Η διοργάνωση που αποτελεί μια πρωτοβουλία του Πρόεδρου του ΕΠΚεΔ, Καθηγητή Harvard, Παναγιώτη Ροϊλού, πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα και με μέγα χορηγό την Eurolife FFH. Το live των Τρίτων Δελφικών Διαλόγων αναμένεται να συγκεντρώσει περισσότερες από 400.000 ουσιαστικές προβολές, 100.000 περισσότερες από τους δυο προηγούμενους συνδυαστικά.
Σ’ ένα κόσμο που μετασχηματίζεται ραγδαία, άκρως επίκαιρες αποδείχτηκαν στους Δελφούς, από τους πλέον εμβληματικούς τόπους του αρχαίου ελληνικού στοχασμού που διατηρούν έως σήμερα ακέραιη την πνευματική τους ακτινοβολία, οι ομιλίες των διανοητών που βρίσκονται διεθνώς στην πρώτη γραμμή του στοχασμού και της έρευνας, οι οποίοι συμμετείχαν στους ιδιαίτερα επιτυχημένους Τρίτους Δελφικούς Διαλόγους του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών.
Παναγιώτης Ροϊλός: Ενας παγκόσμιας εμβέλειας θεσμός
Καλωσορίζοντας ομιλητές και ακροατές στην αίθουσα Φρύνιχος του ΕΠΚεΔ στους Δελφούς, ο Καθηγητής Παναγιώτης Ροϊλός αναφέρθηκε στον παγκόσμιας εμβέλειας θεσμό των Δελφικών Διαλόγων. Όπως τόνισε, οι Τρίτοι Δελφικοί Διάλογοι συμπληρώνουν τη θεματική των δύο πρώτων. Όπως ακόμα σημείωσε, η ελληνική πολιτεία έχει αναγνωρίσει κι υποστηρίξει εμπράκτως τον διεθνή πολιτιστικό προσανατολισμό και τη σημασία του ΕΠΚεΔ. Μέχρι την άνοιξη του 2026, όπως ανέφερε, το Συνεδριακό Κέντρο του ΕΠΚεΔ θα είναι πλήρως ανακαινισμένο και ενεργειακά αναβαθμισμένο, ένα έργο ύψους περίπου 11 εκατομμυρίων ευρώ το οποίο έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, χάρη στην πρωτοβουλία και της Υπουργού Πολιτισμού, Δρος Λίνας Μενδώνη.
Ο κ. Ροϊλός ανέφερε επίσης ότι οι ανακοινώσεις και συζητήσεις των Τρίτων Δελφικών Διαλόγων θα δημοσιευτούν σε ειδικό τόμο, κατά πάσα πιθανότητα την ερχόμενη άνοιξη, ενώ ανακοίνωσε μια νέα διεθνή πρωτοβουλία, το “The New Delphi Oracle Project: The future of humanity”, η οποία επιβλεπόμενη από διεθνή επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους των λεγόμενων θετικών επιστημών, θα έχει ως σημείο συνάντησής της τους Δελφούς. Εκεί, πρωτοπόροι στην τεχνητή νοημοσύνη και τις «θετικές» επιστήμες (φυσική, αστρονομία, γενετική, βιοϊατρική, κτλ.) θα παρουσιάζουν τα πορίσματα των ερευνών τους και πώς αυτά ενδέχεται να διαμορφώσουν το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ακόμα, ο Πρόεδρος του ΕΠΚεΔ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον μέγα χορηγό των Δελφικών Διαλόγων, Eurolife FFH, δίχως την αφειδώλευτη γενναιοδωρία του οποίου δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί μια τόσο φιλόδοξη διοργάνωση, καθώς επίσης και τον «ακαταπόνητο και εμπνευσμένο» φίλο των Δελφών και ό,τι εκείνοι εκπροσωπούν για το παγκόσμιο πνεύμα και κληρονομιά, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλό της, Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου.
Ανδρέας Γκόφας:Οι Δελφοί γεννούν ερωτήματα, όχι βεβαιότητες.
«Εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, ένα θερμό ευχαριστώ σε όλες και όλους που συνέβαλαν σε αυτόν τον τόσο ουσιαστικό διεθνή διάλογο. Τις τελευταίες δύο ημέρες, δεν αναλύσαμε απλώς τις βιοπολιτικές προκλήσεις της εποχής μας· ανοίξαμε δρόμους για τη δημοκρατική φαντασία, τον κριτικό στοχασμό και τη συλλογική ευθύνη», ανέφερε με τη σειρά του στην συμμετοχή του στην Στρογγυλή Τράπεζα που ολοκλήρωσε τις εργασίες των Τρίτων Δελφικών Διαλόγων ο Διευθυντής του ΕΠΚεΔ, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Ανδρέας Γκόφας. «Οι Δελφικοί Διάλογοι δεν είναι απλώς ένα συνέδριο· είναι ένα ανοιχτό εργαστήρι σκέψης και προβληματισμού. Και η δική σας παρουσία και συμμετοχή τού δίνει ζωή και νόημα. Φεύγουμε με περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις – και αυτό είναι, ίσως, το πιο γόνιμο αποτέλεσμα. Ας ταξιδέψουν αυτά τα ερωτήματα μαζί μας, και ας μας οδηγήσουν ξανά πίσω στους Δελφούς στους Τέταρτους Δελφικούς Διαλόγους!»
Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου: Δεν είναι πολύ “της μόδας” να συνδράμει κανείς σε προσπάθειες τόσο υψηλού επιπέδου διανόησης
Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Eurolife FFH, αφού σημείωσε πόσο τυχεροί αισθάνονται οι άνθρωποι μιας από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα, να συνδράμει στο έργο του ΕΠΚεΔ και των ανθρώπων του πάνω σε θέματα που ακούγονται υψηλά και δύσκολα, αλλά στην πραγματικότητα είναι θέματα που αγγίζουν και θα αγγίζουν την καθημερινότητά μας, ανέφερε: «Έχουμε καθήκον να επιστρέφουμε μέρος από αυτά που κερδίζουμε με τη δραστηριότητά μας κυρίως στην περιφέρεια και σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το δημογραφικό κι η υπογεννητικότητα».
Και κατέληξε: «Στηρίζουμε αυτή την προσπάθεια με χαρά γιατί δεν είναι, επιτρέψτε μου τη φράση, πολύ “της μόδας” να συνδράμεις σε προσπάθειες οι οποίες βρίσκονται στο επίπεδο της διανόησης και μάλιστα σε τόσο υψηλό επίπεδο που, χάρη στον Kαθηγητή Ροϊλό, απολαμβάνουμε».
Οι οκτώ, επιδραστικοί σε παγκόσμια εμβέλεια, εισηγητές και οι ομιλίες τους
O Καθηγητής Daniel Wikler, Harvard University, μιλώντας με θέμα H βιοηθική στην εποχή της παραπληροφόρησης, αφού παραδέχτηκε ότι ζούμε σε μια εποχή παραπληροφόρησης με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να είναι το φυσικό της καταφύγιο, ανέλυσε το φαινόμενο της παραπληροφόρησης στον τομέα της υγείας, ειδικά κατά την πανδημία Covid-19 κατά τη διάρκεια της οποίας, όπως ανέφερε, η παραπληροφόρηση κορυφώθηκε. Διέκρινε την παραπληροφόρηση (σκόπιμη εξαπάτηση) από την παραπληροφορημένη πληροφόρηση (λανθασμένες πεποιθήσεις). Η παραπληροφόρηση, ενισχυμένη και από πολιτικές σκοπιμότητες, έχει δυσκολέψει την ηθική σκέψη και τη λήψη αποφάσεων στην υγεία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας προσκάλεσε ανθρώπους που παραπληροφορούν σε μαθήματα στο Πανεπιστήμιό του για να κατανοήσει τις απόψεις τους, χωρίς να καταφέρει να τους πείσει. Σημείωσε επίσης τη συμμαχία ακροδεξιάς και αντιεπιστημονικών θεωριών στις ΗΠΑ, κάτι που οδήγησε σε επικίνδυνες πολιτικές αποφάσεις, με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στην επιστημονική έρευνα και στην παγκόσμια βοήθεια. Τέλος, αναφέρθηκε στην κρίση που αντιμετωπίζει η επιστημονική κοινότητα και η κοινωνία εν γένει λόγω αυτής της παραπληροφόρησης.
Ο Καθηγητής Frederic Keck, CNRS-Collège de France, μιλώντας με θέμα
Το δημοκρατικό δυναμικό της κυνηγετικής εξουσίας: μαθήματα σοφίας από τους κυνηγούς ιών , αφού ανέφερε ότι επιθυμεί να αναλύσει πώς το δημοκρατικό δυναμικό των “ιχνηλατών ιών” μπορεί να μεταμορφώσει την άποψή μας για τη βιοπολιτική, σημείωσε ότι ο Lévi‑Strauss, ο Vidal‑Naquet και ο Schnapp θέτουν ένα θεμελιώδες ερώτημα για τη σύγχρονη βιοπολιτική: αν οι τρόποι διακυβέρνησής μας βασίζονται σε τεχνικές με τις οποίες οι κυνηγοί προβλέπουν τους μετασχηματισμούς των έμβιων όντων και συγκεντρώνουν θήραμα, πώς μπορούν αυτοί οι τρόποι να γίνουν πιο δημοκρατικοί; Ο ίδιος ανέπτυξε αυτή τη συζήτηση ξεκινώντας από την ανθρωπολογία της Αμαζονίας και της Μελανησίας και την ιστορία των αρχαίων ελληνικών κοινωνιών. Ο Καθηγητής Keck, που συνεργάζεται με ιολόγους του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ οι οποίοι παρακολουθούν μεταλλάξεις ιών της γρίπης προετοιμαζόμενοι για μια επόμενη πανδημία γρίπης, ανέφερε: «Τώρα ξέρουμε ότι είναι πιο ισχυρή η πιθανότητα για μια πανδημία γρίπης να ξεκινήσει από τις ΗΠΑ παρά την Κίνα». Στο Χονγκ Κονγκ, η εμπειρία του SARS και της πανδημίας ενίσχυσε τη συνεργασία επιστημόνων και πολιτών, δείχνοντας ότι η προστασία της υγείας μπορεί να είναι δημοκρατική πράξη, όπως είπε, ενώ σημείωσε: «Η παρακολούθηση των ιών δημιουργεί μια νέα φαντασία συλλογικής φροντίδας για τον πλανήτη, όπως αποτυπώνεται σε πρωτοβουλίες όπως το One Health και το Planetary Health».
Μιλώντας με θέμα Θερμοπυρηνική μοναρχία: Μπορεί μία και μόνο απλή γλωσσική πράξη (speech act) να καταστρέψει ολόκληρο τον πολιτισμό; η Καθηγήτρια Elaine Scarry, Harvard University, ανέφερε ότι το παγκόσμιο πυρηνικό οπλοστάσιο, με 12.000 κεφαλές σε εννέα πυρηνικά κράτη, χαρακτηρίζεται από δύο τρομακτικά στοιχεία: την τεράστια κλίμακα καταστροφής που μπορεί να προκαλέσει και την απόλυτα συγκεντρωτική εξουσία που απαιτεί για να ενεργοποιηθεί, με μόνο ένα άτομο να έχει την εξουσία να διατάξει επίθεση. Ένα απειροελάχιστο ποσοστό χρήσης μπορεί να οδηγήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια θανάτους. Η ηθική και νομική αντίφαση αυτής της εξουσίας εντοπίζεται στη δυνατότητα ενός ατόμου να προκαλέσει μαζικό θάνατο χωρίς δημοκρατική συναίνεση ή διαδικασία. Ιστορικά, για σοβαρές αποφάσεις που επηρεάζουν μεγάλο αριθμό του πληθυσμού, έχουν θεσπιστεί συλλογικοί θεσμοί. Τα συντάγματα, τόνισε, των ΗΠΑ, της Γαλλίας, Ινδίας και της Ρωσίας απαιτούν νομοθετική έγκριση πριν από επιθετική δράση. Η εγκατάλειψη της “μοναρχίας θερμοπυρηνικής ισχύος” είναι εφικτή μόνο μέσω συλλογικής δράσης, όπως τόνισε. «Ένας διακόπτης δεν κλείνει από μόνος του – πρέπει να συνταχθούμε όλοι για να συμβεί αυτό», σημείωσε ακόμα η Καθηγήτρια Scarry. Και κατέληξε: «Η ηθική αθλιότητα μιας γλωσσικής πράξης που θα μπορούσε να τερματίσει χιλιάδες χρόνια πολιτισμού δεν θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο αναστοχασμού πουθενά αλλού, τόσο αποτελεσματικά και καίρια, όσο στους Δελφούς».
Ο Καθηγητής Michael Hardt, Duke University, μιλώντας με θέμα Η δημοκρατία και το παγκόσμιο πολεμικό «καθεστώς», ανέφερε ότι καθώς οι πρακτικές και η λογική του πολέμου έχουν πρόσφατα αναδυθεί σε διάφορα εθνικά πλαίσια και στη διεθνή πολιτική σκηνή, έχει παρακμάσει η λειτουργία των δημοκρατικών δομών. Ο ίδιος διερεύνησε την κατάσταση της δημοκρατίας σ’ αυτό το αναδυόμενο παγκόσμιο καθεστώς πολέμου, ένα νέο παράδειγμα που επεκτείνει τη λογική και τις μεθόδους του πολέμου καλύπτοντας το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό τοπίο εθνών και περιοχών που μόνο επιφανειακά μπορεί να θεωρηθούν ότι τελούν εν ειρήνη. Ο ίδιος υπογράμμισε την ανησυχία του για την πολιτική όψη του καθεστώτος πολέμου και σημείωσε ότι αυτή η όψη διακρίνεται ίσως πιο ξεκάθαρα στις διεθνείς σχέσεις ως προς τη χώρα του. Η επιστροφή της φαντασίωσης της εδαφικής κατάκτησης και προσάρτησης ως βασικού στοιχείου της διεθνούς πολιτικής είναι χαρακτηριστική. Και κατέληξε: «Οι δημοκρατικοί θεσμοί, που υποτίθεται ότι λειτουργούσαν αποτελεσματικά, στην πράξη περιόριζαν τη δημοκρατία. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το καθεστώς πολέμου, χρειαζόμαστε νέες έννοιες».
Η ομιλία του Καθηγητή Demetrios Yatromanolakis, The Johns Hopkins University, είχε θέμα, Περί Βιοπολιτικής: από τον πολιτικό πραγματισμό του Πλάτωνα στη μετα-ανθρώπινη κυβερνητική. Στο πλαίσιό της, εξέτασε τη σχέση νόμου, δικαιοσύνης και βίας, ξεκινώντας από μια αρχαία, πινδαρική ρήση («Ο νόμος ως βασιλιάς όλων, θνητών και αθανάτων, καθιστά δίκαιο εκείνο που είναι πιο βίαιο, με το υπέρτατο χέρι») αλλά και την καταγωγή της βιοπολιτικής ως προνόμιο πολιτικής κυριαρχίας. Ανέδειξε πώς η κυριαρχία συνδέεται με την άσκηση βίας ως θεμέλιο της πολιτικής εξουσίας, με αναφορές σε φιλοσόφους όπως ο Carl Schmitt, ο Πλάτωνας και ο Giorgio Agamben. «Η μετατόπιση της εξουσίας από το πολιτικό στο οικονομικό και στο τεχνοεπιστημονικό πλαίσιο στις σύγχρονες δημοκρατίες συνιστά, υποστηρίζω, τη λεπτότερη και συνεπώς πιο ύπουλη και διαβρωτική μορφή βίας στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες», ανέφερε επίσης, για να συνεχίσει σημειώνοντας το πώς οι ραγδαίες εξελίξεις στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, την τεχνητή νοημοσύνη, την ευρω-επιστήμη, τη βιοτεχνολογία και την τεχνολογία των υπολογιστών επαναπροσδιορίζουν ριζικά το περιεχόμενο και τα όρια της ανθρώπινης ζωής, της υποκειμενικότητας και, τελικά, της πολιτικής κυριαρχίας. «Η “δικαιοσύνη του ισχυρού” υλοποιείται σήμερα από την τεχνο-επιστήμη και τα οικονομικά της δίκτυα, που είναι, εξ ορισμού, οι ισχυρότεροι φορείς βίας κατά της φύσης», υπογράμμισε για να καταλήξει: «Ίσως το πιο πιεστικό ερώτημα για τις σύγχρονες δημοκρατίες είναι: Μπορεί το πολιτικό να προστατεύσει — ή έστω να ανακτήσει — την κυριαρχία του (κράτος) από την τεχνο-επιστήμη και τους βίαιους μηχανισμούς της»;
Μιλώντας με τη σειρά του περί Αντιβιοπολιτικής και βιοαυτολογίας, ο Καθηγητής James Faubion, Rice University, ανέφερε ως τέμνουσες των πλευρών του τριγώνου που, κατά τη γνώμη του, οριοθετούν αυτό που ο Michel Foucault ονομάζει βιοπολιτική, την ασφάλεια, την υγεία και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Κατά τη γνώμη του, η βιοπολιτική ορθοδοξία έχει τη βάση της σε μια βιοτεχνική ελίτ, ένα σύνολο ειδικών, η εξουσία των οποίων στηρίζεται στην ακαδημαϊκή τους νομιμοποίηση. Η αντιβιοπολιτική είναι μια πολιτική που αντιτίθεται στους καθιερωμένους τρόπους απόδειξης και νομοθέτησης λειτουργιών και λειτουργών. Η κυριαρχία της βιοτεχνικής ελίτ, με τις εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνολογικές δυνατότητες, δημιουργεί ένα είδος «τεχνολογικής αυθεντίας» που δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί από τους μη ειδικούς. Η αντιβιοπολιτική, από την άλλη, με τις ετεροδοξίες και εναλλακτικές πρακτικές, προκαλεί κρίσεις και αμφισβητήσεις, αλλά συχνά παραμένει περιθωριοποιημένη ή συγκεχυμένη, κατά τη γνώμη του. Η βιοαυτολογία, με τη σειρά της, μεταφέρει το βάρος της ευθύνης για την υγεία και την ευημερία στο ατομικό επίπεδο. Η πρόκληση για την ανθρωπολογία και τις κοινωνικές επιστήμες συνολικά, κατά τον Καθηγητή Faubion είναι να βοηθήσουν στη δημιουργία διαλόγων που γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ ειδικών και πολιτών, μεταξύ ορθοδοξιών και ετεροδοξιών, μεταξύ ατομικού και συλλογικού. «Αυτό σημαίνει την ενθάρρυνση μιας πιο συμμετοχικής και συμπεριληπτικής δημοκρατίας», κατέληξε.
Η ομιλία του Καθηγητή Didier Fassin, Collège de France, στη συνέχεια είχε τίτλο Οι κοινωνικές ανισότητες ως ηθική πρόκληση για τη δημοκρατία. Μιλώντας για τις δραματικές συνέπειες του πολέμου Ισραήλ – Γάζας και παρουσιάζοντας στοιχεία για την καταστροφή της τελευταίας, χρησιμοποιώντας μάλιστα τον διαπεραστικό λόγο Παλαιστίνιων λογοτεχνών και ποιητών, όπως οι Shorouq Mohammed Doghmosh, Mosab Abu Toha, Mourid Barghouti και Ni’ma Hassan, ο καθηγητής Fassin κατέληξε: «Η ζωή, λοιπόν, δεν είναι μόνο βιολογία, αλλά και βιογραφία, η διήγηση που την καθιστά ανθρώπινη. Με ποιον τρόπο όμως η ζωή γίνεται αντικείμενο πολιτικής; Η έννοια της βιοπολιτικής, που διατύπωσε ο Michel Foucault, αναφέρεται σε πολιτικές που στοχεύουν στη διαχείριση της ζωής των πληθυσμών και συνδέονται με τις σύγχρονες τεχνολογίες της διακυβέρνησης». Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η συστηματική αφαίρεση της ανθρώπινης υπόστασης από τα θύματα, η αποσιώπηση των ιστοριών τους και η διαρκής απειλή για τη βιολογική τους επιβίωση αποτελούν μια ακραία μορφή βιοπολιτικής εξουσίας, που έχει καταστροφικές συνέπειες.
Τέλος, η ομιλία του Καθηγητή Timothy Campbell, Cornell University, είχε θέμα Οι χρήσεις της δημοκρατίας: Αναδιατύπωση της βιοπολιτικής. Εξετάζοντας τη σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία και τη βιοπολιτική, με αφετηρία τις σκέψεις του Adam Phillips για τη χρήση της λογοτεχνίας, ο Καθηγητής Campbell ανέφερε ότι η βιοπολιτική, όπως την περιγράφει ο Foucault, είναι το όνομα που δίνεται σε μια εξουσία που ενισχύει ή αφήνει να χαθεί η ζωή. Στον Foucault συναντάμε μια συνεχή ένταση, αν όχι μια ολική δυσαρμονία, ανάμεσα στη βιοπολιτική και τη δημοκρατία. Και συνέχισε: «Πώς μπορούμε να συνεργαστούμε με ό,τι υπάρχει, να δουλέψουμε με αυτό το “αντικείμενο” δημοκρατίας που τώρα φαίνεται αποδυναμωμένο ή θρυμματισμένο; Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες, ώστε η δημοκρατία να γίνει πραγματική, να γίνει “χρησιμοποιήσιμη” από τους πολίτες ως ένα κοινό, ανεξάρτητο και ενεργό πεδίο, αντί να παραμείνει απλώς ένα αντικείμενο σχέσης, φαντασίας και προβολής»; Η πρόκληση, επομένως, κατά τον Campbell, έγκειται στο να βρούμε τρόπους να ενισχύσουμε αυτή τη μετάβαση, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, έτσι ώστε η δημοκρατία να μην είναι μόνο ένα ιδεώδες ή μια τυπική διαδικασία, αλλά μια ζωντανή και δυναμική πρακτική που θρέφει τη ζωή και την πολιτική συμμετοχή με ουσιαστικό τρόπο, δημιουργώντας πολιτικές μορφές που αναγνωρίζουν και προωθούν την αυθεντική υποκειμενικότητα και τη συλλογική δράση.
Οι εργασίες των Τρίτων Δελφικών Διαλόγων ολοκληρώθηκαν, όπως προαναφέρθηκε, με Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης, υπό την προεδρία του Καθηγητή Π. Ροϊλού, με την συμμετοχή των ομιλητών, του Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών Καθηγητή κ. Α. Γκόφα, του πρώην Διευθυντή Καθηγητή κ. Β. Καρασμάνη, του διδάσκοντος στην φετινή Ακαδημία Ευρωπαϊκών Σπουδών Καθηγητή Patrice Magnilier (Πανεπιστήμιο Paris-Nanterre) και του Πρέσβη ε.τ. κ. Τάσου Κριεκούκη.
Τις εργασίες των Τρίτων Δελφικών Διαλόγων παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, δια ζώσης η Πρέσβειρα της Γαλλίας στην Ελλάδα, κ. Laurence Auer, ο Πρέσβης ε.τ. κ. Τάσος Κριεκούκης, η πρώην Πρέσβειρα της Χιλής και Διευθύντρια του μόνιμου φόρουμ εξωτερικής πολιτικής της Χιλής, κ. Marcia Covarrubias, ο Πρέσβης ε.τ. κ. Λύσανδρος Μηλιαρέσης-Φωκάς, o κ. Άγγελος Ανδρουλιδάκης, μέλος του ΔΣ της Eurolife FFH, η κ. Άννα Μπρεδήμα, senior σύμβουλος Ευρωπαϊκής Πολιτικής στην Κυπριακή Ένωση Πλοιοκτητών Κύπρου, οι φοιτητές και Kαθηγητές της Δελφικής Ακαδημίας Ευρωπαϊκών Σπουδών καθώς και πλήθος κόσμου και δημοσιογράφων.
