Ο ψυχαναλυτής Αλντό Ναουρί, προκειμένου να μας εξηγήσει τις ολέθριες συνέπειες της υπερπροστατευτικής συμπεριφοράς των γονέων απέναντι στα παιδιά τους, αναφέρεται σε ένα παράδειγμα από τη φύση. Πιο συγκεκριμένα, στο βιβλίο του με τίτλο: «Όρια στην παιδική Παντοδυναμία/εκπαιδεύοντας σωστά τα παιδιά», γράφει τα εξής παρακάτω:
«Μόλις η αντιλόπη γεννήσει το μικρό της, το αφήνει να την πλησιάσει, όπως άλλωστε είναι προγραμματισμένο από τη φύση, για να αναζητήσει τη θηλή που θα το θρέψει. Καθώς όμως το μικρό πλησιάζει το στόχο του, η μητέρα απομακρύνεται λίγο, αναγκάζοντάς το να κάνει μερικά βήματα και να αποκτήσει καλύτερη αίσθηση των ποδιών του. Το παιχνίδι αυτό θα επαναληφθεί πολλές φορές με ολοένα πιο γρήγορο ρυθμό, Έτσι, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, το νεογέννητο έχει αποκτήσει ήδη τον έλεγχο του βαδίσματος. Ωστόσο η μητέρα συνεχίζει να το κρατά σε απόσταση, μέχρι να του μάθει να τρέχει διαρκώς γρηγορότερα. Και μόνο όταν το μικρό καταφέρει να τρέξει το ίδιο γρήγορα με εκείνη, μόνο τότε θα το αφήσει να την πλησιάσει και να θηλάσει. Με αυτό τον τρόπο, μέσα σε λίγα λεπτά, το έχει εφοδιάσει με τον βασικό μηχανισμό της επιβίωσής του: με την ταχύτητα, η οποία θα του επιτρέπει να ξεφεύγει από τα αρπακτικά. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι χωρίς αυτή τη δοκιμασία, το μικρό θα είχε πιάσει αμέσως τη θηλή και δεν θα κατάφερνε να υφάνει τις απαραίτητες νευρικές συνάψεις με τόσο σωστό και κυρίως τόσο γρήγορο τρόπο. {…} Το μωρό της αντιλόπης θα γινόταν πολύ εύκολη λεία για το λιοντάρι, αν η μητέρα του είχε ικανοποιήσει αμέσως την επιθυμία του».
Ασφαλώς, ο Ναουρί, με το εν λόγω παράδειγμα δεν μας παροτρύνει να αλλάξουμε την ανθρώπινη φύση, αλλά να δούμε στο βάθος, δηλαδή να εντοπίσουμε την ουσία που κρύβεται στη συμπεριφορά της αντιλόπης. Με άλλα λόγια, κατά ανάλογο και παρόμοιο τρόπο, εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να εφαρμόζουμε αντίστοιχους μηχανισμούς, ώστε να ενθαρρύνουμε το παιδί να αποκτήσει δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους για μια βαθιά καλλιέργεια της σωματικής και της πνευματικής του διάπλασης. Για τον Ναουρί, η ανάπτυξη του παιδιού (ψυχολογική, αισθητηριακή, κινητική, συναισθηματική), κερδίζεται με «τίμημα μια απώλεια», όπως ο ίδιος υπογραμμίζει. Και για να το κατανοήσουμε αυτό ο Ναουρί, αναφέρει ένα παράδειγμα: «Γιατί η θυσία μιας δεξιότητας ανταμείβεται πάντα με ένα συναισθηματικό όφελος: το μωρό που κατακτά τη δεξιότητα του βαδίσματος ανταμείβεται για την προσπάθειά του με το θαυμασμό που αποτυπώνεται στο βλέμμα της μητέρας του. Το ίδιο συμβαίνει και με την κατάκτηση του λόγου, ή με τη θυσία της απόλαυσης να κάνει κακά στην πάνα του».
Αν αναλύσουμε λίγο παραπάνω τα ανωτέρω, θα λέγαμε ότι ο Ναουρί μεταξύ άλλων, μιλάει και για τα «όρια», για το «όχι» της μαμάς αντιλόπης και κατ’ επέκταση για τα «όχι», αλλά και τις επιβραβεύσεις που οι γονείς, αλλά και όσοι μεγαλώνουν ή ασχολούνται με παιδιά θα πρέπει να λένε. Το σημαντικότερο όλων, ίσως δεν είναι το να πεις αυτά τα «όχι» σε ένα παιδί, αλλά το πότε θα τα πεις, καθώς και γιατί θα τα πεις. Επίσης, εξίσου σημαντικό δεν είναι κι ο τρόπος που θα πεις αυτά τα «όχι»; Θα τα πεις με αυστηρότητα; Με θυμό ίσως; Με ηρεμία ή με ένταση; Και τέλος, θα εξηγήσεις στο παιδί γιατί του λες «όχι»;
- Πηγή: Αλντό Ναουρί, 2015, Όρια στην παιδική παντοδυναμία, Εκπαιδεύοντας σωστά τα παιδιά, Καθημερινές Εκδόσεις, Αθήνα.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
