- Γράφει ο ΣΑΒΒΑΣ ΣΕΡΑΣΙΔΗΣ*
Προϋπολογισμός, είναι η κορυφαία Λογιστική, αλλά πρωτίστως Πολιτική πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου, που αποφασίζει το Νοέμβρη κάθε έτους για την κατανομή των κονδυλίων που θα διατεθούν την επόμενη χρονιά για όλα τα έργα, για τις ανελαστικές δαπάνες, για τις δράσεις και τις Υπηρεσίες προς τους πολίτες! Δυστυχώς, οι περισσότεροι Δήμαρχοι εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις νομοθετικές παρεμβάσεις – οδηγίες της Κεντρικής Διοίκησης, που θέλει τους Δήμους προέκταση του Κράτους, αντιμετωπίζουν τον Προϋπολογισμό ως μία γραφειοκρατική, στατική διαδικασία, ως μια Λογιστική – Διοικητική πράξη κατανομής των κονδυλίων!
Κάποιοι μάλιστα αντιμετωπίζουν επιλεκτικά, επιδερμικά τις διατάξεις για τη λειτουργία της υποχρεωτικής εκ του νόμου Επιτροπής Διαβούλευσης και των Συνελεύσεων, όπου οι κάτοικοι της κάθε Κοινότητας πρέπει να καλούνται τουλάχιστον μια φορά κατ’ έτος, για να προτείνουν στα αρμόδια όργανα του Δήμου, μεταξύ άλλων, τα έργα που πρέπει να εκτελεσθούν στην Κοινότητα! Σεβασμός προς τις Υπηρεσίες που εισηγούνται τον Προϋπολογισμό και επιβράβευση της Οικονομικής Επιτροπής που τον … ενέκρινε ή καταπάτηση του Δικαιώματος της ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ των πολιτών στις αποφάσεις που τους αφορούν και άρνηση υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Αρχής της Επικουρικότητας;
Η απάντηση, δυστυχώς, δεν «περιποιεί τιμή» στους λειτουργούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης! Οι πολίτες όχι μόνον δεν αποφασίζουν, αλλά στους περισσότερους Δήμους δεν έχουν καν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις τους και να διατυπώσουν τις προτάσεις τους για τα θέματα που τους αφορούν άμεσα! Τέτοιες πρακτικές δεν επιβεβαιώνουν το χαρακτηρισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως «βάθρο της Δημοκρατίας» ούτε συνάδουν με την Αρχή της Επικουρικότητας, που συχνά επικαλούνται οι Αυτοδιοικητικοί! Είναι ανάγκη να προσδώσουν οι Δήμαρχοι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση τα χαρακτηριστικά της ΔΗΜΟ – ΚΡΑΤΙΑΣ! Να φέρουν τον πολίτη στο κέντρο των αποφάσεων και συμμέτοχο στους διεκδικητικούς αγώνες για τη λύση των προβλημάτων της καθημερινότητάς τους, και την αναβάθμιση της Ποιότητας της Ζωής τους!
Η καθιέρωση του ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ των Δήμων, που σήμερα θεωρείται ουτοπία, θα μπορούσε να συμβάλει τα μέγιστα στην επίτευξη αυτού του στόχου και να γίνει αφετηρία για να ενδιαφερθούν ξανά οι πολίτες για τα μικρά και μεγάλα προβλήματα της Γειτονιάς και του Δήμου, να ενδιαφερθούν και πάλι για την Πολιτική, και να ξεκινήσουν μια βελούδινη επανάσταση, που θα έδινε τη δυνατότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να αποκτήσει χαρακτηριστικά ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, και στην ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ μας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ να γίνει λιγότερο ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ!
Όμως, τι ακριβώς είναι ο ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, πόσο είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στην πράξη, με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο και τις ισχύουσες υπουργικές αποφάσεις, που ενισχύουν το Δημορχοκεντρικό Σύστημα, και να γίνουν οι πολίτες ΣΥΜΜΕΤΟΧΟΙ στη λήψη των αποφάσεων που του αφορούν; Και πώς μπορεί η αλλαγή αυτή να επηρεάσει τη δομή του Πολιτικού μας Συστήματος, που θεωρεί ότι η ΕΞΟΥΣΙΑ των πολιτών εξαντλείται με την ψήφιση – εκλογή των ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ του;
Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός είναι καταρχήν η πολιτική εκείνη διαδικασία που μπορεί να συμβάλλει στην πολιτικοποίηση του πολίτη, που σήμερα έχει κλονιστεί η εμπιστοσύνη του στην πολιτική και στους πολιτικούς! Είναι η υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Αρχής της Επικουρικότητας, που ορίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται στο πιο κοντινό προς τους πολίτες επίπεδο, και από τους πολίτες που τους αφορούν. Είναι το εργαστήρι της Δημοκρατίας, όπου οι πολίτες μαθαίνουν να συνδιαλέγονται, να διαφωνούν και να αποφασίζουν κοινά αποδεκτές λύσεις για τα μικρά και μεγάλα προβλήματα που τους απασχολούν! Σηματοδοτεί το τέρμα του Δημαρχοκεντρικού Συστήματος, τη μεταφορά της πολιτικής δύναμης στους πολίτες, και τη δυνατότητα των Ο.Τ.Α. να συμβάλουν στο μετασχηματισμό των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων, και στην Κοινωνικοποίηση των Μέσων Λήψης Αποφάσεων!
Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες
· να καταθέσουν τις προτάσεις τους για τα έργα που πρέπει να γίνουν στη Γειτονιά και στο Συνοικισμό τους, προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα που δυσκολεύουν την καθημερινότητά τους.
· να εκφράσουν την άποψή τους για τις προσφερόμενες από το Δήμο Διοικητικές, Οικονομικές και Κοινωνικές Υπηρεσίες, για τις Περιβαλλοντικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές δράσεις, και να επισημάνουν τις αδυναμίες τους.
· να αποφασίσουν οι ίδιοι, σε συνεργασία πάντα με τη Διοίκηση του Δήμου, για τη διάθεση των χρημάτων του Προϋπολογισμού, που αναλογούν στη Δημοτική τους Κοινότητα, για Έργα, Κοινωνικές Υπηρεσίες και Εκδηλώσεις.
· να έχουν λόγο στη συγκρότηση του Σχεδίου για τα μεγάλα έργα υποδομής και την Αναπτυξιακή Προοπτική του Δήμου.
· να ασκούν εποπτεία και μεγαλύτερη επιτήρηση στη δημοτική Εξουσία.
Έτσι, σε επίπεδο μιας μικρής γεωγραφικής Ενότητας, ενός Δήμου, η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ δεν είναι απλά μια διαδικασία, αλλά γίνεται ουσία! «ΚΡΑΤΕΙ Ο ΔΗΜΟΣ»! Αποφασίζει ο Λαός, και όχι ο Δήμαρχος με τους Αντιδημάρχους που διορίζει! Και αυτό δεν είναι απλά μία θεωρητική προσέγγιση, αλλά μπορεί να γίνει μια μόνιμη και αποτελεσματική πολιτική πρακτική της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αρκεί να την προκρίνουν οι Δήμαρχοι και να επιδιώξουν την καθιέρωσή της.
Και δε χρειάζεται καμία αλλαγή νόμου, καμία υπουργική απόφαση! Αρκεί η απόφαση του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου του κάθε Δήμου για να σταματήσει η σύνταξη του Προϋπολογισμού να είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία των Υπηρεσιών του Δήμου, της Οικονομικής Επιτροπής και του Δημοτικού Συμβουλίου! Να αξιοποιήσουν οι Δήμαρχοι το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει η νομοθεσία και να θεσπίσουν νέες διαδικασίες διαλόγου, όπου οι πολίτες θα καταθέτουν στις θεσμοθετημένες Συνελεύσεις τις απόψεις τους και θα αποφασίζουν για το μέρος του Προϋπολογισμού που αναφέρεται στα έργα, στις Υπηρεσίες, στις δράσεις και στις εκδηλώσεις που αναλογούν στην δική τους Δημοτική κοινότητα! Και έτσι απλά, χωρίς αναταράξεις, θα κάνουν πράξη το ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ, που σήμερα θεωρείται σχεδόν ουτοπία!
Και όταν οι πολίτες αποκτήσουν λόγο στο Δήμο, και γίνουν συμμέτοχοι στις αποφάσεις για τα Τοπικά ζητήματα, τότε θα πάψουν να αδιαφορούν για την πολιτική, θα αρχίσουν να ασχολούνται με τα γενικότερα πολιτικά, κοινωνικά και εθνικά ζητήματα, να διεκδικούν από τις Κυβερνήσεις τα δικαιώματά τους, και να έχουν περισσότερες απαιτήσεις από τους αντιπροσώπους τους στη Βουλή, που θα επιλέγουν όχι αυτούς που επιβάλλουν το Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και το οικονομικο- πολιτικό κατεστημένο, αλλά αυτούς, που με τη συμμετοχή τους σε ένα θεσμοθετημένο ΔΙΑΛΟΓΟ – ΣΥΜΦΩΝΙΑ με τους πολίτες θα υπηρετούν τα συμφέροντα του λαού και θα λογοδοτούν κάθε χρόνο στις Συνελεύσεις, ενώπιον των πολιτών του κάθε Δήμου!
*Σάββας Σερασίδης, πρώην Δήμαρχος Σταυρούπολης
