Ο Ζακ Λακαριέρ (Jacques Lacarrière, 2 Δεκεμβρίου 1925 – 17 Σεπτεμβρίου 2005) είναι Γάλλος συγγραφέας, από τους κυριότερους συντελεστές της προβολής της ελληνικής λογοτεχνίας στη Γαλλία, κριτικός, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και στοχαστής.
Γεννήθηκε στη Λιμόζ της Γαλλίας στις 2 Δεκεμβρίου 1925. Σπούδασε ηθική φιλοσοφία, κλασσική λογοτεχνία, ινδική φιλοσοφία, νομικά και φιλολογία στο Παρίσι. Το 1947, φοιτητής ακόμα της κλασικής φιλολογίας επισκέπτεται την Ελλάδα, όταν έρχεται να παίξει τους «Πέρσες» του Αισχύλου στο θέατρο της Επιδαύρου. Βαθιά επηρεασμένος από την εμπειρία καθώς και από την ελληνική φιλοξενία, ο Ζακ Λακαρριέρ, αποκαλεί την Ελλάδα «αποκάλυψη» της ζωής του.
Το 1950 ξεκινά με τα πόδια από τη Γαλλία με προορισμό την Ινδία, αλλά τελικά προτιμά την Ελλάδα όπου έζησε πολλά χρόνια, κυρίως στην Κρήτη, Ύδρα και στην Πάτμο. Το 1967 που κηρύσσεται δικτατορία στην Ελλάδα, επιστρέφει στη Γαλλία και εγκαθίσταται στη Βουργουνδία. Υπήρξε λάτρης της αρχαίας και -κυρίως- της σύγχρονης Ελλάδας. Μέσω της δουλειάς του κατάφερε να αναδείξει στο εξωτερικό το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας και να το συνδέσει με την ιστορία της. Στα έργα του για την Ελλάδα εισχωρεί βαθιά στην ελληνική πραγματικότητα της εποχής, προσεγγίζοντας όλες τις πλευρές της είτε αυτές είναι ιστορικές, είτε θρησκευτικές, είτε πολιτισμικές.
Με αμείωτο ενθουσιασμό συναντάει τους μοναχούς του Αγίου Ορους, ανακαλύπτει το έργο του Πρεβελάκη ή μεταφράζει Ηρόδοτο. Εξέδωσε μυθιστορήματα, ποιήματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, βιβλία τέχνης, κ.ά., καθώς και ένα από τα καλύτερα βιβλία που γράφτηκαν για την Ελλάδα στο εξωτερικό, “Το ελληνικό καλοκαίρι” (1976), το οποίο είναι ένα οδοιπορικό στην αρχαία και τη νεώτερη Ελλάδα με γοητευτικές περιπλανήσεις στο μύθο, την ιστορία, την παράδοση και είναι γεμάτο από ελληνικά τοπία και ελληνικό ήλιο. Στο βιβλίο του «Ερωτικό Λεξικό της Ελλάδας» ο Λακαρριέρ μιλάει για όλα όσα αγαπάει στην Ελλάδα: το Σολωμό, τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Γκάτσο, τον Καζαντζάκη, την ελληνική γλώσσα, τα δελφίνια, το κυπαρίσσι, το ζεϊμπέκικο και το γλυκό του κουταλιού.
Μετέφρασε στα γαλλικά Έλληνες συγγραφείς, ανάμεσα στους οποίους οι: Παντελής Πρεβελάκης, Άρης Αλεξάνδρου, Στρατής Τσίρκας, Κώστας Ταχτσής, Βασίλης Βασιλικός, Σπύρος Πλασκοβίτης, Ανδρέας Φραγκιάς, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Ρίτσος, Τίτος Πατρίκιος, Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου. Ο συγγραφέας, έκθαμβος μπροστά στο μεγαλείο της Ελληνικής γλώσσας, έχει δηλώσει:
«…Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα πού ήταν για μένα αρμονική αλλά ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα —μητέρα των εννοιών μας— μου απεκάλυπτε ένα αγνώριστο πρόγονο που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα ‘χω χαμένα όπως αν μου είχαν πει ένα βράδυ, ότι αληθινός μου πατέρας, αληθινή μάννα μου, δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει». Για το σύνολο της δουλειάς του βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο της γαλλικής Ακαδημίας. Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Ζακ Λακαριέρ στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου στην Τήνο, όπου μίλησε σε εκδήλωση που διοργανώθηκε προς τιμήν του από τον Δήμο Εξωμβούργου. Πέθανε απροσδόκητα στο Παρίσι, λόγω επιπλοκών μιας απλής χειρουργικής επέμβασης στο γόνατο, στις 17 Σεπτεμβρίου 2005, σε ηλικία 79 ετών. Η σορός του, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, αποτεφρώθηκε και η στάχτη σκορπίστηκε στη θάλασσα του Αιγαίου, στα ανοιχτά των Σπετσών, στις 3 Νοεμβρίου του 2005.
Βραβεία
Βραβείο Prix Littéraire Fondation Prince Pierre de Monaco [1995]
| “Να! πλησιάζει η Αφροδίτη, μόλις αναδύθηκε, έτοιμη για τη στεριά. Και με το που το πόδι της θ’ αγγίξει το χώμα, ο Έρως θα γενεί στο σύμπαν ιδέα καινοφανής”. | Ζακ Λακαρριέρ: “Αφρόδυτοι έρωτες” |
Εργογραφία
- (2010) Στα ίχνη του Παυσανία, εκδ. Χατζηνικολή
- (2008) Γνωριμία με την Ελλάδα, εκδ. Χατζηνικολή
- (2007) Στα άδυτα των μύθων, εκδ. Χατζηνικολή
- (2005) Κουβεντιάζοντας, εκδ. Χατζηνικολή
- (2003) Nicosie, Zone morte, εκδ. Ολκός
- (2003) Λευκωσία, η νεκρή ζώνη, εκδ. Ολκός
- (2002) Αφρόδυτοι έρωτες, εκδ. Μίμνερμος
- (2002) Ερωτικό λεξικό της Ελλάδας, εκδ. Χατζηνικολή
- (2002) Το ελληνικό καλοκαίρι, εκδ. Χατζηνικολή
- (1999) Η σκόνη του κόσμου, εκδ. Χατζηνικολή
- (1999) Μαρία η Αιγύπτια, εκδ. Χατζηνικολή
- (1999) Οι ένθεοι, εκδ. Χατζηνικολή
- (1997) Τα παιδικά χρόνια του Ίκαρου και άλλα ποιήματα, εκδ. Πατάκη
- (1995) Με τα φτερά του Ίκαρου, εκδ. Χατζηνικολή
- (1994) Οι γνωστικοί, εκδ. Χατζηνικολή
- (1994) La Grèce des Hommes Ζακ Λακαρριέρ και Εμάνουελ Σανζ, εκδ. Editions Livre Total SA
- (1994) Συγγραφική πορεία ενός φιλέλληνα, εκδ. Χατζηνικολή
- (1991) Αυτό το ωραίο σήμερα, εκδ. Χατζηνικολή
- (1984) Au cœur des Mythologies, en suivant les Dieux, εκδ. Hachette
- (1982) Ο Ηνίοχος, εκδ. Ίκαρος
- (1981) En cheminant avec Hérodote, εκδ. Seghers
- (1978) Promenades dans la Grèce antique, εκδ. Hachette
- (1975) Les Hommes ivres de Dieu εκδ. Fayard
- (1974) Chemin faisant, mille kilomètres à pied à travers la France d’aujourd’hui, εκδ. Fayard
| ΓΛΥΚΟ ΤΟΥ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ: Παλαιά ελληνική παράδοση που ελπίζω να μην έχει τελείως χαθεί: προσφέρουν στον επισκέπτη, είτε τον περίμεναν είτε όχι, τόσο στα καλά σπίτια όσο και στα πιο ταπεινά καλυβάκια, ένα γλυκό, ένα γλύκισμα φτιαγμένο από την κυρία του σπιτιού, συνήθως από σταφύλι, σύκο ή περγαμόντο.Το σερβίρουν πάνω σ’ ένα δίσκο μαζί με ένα μεγάλο ποτήρι νερό και ένα κουταλάκι, απ’ όπου πήρε και τ’ όνομά του: γλυκό του κουταλιού. Τίποτα το ιδιαίτερο ή το εξωτικό σ’ αυτό, έξω από το γεγονός ότι αυτό το τυπικό του καλωσορίσματος συνοδεύεται πάντα από ένα πλατύ χαμόγελο της οικοδέσποινας. Ζακ Λακαρριέρ: “Ερωτικό Λεξικό της Ελλάδας” |
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
- (2007) Αλέκος Φασιανός, εκδ. Ελληνικά Γράμματα
- (2006) Η ελληνική εμπειρία, εκδ. Νεφέλη
- (2001) Από τη μια χιλιετία στην άλλη, εκδ. Ολκός
- (1999) Οδοιπορικό Ελλάδα, εκδ. Fotorama
Μεταφράσεις
- (2013) La voix des poètes, εκδ. Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων
