Σύμφωνα με τον Han η σημερινή κοινωνία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια κοινωνία της επίδοσης, όπου κυριαρχεί το ρήμα ‘’μπορώ’’, σε αντίθεση με την κοινωνία της πειθαρχίας, η οποία στηρίζεται σε απαγορεύσεις και χρησιμοποιεί το ρήμα ‘’πρέπει’’.
Το πρέπει δεν είναι αρκετό και να μπορέσουμε να αυξήσουμε την παραγωγικότητα αναδύεται το μπορώ. Μέσα από τη χρήση των κινήτρων, των πρωτοβουλιών και των σχεδίων, η κοινωνία μπορεί να εκμεταλλευτεί τους άλλους με πιο αποτελεσματικό τρόπο από ότι χρησιμοποιώντας μαστίγια και διαταγές.
«Το υποκείμενο της επίδοσης ως εργοδότης του εαυτού του, είναι μεν ελεύθερο στο μέτρο που δεν δέχεται διαταγές ούτε γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από κάποιον τρίτο, στην πραγματικότητα όμως δεν είναι ελεύθερο, από τη στιγμή που εκμεταλλεύεται τον εαυτό του και μάλιστα οικειοθελώς. Ο εκμεταλλευτής είναι και εκμεταλλευόμενος, θύτης και θύμα ταυτοχρόνως. Η αυτοεκμετάλλευση από τρίτους, επειδή συνοδεύεται από μια αίσθηση ελευθερίας. Έτσι, καθίσταται δυνατή η εκμετάλλευση δίχως δεσποτεία» (σελ. 27).
Ο καταναγκασμός που προέρχεται από τον ίδιο τον εαυτό και επιβάλλεται στον εαυτό θεωρείται από το ίδιο το υποκείμενο ως ελευθερία, με αποτέλεσμα να μην τον αντιλαμβάνεται ως καταναγκασμό. Ο αυτοκαταναγκασμός θεωρείται πιο ολέθριος από τον καταναγκασμό που ασκείται από τρίτους, καθώς το άτομο δεν μπορεί να αντισταθεί στον ίδιο του τον εαυτό. Μια πιθανή αποτυχία προκαλεί στο άτομο ενοχή, την οποία θα κουβαλάει στη συνέχεια.
Η αρχή της επίδοσης που χαρακτηρίζει τη σημερινή κοινωνία και καλύπτει όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβάνει την αγάπη και τη σεξουαλικότητα. Η αρχή της επίδοσης δεν συνδέεται με την αρνητικότητα της υπερβολής και της υπέρβασης των ορίων. «Οι συμφωνίες που δεσμεύουν το υποταγμένο υποκείμενο περιλαμβάνουν άφθονη σωματική άσκηση, υγιεινή διατροφή και επαρκή ύπνο. Επιπλέον, απαγορεύεται η πρόσληψη οποιασδήποτε άλλης τροφής μεταξύ των γευμάτων πλην των φρούτων. […] Ακόμη και η σεξουαλικότητα πρέπει να υπόκειται στις επιταγές της υγείας. Κάθε μορφή αρνητικότητας απαγορεύεται» (σελ. 35).
«Η αγάπη που σήμερα δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά ανάγκη, ικανοποίηση και απόλαυση, δεν συμβαδίζει με την αποχώρηση και την καθυστέρηση της έλευσης του Άλλου. Η κοινωνία, ως μηχανή αναζήτησης και κατανάλωσης, καταργεί τον πόθο που στρέφεται προς το απόν εφόσον κανείς δεν είναι δυνατόν να το βρει, να το αδράξει και να το καταναλώσει» (σελ. 38).
Πηγή: Han Byung-Chul. (2019). Η αγωνία του έρωτα. Εκδόσεις opera.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
