του υμέναιου ασκούν κι εδώ την παρηγορητική γοητεία στο πνέει του συγγραφέα κι η αισιόδοξή της παρουσία ρίχνει μια αχτίνα, η οποία βρίσκει ίσα-ίσα την καρδιά του ανθρώπου, όπως το φως της ημέρας…
Μήπως για όλα αυτά επέλεξε να ανεβάσει το έργο αυτό ο Γιώργος Λαζάνης, ο οποίος ερμηνεύει τον Δούκα, που σφετερίζεται την εξουσία του αδελφού του.
Σμαράγδα Μιχαλιτσιάνου
Η συνέντευξη από το «Έθνος της Κυριακής»
Ο Σαίξπηρ πάντα πρέπει να παίζεται, αλλά σήμερα που έχει πέσει το επίπεδο με όλα αυτά τα υποπροϊόντα και την προχειρότητα της τηλεόρασης , τον έχουμε περισσότερο ανάγκη. Δεν πρέπει όμως, να ανέβει διασκευασμένος. Κι αυτή είναι η αγωνία και όλη μας η προσπάθεια, να κάνουμε μία παράσταση μέσα από την οποία να βγει όλη η ποίηση του Σαίξπηρ αλλά και αυτό που θέλει να πει.
Και ο Σαίξπηρ προχωράει σε βάθος τα πράγματα και εκείνο που βγάζει εδώ είναι η φυγή από την κοινωνική δυσαρμονία που δημιουργείται.
‘Έτσι, οι άνθρωποι αυτοεξορίζονται στο δάσος του Άρντεν και εξαγνίζονται για ν επανέλθουν ξανά στον κόσμο, διατηρώντας πάντα την ανθρωπιά τους.
- Πώς πέρασε μέσα από την σκηνοθετική σας ματιά το «Όπως αγαπάτε»;
Δεν μπορεί κανείς να σκηνοθετήσει ένα έργο που έχει γραφτεί πριν από τέσσερις και πλέον αιώνες , όπως θα παιζόταν τότε. Προσπάθησα να ακουμπάει στο σημερινό άνθρωπο, όσο επιτρέπει ο συγγραφέας. Δεν θα τολμούσα, ας πούμε, να βάλω ένα αυτοκίνητο στην παράσταση… Αν κανείς επιχειρήσει να ανεβάσει Σαίξπηρ και σπάσει τη φόρμα του, τότε χάνεται όλη η ποίηση του συγγραφέα.
- Γιατί επιλέξατε τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα να ντύσει μουσικά την παράσταση;
Καταρχήν μου αρέσει πάρα πολύ η μουσική του και κατά δεύτερον , γιατί τον θεωρώ έναν από τους πιο προικισμένους και ταλαντούχους συνθέτες. ‘Έχει γράψει μία εξαίσια μουσική, που ταιριάζει απόλυτα στο έργο και που – εκτός της έναρξης και του φινάλε- θα παίζεται ζωντανά από τρεις μουσικούς επί σκηνής. Η σκηνογραφία της παράστασης φέρει την υπογραφή του διάσημου άγγλου σκηνογράφου Τίμοθι Ο΄Μπράϊαν, που είχε συνεργαστεί με τον Κουν. Όταν ο Κουν κλήθηκε στο Στάφορντ, για να ανεβάσει «Ρωμαίο και Ιουλιέτα», συνεργάστηκε με τον Τίμοθι και μεταξύ τους αναπτύχθηκε μια μεγάλη φιλία. Επειδή υπήρχε αυτός ο δεσμός κι επειδή ο Ο΄Μπράϊαν είναι μοναδικός στον Σαίξπηρ, ήταν ο πιο κατάλληλος. Η συνεργασία μας μαζί του, με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα κι τον Ερρίκο Μπελιέ, στον οποίο είχα παραγγείλει την μετάφραση πριν από δύο χρόνια, ομολογώ, πως είναι μία ευτυχισμένη στιγμή, γιατί και οι τρεις μας είχαμε κοινή γραμμή πλεύσης.
- Δουλεύετε πολύ σκληρά. Οι πρόβες είναι συγκλονιστικές κι συγχρόνως ένα πανηγύρι, όπως λένε οι ηθοποιοί. Πώς γίνεται αυτό;
Είμαστε όλη τη μέρα εδώ και οι 30 ηθοποιοί που παίρνουν μέρος στην παράσταση και είναι πραγματικά μια χαρά για όλους μας. Ξέρετε, όταν υπάρχει γκρίνια, λείπει η ευφορία κι ο πλούτος και δεν μπορεί να ανεβεί Σαίξπηρ.
- Τη Ροζαλίντα, την κεντρική ηρωίδα στο «Όπως αγαπάτε»- που θα υποδυθεί η Κάτια Γέρου- πώς θα την παρουσιάσετε;
Η Ροζαλίντα είναι ο τελειότερος γυναικείος ρόλος που έχει γράψει ο Σαίξπηρ. Έχει όλες τις χάρες, που πρέπει να έχει μία γυναίκα. Είναι η έξυπνη, η συναισθηματική, η ωραία και ο άνθρωπος που δίνεται σε αυτό το ταξίδι, για να πλουτίσει τον εσωτερικό της κόσμο, αλλά και τους άλλους. Είναι ένας εξαίσιος ρόλος και η Κάτια Γέρου θ βγει έκτακτη. Αλλά και όλοι οι ηθοποιοί είναι πάρα πολύ καλοί. Ο τρελός του Παπαδόπουλου, ο Ιάκωβος ο μελαγχολικός που παίζει ο Περικλής Μουστάκης, ο Αστεριάδης που κάνει τον Αδάμ, ο Αστρινάκης. Πολλοί ρόλοι βγαίνουν για δύο στιγμές , αλλά είναι ρόλοι με τρεις διαστάσεις.
- Και μετά το «Όπως αγαπάτε» τι;
Θα ανεβάσω το «Μινέτι» του Μπέρχαρντ και οπωσδήποτε ένα νεοελληνικό έργο.
- Ξέρουμε τον Γιώργο Λαζάνη, σαν τον ακούραστο εργάτη του θεάτρου. Ποιος είναι όμως, σαν άνθρωπος; Η ζωή του σταματά στο θέατρο;
Εργάτης του θεάτρου! Ωραίος χαρακτηρισμός. Αυτό με γεμίζει εμένα και το κάνω με μεγάλη μου χαρά. Μερικές φορές είναι πιθανόν να θέλεις να ζήσεις κάπως αλλιώς. Αλλά επειδή οι παραστάσεις μας αναγκάζουν να είμαστε εδώ: είμαι εδώ. Το θέλω όμως!
- Τί είναι εκείνο που σας απασχολεί ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη;
Στενοχωριέμαι πολύ, γιατί βλέπω πόσο έχουν υποβαθμιστεί όλες οι τέχνες. Ο κόσμος έχει εθιστεί με αυτά που προσφέρουν τα πολλά κανάλια και ο Αμερικάνικος κινηματογράφος, τέλειος σαν τεχνική, με όλο αυτό το πιστολίδι και τη θεματολογία που έχει κατεβάσει το επίπεδο. Και το δυστύχημα είναι, ότι έχουμε πολλούς ταλαντούχους ανθρώπους, οι οποίοι, όμως, ρέπουν προς τον εύκολο πλουτισμό. Δεν μπορώ να καταλάβω, πως μπορεί ένας νέος άνθρωπος να παίρνει το μέρος του ρόλου του, χωρίς να ξέρει, τι θα πουν οι άλλοι και να πηγαίνει κάθε πρωί στο στούντιο να λέει το ρόλο του. Αυτό είναι ξεπεσμός.
- Τί πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να ανεβούμε λίγο ψηλότερα, όπως μας παροτρύνει ο ποιητής;
Λίγο μεγαλύτερη αντίσταση από τους νεό-τε-ρους. Όλοι παραπονιόμαστε, ότι δεν φτάνουν τα χρήματα που παίρνουμε, για να ζήσουμε. ‘Έτσι λένε, ας πλουτίσουμε πρώτα από τα σίριαλ και μετά να κάνουμε τέχνη. Αν έχουν, όμως, αυτή τη μανία του πλουτισμού. Δεν θα κάνουν ποτέ τέχνη. Γι’ αυτό δεν πρέπει να ζητάμε τόσα πολλά για τις προσωπικές μας ανάγκες.
- Κι όμως, οι πνευματικοί άνθρωποι σιγούν μπροστά σε αυτή την κατάσταση…
Αυτό που θίγετε είναι σημαντικό. Ναι, έχουν σιωπήσει οι περισσότεροι, αντί να προσπαθήσουν να βάλουν φραγμό σε αυτή την πορεία των νέων. Αλλά ούτε προωθούν τις δουλειές που γίνονται στα μικρά θέατρα, που πολύ με συγκινούν. Αν ένας ηθοποιός δεν είναι γνωστός από την τηλεόραση, δεν αναφέρεται καν στην κριτική. Ακόμα, σας βεβαιώνω, ότι ηθοποιοί που δουλεύουν στο «Θέατρο Τέχνης» 15 χρόνια κι έχουν παίξει ρόλους και ρόλους πρωταγωνιστικούς αγνοούνται από τους δημοσιογράφους ακόμα και γι μια συνέντευξη.
- Και το «Θέατρο Τέχνης» πώς αντιστέκεται;
Μεταξύ άλλων, οργανώνουμε σεμινάρια με Πανεπιστημιακούς και ανθρώπους των Γραμμάτων και της Τέχνης , προσπαθώντας να αφυπνίσουμε τους νέους. Για να μην πέσουν όλοι σε αυτή την ευκολία, που προσφέρει σήμερα η τεχνολογία.
