Ίσως, για τους περισσότερους από εμάς το να υπάρχει μια καταληκτική προθεσμία είναι πολύ αγχωτικό και γίνεται ακόμη περισσότερο, καθώς παρατηρούμε ότι δυσκολευόμαστε να φέρουμε εις πέρας ένα έργο που έχουμε αναλάβει να το τελειώσουμε σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κι ενώ έχουμε όλη την καλή διάθεση και την πρόθεση και πραγματικά το πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε, κάτι πάει στραβά και «πεθαίνουμε» από το άγχος, καταλήγοντας να ζητήσουμε παράταση αν αυτό είναι εφικτό ή να παραδώσουμε την εργασία μας όπως- όπως με όποιες συνέπειες κάτι τέτοιο συνεπάγεται.
Μάλιστα, τα άτομα που έχουν μια μεγαλύτερη ηλικία κι ως εκ τούτου έχουν μια μεγαλύτερη εμπειρία στην ανάληψη τέτοιων υποχρεώσεων, εφόσον μέσα από την ακαδημαϊκή ή εργασιακή τους εμπειρία έχουν κατά καιρούς αναλάβει πρότζεκτς και διάφορες εργασίες με χρονοδιαγράμματα, κι ενώ γνωρίζουν τις δυσκολίες κι ότι η περισσότερη δουλειά συνήθως βγαίνει τις τελευταίες μέρες, εξακολουθούν να δεσμεύονται για σύντομη ολοκλήρωση και παράδοση ακόμη και νωρίτερα από την καταληκτική ημερομηνία.
Γιατί όμως συμβαίνει κάτι τέτοιο; Γιατί ακόμη και τα άτομα με εμπειρία «αυτό-παγιδεύονται» με το να υποσχεθούν και να δεσμευθούν χρονικά ωθώντας τον εαυτό τους σε καταστάσεις πιεστικού άγχους και στρες; Μοιάζει σαν να λησμονούν ότι πέρα από τις ακαδημαϊκές ή τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, υπάρχουν και οικογενειακές υποχρεώσεις ή άλλοι αστάθμητοι παράγοντες που παρεμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή μιας εργασίας που δεν γνωρίζουν εκ των πραγμάτων τις δυσκολίες ή τις χρονικές προκλήσεις που θα παρουσιαστούν.
Για την επιστήμη της Κοινωνικής Ψυχολογίας, μια κύρια αιτία είναι η «σχεδιαστική πλάνη». Δηλαδή, «η τάση των ανθρώπων να έχουν μια υπερβολική αισιοδοξία σχετικά με τον χρόνο ολοκλήρωσης ενός σχεδίου, ακόμη κι όταν δεν έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν παρόμοια σχέδια στον απαιτούμενο χρόνο στο παρελθόν» (Buehler et al. 2010).
Οι Buehler et al. διεξήγαν μια έρευνα σε ένα κολέγιο όπου ρώτησαν τους φοιτητές πόσες μέρες πίστευαν ότι θα χρειάζονταν για να ολοκληρώσουν τις διατριβές τους. Οι περισσότεροι υπολόγισαν ότι θα τους έπαιρνε 34 ημέρες και όταν τους τέθηκε το ίδιο ερώτημα με τη διαφορά ότι όλα θα τους πήγαιναν όσο το δυνατόν χειρότερα, τότε δήλωσαν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειάζονταν 49 ημέρες. Τελικά, διαπιστώθηκε ότι ο μέσος χρόνος που χρειάστηκε για την ολοκλήρωση των διατριβών ήταν 56 ημέρες.
Οπότε, η «σχεδιαστική πλάνη» είναι γεγονός και θα πρέπει να την έχουμε πάντοτε υπόψη όταν πρόκειται να αναλάβουμε να φέρουμε εις πέρας συγκεκριμένα πρότζεκτς κι εργασίες που απαιτούν παράδοση σε συγκεκριμένη προθεσμία. Θα πρέπει πάντοτε να υπολογίζουμε ότι τα πράγματα ενδεχομένως και να μην πάνε έτσι ακριβώς όπως τα έχουμε σχεδιάσει ή τα φανταζόμαστε μέσα στο μυαλό μας. Συνεπώς, θα λέγαμε ναι στην αισιοδοξία, αλλά όχι στην υπεραισιοδοξία, όταν μάλιστα μας εμπλέκει σε δεσμεύσεις που απαιτούν πολύ κόπο και χρόνο.
Πηγή:
- Buehler, R., Griffin, D., & Peetz, J. (2010). The planning fallacy: Cognitive, motivational, and social origins. In M.P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology. Academic Press.
______________________________________________________________
- Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Posted by Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, MSc
