Στην κρίσιμη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη αναμένονται ιστορικές αποφάσεις
Ανάλυση
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών από τα ευρωπαϊκά κράτη αποτελεί έναν σημαντικό στόχο του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και της κυβέρνησής του από την πρώτη μέρα που ανέλαβαν την εξουσία. Και σχεδόν όλα τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συντάσσονται με τον εν λόγω στόχο – ιδίως λόγω της πειθούς του Γενικού Γραμματέα της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, αλλά και επειδή η Γερμανία έχει ξεκινήσει ήδη να ρίχνει το βάρος στην ενίσχυση της άμυνάς της.
Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ δήλωσαν στην DW πως ζητούμενο είναι να δοθεί μία νίκη στον Τραμπ αλλά και να «γίνει μια ανακατανομή των ισορροπιών στη συμμαχία», ανέφερε ανώτατος διπλωμάτης. Εφ’ όσον αυτό επιτευχθεί, η σύνοδος θα είναι μια μεγάλη επιτυχία.
Τα διδάγματα της G7
«Η ελπίδα είναι πως ο Τραμπ δεν θα φύγει πρόωρα από τη σύνοδο, όπως έκανε προσφάτως στη G7 στον Καναδά», δηλώνει στην DW ο Τζέιμι Σι, πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. Ο ίδιος εκτιμά πως «είναι σημαντικό ο Τραμπ να παρευρεθεί στη σύνοδο και να πληροφορηθεί για όλες τις θετικές ενέργειες που κάνει το ΝΑΤΟ, οι οποίες είναι προς το συμφέρον όχι μόνο της ευρωπαϊκής ασφάλειας αλλά και της αμερικανικής».
Ο στόχος για αμυντικές δαπάνες 5% επί του ΑΕΠ είναι πολύ φιλόδοξος και δύναται να αλλάξει τις κοινωνικές ισορροπίες στην Ευρώπη: ενώ σε πολλές χώρες της ΕΕ η κοινωνική δικαιοσύνη και η οικονομική σταθερότητα αποτελούσαν προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις επί δεκαετίες, στο μέλλον τα κράτη μάλλον θα εστιάσουν στην ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος και στο να καταστούν πιο ανεξάρτητα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το σενάριο αυτό βέβαια συναντά ολοένα και μεγαλύτερη αντίσταση σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης.
Με στόχο την αποτροπή της Ρωσίας
Ερωτώμενοςσχετικά με το πώς θα εξηγήσει το σχέδιό του στους πολίτες της Ευρώπης που αντιτίθενται στη μείωση των κοινωνικών δαπανών χάριν της αμυντικής βιομηχανίας, ο Μαρκ Ρούτε δήλωσε πως οι ηγέτες πρέπει να δράσουν τώρα, «ειδάλλως σε τέσσερα με πέντε χρόνια θα βρισκόμαστε πραγματικά υπό απειλή και θα πρέπει είτε να αρχίσουμε να μαθαίνουμε ρωσικά είτε να πάμε στη Νέα Ζηλανδία».
Η ιδέα του Ρούτε είναι να κόψει την «πίτα» σε δύο κομμάτια και να διατίθεται το 3,5% του ΑΕΠ στην κάλυψη των βασικών αμυντικών αναγκών και το 1,5% να επενδύεται στην ενίσχυση της ασφάλειας. Οι επενδύσεις αυτές περιλαμβάνουν νέα οδικά δίκτυα και γέφυρες, από όπου θα μπορούν να μεταφέρονται βαριά οπλικά συστήματα, αλλά και την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας, τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση υβριδικών επιθέσεων, την πολιτική προστασία και τη στήριξη της Ουκρανίας.
Η Ισπανία θέλει να εξαιρεθεί
Η μεγαλύτερη πρόκληση αφορά το να πειστούν όλα τα κράτη να αυξήσουν στο 3,5% τις βασικές στρατιωτικές τους δαπάνες. Η Ισπανία, η οποία ξοδεύει αναλογικά τα λιγότερα χρήματα σε στρατιωτικές δαπάνες σε ολόκληρη τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, δεν μοιάζει διατεθειμένη να αυξήσει τις δαπάνες της.
Άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, απαιτούν περισσότερο χρόνο από τα προτεινόμενα επτά έτη για να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους. Πολλά μέλη του ΝΑΤΟ είναι πάντως ήδη έτοιμα να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα, ωστόσο αρνούνται να δεσμευτούν στον μηχανισμό ελέγχου προόδου, που πρότεινε επίσης ο Ρούτε.
Η Συμμαχία «κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε από την πλευρά του στην DW ο άλλοτε υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις. Όπως και πολλοί άλλοι εκπρόσωποι κρατών της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, που βρίσκονται κοντά στη Ρωσία, προειδοποιεί πως τα κράτη-μέλη θα πρέπει να λάβουν πολύ σοβαρά την υποχρέωση για αύξηση των αμυντικών δαπανών.
Απογοήτευση για την Ουκρανία;
Πολλοί Ευρωπαίοι είναι επίσης δυσαρεστημένοι για το γεγονός ότι, παρ’ ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προσκληθεί στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, οι φιλοδοξίες της Ουκρανίας να ενταχθεί στη συμμαχία είναι απίθανο να βρεθούν στο επίκεντρο της συνόδου, ενώ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα γίνεται ιδιαίτερη μνεία σε αυτές ούτε στο πλαίσιο της τελικής διακήρυξης της συνόδου. Επομένως, για τους Ουκρανούς «θα είναι μία μάλλον απογοητευτική σύνοδος», παρατηρεί ο Τζέιμι Σι, ο οποίος εκτιμά πως σε αυτό έπαιξαν ρόλο και οι ΗΠΑ.
Το πιθανότερο είναι πως θα υπάρξουν μία ή δύο προτάσεις στην τελική διακήρυξη που θα χαρακτηρίζουν τη Ρωσία ως απειλή. Δεδομένων όμως των προσπαθειών των ΗΠΑ να φέρουν Ρώσους και Ουκρανούς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν αναμένεται σκληρή ρητορική απέναντι στη Μόσχα.
Κατά την Κριστίνε Μπερζίνα, ειδική σε θέματα του ΝΑΤΟ από τη δεξαμενή σκέψης German Marshall Fund, αυτό που έχει σημασία είναι ότι «το ΝΑΤΟ είναι μία ισχυρή πολιτική συμμαχία και οι άνθρωποι που συμμετέχουν στις διαβουλεύσεις πιστεύουν ο ένας στον άλλον».
Στόχος η ικανοποίηση του Τραμπ;
Ο μεγάλος κίνδυνος να μην παρευρεθεί στη Χάγη ο Ντόναλντ Τραμπ τελικά διαψεύσθηκε. Στα κεντρικά του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες διπλωμάτες δήλωναν πάντως τις τελευταίες ώρες πως δεν είχαν καμία ένδειξη ότι ο Τραμπ δεν θα δώσει το παρών.
Καθώς στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται δείπνο με τον Ολλανδό βασιλιά, μία πρόσκληση για γκολφ στην Ολλανδία και η δέσμευση των κρατών-μελών να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, πολλοί πιστεύουν πως η σύνοδος της Συμμαχίας έχει στην πραγματικότητα ως πρωτεύοντα στόχο πράγματι να ικανοποιήσει τον Τραμπ.
Κατά τον Τζέιμι Σι πάντως το ζήτημα είναι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι. «Ο στόχος του 5% επί του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες είναι μέσο αποτροπής της Ρωσίας, προστασίας της Ευρώπης και των πολιτών του ΝΑΤΟ». Και ο ίδιος βέβαια παραδέχτηκε πάντως πως «εάν υπάρξει εν τέλει συμφωνία για τον στόχο του 5%, ο Τραμπ θα γυρίσει στην Ουάσινγκτον πολύ χαρούμενος».
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
