Ο Ζορζ Μπενζαμέν Κλεμανσό (Georges Benjamin Clemenceau, 28 Σεπτεμβρίου 1841 – 24 Νοεμβρίου 1929) ήταν Γάλλος πολιτικός, ηγέτης της χώρας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηγέτης του Ριζοσπαστικού Κόμματος, είχε κεντρικό ρόλο στην Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία. Ήταν πρωθυπουργός της Γαλλίας από το 1906 μέχρι το 1909 και ξανά την περίοδο 1917-1920. Ήταν ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες της Συνθήκης των Βερσαλλιών στη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισιού το 1919.
Ο Κλεμανσό γεννήθηκε στο Μουιγιερόν-αν-Παρέντ, στο νομό Βαντέ, στις 28 Σεπτεμβρίου 1841. Μετά τις σπουδές του στο Λύκειο της Νάντης, σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, αλλά δεν αποφοίτησε. Στο Παρίσι έγινε πολιτικός ακτιβιστής και δημοσιογράφος. Το Δεκέμβριο του 1861 ήταν συνιδρυτής μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας, της Le Travail («Η Εργασία»). Συνελήφθη στις 23 Φεβρουαρίου 1862 για αφισοκόλληση που καλούσε σε διαδηλώσεις και φυλακίστηκε για 77 ημέρες. Τελικώς ασχολήθηκε πάλι και αποφοίτησε από την ιατρική στις 13 Μαΐου 1865. Πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν άρχισαν να συλλαμβάνουν αντιφρονούντες. Δούλεψε στη Νέα Υόρκη την περίοδο 1865-1869, μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο. Στις 23 Ιουνίου 1869 παντρεύτηκε την Μέρι Πλάμερ (1848-1923) στη Νέα Υόρκη. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά, μέχρι που πήραν διαζύγιο.
Επέστρεψε στη Γαλλία μετά την ήττα στο Σεντάν και την πτώση της Δεύτερης Αυτοκρατορίας. Το 1870 διορίστηκε δήμαρχος του 18ου διαμερίσματος του Παρισιού, το οποίο περιλαμβάνει τη Μονμάρτρη. Η Παρισινή Κομμούνα τον καθαίρεσε από τα καθήκοντά του ως δημάρχου. Προσπάθησε να εκλεγεί στο συμβούλιο της Κομμούνας αλλά δεν τα κατάφερε. Το 1871 εξελέγη στο δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού. Το 1876 εξελέγη στην Κάτω Βουλή και ήταν μέλος της Άκρας Αριστεράς και του Ριζοσπαστικού Κόμματος. Το 1880 άρχισε να εκδίδει την εφημερίδα La Justice («Η Δικαιοσύνη»). Έγινε γνωστός ως πολιτικός επικριτής. Αντιτάχθηκε στην αποικιακή πολιτική του Ζιλ Φερί, προκαλώντας την πτώση της κυβέρνηση του Φερί το 1885. Ήταν υπεύθυνος για το διορισμό του Ζορζ Μπουλανζέ ως υπουργού Πολέμου, αλλά στράφηκε εναντίον του όταν κατάλαβε ότι ο Μπουλανζέ ήταν ένας φιλόδοξος δημαγωγός. Όμως, το Ριζοσπαστικό Κόμμα αποδυναμώθηκε λόγω του διχασμού που προκάλεσε ο Μπουλανζέ, και η συκοφαντική ανάμιξη του ονόματός του στο σκάνδαλο του Παναμά είχαν ως αποτέλεσμα να μην επανεκλεγεί βουλευτής το 1893. Στη συνέχεια, ο Κλεμανσό ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Στην υπόθεση Ντρέιφους υποστήριξε ενεργά τον Εμίλ Ζολά και την αθωότητα του Ντρέιφους, γράφοντας συνολικά 665 άρθρα. Ως εκδότης της L’Aurore («Η Αυγή»), δημοσίευσε ως πρωτοσέλιδο το J’ accuse («κατηγορώ») του Εμίλ Ζολά.
Μετά τις εκλογές του 1906, στις οποίες το Ριζοσπαστικό Κόμμα ήρθε πρώτο, ο Φερντινάρ Σαριέ τον διόρισε Υπουργό Εσωτερικών. Ως υπουργός αντιμετώπισε με σκληρά μέτρα τις απεργίες που ακολούθησαν την καταστροφή (μεταλλευτικό δυστύχημα) του Κουριέρ το 1906, προκαλώντας αντιπαράθεση με τον Ζαν Ζορές. Μετά την παραίτηση του Σαριέ, ο Κλεμανσό έγινε πρωθυπουργός της Γαλλίας. Παραιτήθηκε το 1909, ύστερα από μια διαμάχη για την κρίση του Μαρόκου. Τη θέση του ανέλαβε ο Αριστίντ Μπριάν. Ακολούθησε μια περιοδεία στο εξωτερικό. Το 1913 ίδρυσε την εφημερίδα L’Homme libre («ο Ελεύθερος Άνθρωπος»), μέσα από την οποία καταδίκαζε τον αντιμιλιταρισμό των σοσιαλιστών. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, η εφημερίδα ήταν από τις πρώτες που λογοκρίθηκαν, και έτσι ο Κλεμανσό άλλαξε το όνομά της σε L’Homme enchaîné («Ο Αλυσοδεμένος Άνθρωπος»).
Ο Κλεμανσό ανέλαβε πρωθυπουργός της Γαλλίας το Νοέμβριο του 1917, σε μια κρίσιμη φάση του πολέμου. Η πρώτη του πράξη ήταν ν΄ αποπέμψει τον Μορίς Σαράιγ από το Μακεδονικό Μέτωπο (επειδή συνδεόταν με τους πολιτικούς Ζοζέφ Καγιό και Λουί Μαλβί, οι οποίοι κατηγορούνταν για προδοσία). Το 1918, συμφώνησε ότι η Γαλλία έπρεπε να υιοθετήσει τα Δεκατέσσερα σημεία του Γούντροου Ουίλσον, καθώς ένα από αυτά ήταν η επιστροφή της Αλσατίας-Λωραίνης στη Γαλλία, αλλά από την άλλη δεν συμφωνούσε με κάποια άλλα, όπως την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών. Μετά τη γερμανική εαρινή επίθεση και την αντεπίθεση των συμμάχων, ήταν πλέον φανερό ότι η Γερμανία δεν μπορούσε να νικήσει. Στις 11 Νοεμβρίου 1918 υπογράφηκε ανακωχή.
Στις 3 Ιανουαρίου του 1919, η ελληνική κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου αποδέχεται πρόταση του Γάλλου πρωθυπουργού Κλεμανσό να σταλούν ελληνικές δυνάμεις στη Ρωσία, στο πλαίσιο της επέμβασης των συμμάχων της Αντάντ εναντίον του Κόκκινου Στρατού. Στις 19 Φεβρουαρίου 1919, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης Ειρήνης του Παρισιού, ο αναρχικός Εμίλ Κοτάν επιχείρησε να δολοφονήσει τον Κλεμανσό, πυροβολώντας το αυτοκίνητό του 7 φορές. Μία σφαίρα πέτυχε τον Κλεμανσό ανάμεσα στα πλευρά, χωρίς όμως να τραυματίσει ζωτικά όργανα. Στις 28 Ιουνίου 1919 υπογράφηκε η Συνθήκη των Βερσαλλιών.
Ο Ζορζ Κλεμανσό, ύστερα από έκκληση του φίλου του Ζορζ Μαντέλ, ήταν υποψήφιος για πρόεδρος της Γαλλίας το 1920. Όμως η ρεπουπλικανική κομματική διοίκηση επέλεξε τον Πολ Ντεσανέλ, με 408 έναντι 389 ψήφων του Κλεμανσό. Έτσι, ο Κλεμανσό δεν ήθελε να είναι υποψήφιος στην Εθνοσυνέλευση, καθώς ήθελε να εκλεγεί σχεδόν παμψηφεί. Μόνο τότε υποστήριξε, θα μπορούσε να διαπραγματευθεί με αυτοπεποίθηση με τους Συμμάχους. Στη συνέχεια αποσύρθηκε από την πολιτική.
Πηγές
- Doughty, Robert A. (2005). Pyrrhic Victory. Havard University Press. ISBN 978-0-674-02726-8.
- Milza, Pierre (2009). L’année terrible – La Commune (mars-juin 1871). Paris: Perrin. ISBN 978-2-262-03073-5.
- Palmer, Alan (1998). Victory 1918. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-84124-6.
- Watson, David R. Georges Clemenceau: A Political Biography (1976) διαδικτυακή έκδοση (Αγγλικά)