Από τις 6 έως τις 12 Μαΐου, ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος του Βιετνάμ, To Λαμ, ο de facto ηγέτης της χώρας, πραγματοποίησε περιοδεία σε Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Λευκορωσία και Ρωσία. Το ταξίδι ολοκληρώθηκε με μια Σύνοδο Κορυφής-ορόσημο στις 9 Μαΐου με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στη Μόσχα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δύο πλευρές εξέδωσαν κοινή δήλωση 33 σημείων, που περιγράφει το σχέδιο στρατηγικής εταιρικής σχέσης Βιετνάμ-Ρωσίας για τα έτη 2026-2030, το οποίο εμβαθύνει σημαντικά τους διμερείς δεσμούς στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης τους.
Το επικαιροποιημένο πλαίσιο περιλαμβάνει την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για την υλοποίηση δύο -ρωσικής κατασκευής- πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας στην επαρχία Ninh Thuan του Βιετνάμ με προγραμματισμένη συνδυασμένη ισχύ 6,4 γιγαβάτ και στόχο λειτουργίας το 2030 έως το 2035. Το νέο σχέδιο στρατηγικής εταιρικής σχέσης καλύπτει, επίσης, πρόσθετη διευρυμένη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, μεταξύ άλλων σε θέματα υγροποιημένου φυσικού αερίου, προμήθειας αργού πετρελαίου και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, εμβάθυνση των αμυντικών δεσμών σε τομείς όπως ο εκσυγχρονισμός της αμυντικής βιομηχανίας, η συμπαραγωγή, η θαλάσσια ασφάλεια και η στρατιωτική εκπαίδευση.
Αναπροσαρμογή
Η περιοδεία του Λαμ στην Ευρασία αντανακλά μια στρατηγική αναπροσαρμογή εν μέσω εντεινόμενης παγκόσμιας πόλωσης και οικονομικής αβεβαιότητας, ενώ αντιπροσωπεύει το αυξανόμενο ρωσικό στρατηγικό ενδιαφέρον στη Νοτιοανατολική Ασία. Εν μέσω της εμβάθυνσης του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας και των ασταθών παγκόσμιων ενεργειακών αγορών, το Βιετνάμ επιδιώκει να ενισχύσει τη στρατηγική αυτονομία του, ενισχύοντας τους δεσμούς με μη Δυτικούς εταίρους σε ολόκληρη την Ευρασία.
Κάθε στάση ευθυγραμμίστηκε με συγκεκριμένες επιταγές, όπως η ενεργειακή συνεργασία με τη Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, η ψηφιακή και εφοδιαστική ολοκλήρωση με το Καζακστάν και η βιομηχανική διαφοροποίηση με τη Λευκορωσία. Το επίκεντρο του ταξιδιού, η επίσκεψη του Λαμ στη Μόσχα, έρχεται καθώς η Ρωσία αντιμετωπίζει εκ νέου διπλωματική πίεση και ενδεχομένως κυρώσεις από τις ΗΠΑ, για να αποκλιμακώσει τον πόλεμό της στην Ουκρανία.
Η Ρωσία παραμένει ο κορυφαίος προμηθευτής όπλων στο Βιετνάμ και η συμφωνία τους για την κατασκευή δύο πυρηνικών αντιδραστήρων σηματοδοτεί την αναβίωση των από καιρό αναβληθέντων ενεργειακών φιλοδοξιών για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο αξιοποιεί τους ενεργειακούς και αμυντικούς δεσμούς, για να επαναβεβαιώσει την επιρροή του στη Νοτιοανατολική Ασία και να επιδείξει διαρκή εταιρική σχέση εν μέσω της ευρύτερης διπλωματικής απομόνωσής του. Ταυτόχρονα, η εμβάθυνση της δέσμευσης του Βιετνάμ με μικρότερα μετασοβιετικά κράτη (Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν) εξυπηρετεί τη φιλοδοξία του να επεκτείνει τη συνδεσιμότητα στην Κεντρική Ασία, πέρα από τις σφαίρες επιρροής των μεγάλων δυνάμεων. Αυτές οι συνεργασίες προσφέρουν ευκαιρίες αντιστάθμισης και οικονομικά κανάλια με μικρότερο πολιτικό κίνδυνο από την άμεση ευθυγράμμιση με την Ουάσιγκτον ή το Πεκίνο.
Το Βιετνάμ θα εμβαθύνει τους αμυντικούς δεσμούς με τη Ρωσία μέσω της συνεργασίας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, της επικαιροποίησης των παλαιών στρατιωτικών συστημάτων και της ενίσχυσης της θαλάσσιας ασφάλειας, διατηρώντας παράλληλα τη στρατηγική του ισορροπία με άλλους εταίρους και θέτοντας ένα ανώτατο όριο στην περιφερειακή επιρροή της Μόσχας. Στόχος του είναι να θεμελιώσει τους παραδοσιακούς αμυντικούς δεσμούς με τρόπο που να συμπληρώνει, παρά να περιπλέκει, την ευρύτερη στρατηγική πολλαπλής ευθυγράμμισης.
Ως εκ τούτου, θα δώσει προτεραιότητα στη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών Sukhoi, των υποβρυχίων κλάσης Kilo και των πυραυλικών συστημάτων, ενώ θα επιδιώξει επιλεκτικά την κοινή έρευνα, τη συμπαραγωγή και την κατασκευή των εν λόγω συστημάτων και των εξαρτημάτων τους, για να διατηρήσει τη στρατηγική αυτονομία και να ελαχιστοποιήσει την εξάρτηση από Δυτικούς προμηθευτές.
Η διευρυμένη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας στον Κυβερνοχώρο, της ανταλλαγής πληροφοριών και της γνώσης του θαλάσσιου τομέα θα αντανακλά τα κοινά συμφέροντα στη διαχείριση μη παραδοσιακών απειλών, ιδίως καθώς το Βιετνάμ αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση από την Κίνα στη Νότια Θάλασσά της. Ενώ, προς το παρόν, η οικονομική εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα θα περιορίσει την ανοιχτή στήριξή της στα θαλάσσια συμφέροντα του Βιετνάμ, ο περιορισμός αυτός θα μπορούσε να αμβλυνθεί εάν η Ρωσία εξασφαλίσει μια λύση στο Ουκρανικό που θα μειώσει τη διπλωματική της απομόνωση. Ανεξάρτητα από αυτό, το Βιετνάμ είναι απίθανο να συμμετάσχει σε νέες προμήθειες μεγάλης κλίμακας από τη Ρωσία, δεδομένης της συνεχιζόμενης διαφοροποίησης της άμυνάς του προς εταίρους όπως οι ΗΠΑ, η Ινδία, το Ισραήλ και η Ιαπωνία.
Ενώ η Ρωσία επωφελείται από τη συμβολική επιβεβαίωση της σημασίας της για τη Νοτιοανατολική Ασία, περιορισμοί όπως οι κυρώσεις, τα όρια των δυνατοτήτων και οι στρατηγικές αντιστάθμισης και τα δόγματα των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, που δίνουν έμφαση στη στρατηγική αυτονομία, στη μη (ή την πολυ-) ευθυγράμμιση και την περιφερειακή πρωτοκαθεδρία μέσω της Ενωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN), θα περιορίσουν το περιφερειακό αποτύπωμα της Μόσχας.
Οι ενεργειακοί δεσμοί Ρωσίας-Βιετνάμ θα μπορούσαν να εμβαθύνουν πιο σημαντικά, με επίκεντρο την πυρηνική ενέργεια, τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με ορυκτά καύσιμα και την επιλεκτική συνεργασία στον τομέα της καθαρής ενέργειας για τη στήριξη της ενεργειακής μετάβασης του Βιετνάμ, ενισχύοντας παράλληλα τη διμερή αλληλεξάρτηση. Το Ανόι πιθανότατα θα ολοκληρώσει τη συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας με τη Ρωσία έως τα τέλη του 2025, σηματοδοτώντας την αναβίωση μιας πρωτοβουλίας που είχε μείνει για καιρό στα συρτάρια και μια καίρια αλλαγή στο μίγμα παραγωγής ενέργειάς του. Επιπλέον, οι διευρυμένες συμφωνίες για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και το αργό πετρέλαιο παρέχουν βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη ασφάλεια εφοδιασμού. Η Ρωσία θα μπορούσε, επίσης, να διαδραματίσει περιορισμένο ρόλο στις φιλοδοξίες του για καθαρή ενέργεια με κοινές μελέτες και πιθανή συμμετοχή σε υπεράκτια αιολικά έργα, αν και η βασική συνεισφορά της παραμένει στη συμβατική και πυρηνική ενέργεια.
Ωστόσο, πρέπει να ξεπεραστούν εμπόδια στην εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων χρηματοδότησης για το Βιετνάμ, των περιορισμών στις υποδομές και για τους δύο όσον αφορά τον συντονισμό των μεταφορών πυρηνικής τεχνολογίας και την ανάπτυξη συστημάτων δικτύου και ασφάλειας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, καθώς και του πιθανού ελέγχου από τους Δυτικούς εταίρους, που είναι επιφυλακτικοί στην επέκταση των ενεργειακών δεσμών Ρωσίας-Βιετνάμ.
Για τη Ρωσία, οι ενεργειακές συμφωνίες προσφέρουν μια «άγκυρα» στη Νοτιοανατολική Ασία εν μέσω δυτικής απομόνωσης, ενώ παράλληλα σηματοδοτούν μια αθόρυβη αλλά σημαντική υποστήριξη για τις θαλάσσιες διεκδικήσεις του Βιετνάμ στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας μέσω της συνέχισης κοινών υπεράκτιων επιχειρήσεων έρευνας και εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στην αμφισβητούμενη θαλάσσια οδό. Μια τέτοια επαναβεβαίωση χρησιμεύει ως de facto αναγνώριση των διεκδικήσεων του Ανόι, οι οποίες έρχονται σε άμεση αντίθεση με αυτές της Κίνας.
