Συμβιωτικός- συμβιωτικός: αλληλεμπλοκή- Είμαστε ένα
Όταν ο ένας ερωτεύεται τον άλλο. Δημιουργείται το ζευγάρι, με κύρια χαρακτηριστικά την εγγύτητα και την υπόθεση της ομοιότητας. Τα προβλήματα προκύπτουν λόγω απώλειας ατομικότητας, φόβου εγκατάλειψης και παθητικότητας. Βασικός θεραπευτικός στόχος είναι η διευκόλυνση της διαφοροποίησης και η παροχή βοήθειας για να συνειδητοποιήσουν οι σύντροφοι ότι η εκδήλωση σύγκρουσης ή θυμού δεν σημαίνει και απώλειας αγάπης.
Συμβιωτικός- συμβιωτικός: εχθρότητα- εξάρτηση- Δεν μπορώ να ζήσω μ’ εσένα και δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα
Μια προβληματική κατάσταση του συναισθηματικού δεσμού. Εμφανίζεται όταν αρχίζει να φθίνει η συμβιωτική σχέση. Χαρακτηρίζεται από ανοιχτές και έντονες εκφράσεις θυμού, πικρίας και κατηγοριών. Θεραπευτικός στόχος είναι να περιοριστεί η σύγκρουση και να μπορέσουν οι σύντροφοι να αναπτύξουν ένα κοινό όραμα για το μέλλον τους. «Οι σύντροφοι που είναι κολλημένοι σε αυτό το στάδιο παλεύουν συνήθως με φόβους εγκατάλειψης, οι οποίοι είναι σε σύγκρουση με επιθυμίες για ανεξαρτησία. Ο άλλος κατηγορείται τόσο για εγκατάλειψη σε ώρες ανάγκης όσο και, ταυτόχρονα, για το ότι δεν υποστηρίζει τις επιθυμίες του άλλου για λίγη ανεξαρτησία από τη σχέση. Αυτή η αμφιθυμία προκύπτει άμεσα από την αποτυχημένη επίλυση της διαδικασίας διαχωρισμού- εξατομίκευσης στην παιδική ηλικία και εφηβεία» (σελ. 98).
Συμβιωτικός- διαφοροποιούμενος: Μη με προδώσεις
Ο ένας σύντροφος διαφοροποιείται και ο άλλος μένει προσκολλημένος στη σχέση ή αντιστέκεται στον διαχωρισμό. Το πρόβλημα είναι η έλλειψη ισορροπίας και ο φόβος της προδοσίας, ενώ ο διαφοροποιούμενος σύντροφος αισθάνεται θυμό και ενοχή. Οι σύντροφοι χρειάζονται βοήθεια ώστε να μάθουν να διαχειρίζονται τη διαφοροποίηση, τον σεβασμό της διαφοράς και την ανοχή του θυμού. Ο γαντζωμένος σύντροφος χρειάζεται να αναπτύξει αυτονομία και εμπιστοσύνη στην κρίση του, ενώ ο διαφοροποιούμενος σύντροφος θα πρέπει να μάθει πώς να ισορροπεί τη διατήρηση της φροντίδας προς τον άλλο και την οικειότητα με την επιθυμία για εξερεύνηση.
Διαφοροποιούμενος- διαφοροποιούμενος- Θα αλλάξω αν αλλάξεις
Σε αυτή την περίπτωση και οι δύο σύντροφοι προσπαθούν να διαχειριστούν τις διαφορές και έχουν ανάγκη να μάθουν να μάχονται επιτυχημένα. Βασικός θεραπευτικός στόχος είναι να μάθουν τους κανόνες που θα έχουν στη μεταξύ τους μάχη, όπως το να παραμένουν σε ένα θέμα κάθε φορά. Ο θεραπευτής θα πρέπει να βοηθήσει τους συντρόφους να εκφράσουν τα αισθήματά τους.
Συμβιωτικός- εξερευνητής- Μη μ’ αφήσεις, άσε με ήσυχο
Ο συμβιωτικός σύντροφος επιθυμεί συγχώνευση και φοβάται την εγκατάλειψη, ενώ νιώθει προδοσία και προσπαθεί να εντείνει την αλληλοεμπλοκή. Ο εξερευνητής σύντροφος δεν έχει ενσυναίσθηση για τις ανάγκες του άλλου και προσπαθεί να ξεφύγει από τον καταποντισμό. Τα δύο άτομα απέχουν πολύ μεταξύ τους, για αυτό στη θεραπεία στόχος είναι να γίνουν ξεκάθαροι οι αντίθετοι στόχοι έτσι ώστε ο συμβιωτικός σύντροφος να γίνει πιο ανεξάρτητος και ο εξερευνητής- σύντροφος να γίνει πιο ενσυναισθητικός.
Εξερευνητής- εξερευνητής- Θέλω να είμαι ο εαυτός μου
Πρόκειται για μια σχέση που χαρακτηρίζεται από αγώνες για εξουσία και ο βασικός φόβος είναι ότι η μεγαλύτερη οικειότητα θα οδηγήσει σε απώλεια του εαυτού. Κύριος θεραπευτικός στόχος είναι να μάθουν πώς αντιδρούν παρά ποιο είναι το περιεχόμενο των συγκρούσεων, ενώ έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην επίλυση θεμάτων της παιδικής ηλικίας και στην εκπαίδευση για τη λήψη αποφάσεων. Οι καβγάδες σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ έντονες, αν και οι δύο σύντροφοι αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Το χάσμα είναι αρκετά μεγάλο και αυτό που επικρατεί είναι: «Θα σου απλώσω το χέρι, αν το απλώσεις εσύ» (σελ. 100).
Εξερευνητής- επαναπροσεγγίζων- Ένα πόδι μέσα, ένα πόδι έξω
Ο επαναπροσεγγίζων σύντροφος επιθυμεί να επιστρέψει στην οικειότητα και τη συναισθηματική συντήρηση της σχέσης. «Υπάρχει η εκ νέου ανάδυση της τρωτότητας με μεγαλύτερη ευκολία διαπραγμάτευσης. Οι θεραπευτικοί στόχοι περιλαμβάνουν κυρίως την εύρεση ενός τρόπου για την εξισορρόπηση και των δύο συνόλων αναγκών, αφού ο ένας σύντροφος εξακολουθεί να επιδιώκει να εδραιώσει μια χωριστή αίσθηση εαυτού» (σελ. 100).
Επαναπροσεγγίζων- επαναπροσεγγίζων- Επιστροφή στο σπίτι
Οι δύο σύντροφοι επιθυμούν να συνδεθούν πάλι με μια βαθιά σχέση ως χωριστοί διαφοροποιημένοι άνθρωποι. Ο κάθε σύντροφος έχει μια ξεκάθαρα εδραιωμένη αίσθηση προσωπικής ταυτότητας, δεν απειλούνται από την εγγύτητα και τις κοινές δραστηριότητες. Ο θεραπευτής έχει ένα κυρίως διευκολυντικό ρόλο.
Αναγνωρίζοντας τη φάση στην οποία βρίσκεται το ζευγάρι και τον ρόλο του κάθε συντρόφου ο θεραπευτής εστιάζει στον καθορισμό των βασικών θεραπευτικών στόχων.
- Πηγή: Maria Gilbert & Diana Shmukler. 2019. Βραχεία θεραπεία με ζευγάρια. Η συνθετική προσέγγιση. Εκδόσεις Π. Ασημάκης.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
