- Του Νίκου Τσούλια*
Όσοι ζήσαμε ενεργητικά και συμμετοχικά την πολιτική και τον δημόσιο βίο στη μεταπολίτευση, διαμορφώσαμε κάποιες αρκετά τεκμηριωμένες εκτιμήσεις για τη φυσιογνωμία των κομμάτων. Επιλέξαμε μεν κάποιο, αλλά είχαμε συγκροτημένη άποψη και για τα υπόλοιπα. Ήταν βέβαια εποχές έντονης πολιτικοποίησης αλλά και ισχυρής κομματικοποίησης, στοιχεία τα οποία – κατά τη γνώμη μου – οφείλονταν εν πολλοίς στην αναστολή των δημοκρατικών εξελίξεων λόγω της εφτάχρονης δικτατορίας.
Για την αριστερά, οι απόψεις μας – για όσους ανήκαμε στον σοσιαλιστικό και σοσιαλδημοκρατικό χώρο – ήταν μάλλον θετικές. Υπήρξαν δε δύο κύρια ρεύματα, το ορθόδοξο κομμουνιστικό και το ευρωκομμουνιστικό, τα οποία αντιμάχονταν για το ίδιο κοινωνικό σώμα. Για εμάς, η μετριοπαθής αριστερά ήταν πολύ κοντά στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και χαρακτηριζόταν – σε γενική εκδοχή – από τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, τον δημοκρατικό πλουραλισμό, τον κοινοβουλευτισμό.
Παράλληλα, συνδεόταν με ρεύματα πολιτισμού, με κινήσεις ειρήνης, με μορφωτικά στοιχεία, με διανοούμενους και με στοχαστές, με θεωρητικές και ιδεολογικές αναζητήσεις. Φυσικά στην υπόθεση της συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ. το 1989 πήγαν πολλά απ’ αυτά τα χαρακτηριστικά «περίπατο», γιατί η εν λόγω αριστερά φέρθηκε τυχάρπαστα με σκοπό τη διάλυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και την βίαιη και αντι-πολιτική ανακατανομή των κοινωνικών αναφορών των κομμάτων.
Σήμερα, τι έχει απομείνει απ’ αυτή την αριστερά; Ουσιαστικά ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ αρχικά και ο ΣΥΡΙΖΑ στη συνέχεια είναι οι κομματικές του συνέχειες. Ανεξάρτητα από τους όποιους μετασχηματισμούς τους παρέμεναν σε χαμηλά εκλογικά ποσοστά μέχρι την οικονομική κρίση. Τότε εκμεταλλεύτηκε την οργή και τον θυμό των αγανακτισμένων, τα εξέθρεψε πολλαπλά, διοχέτευσε και πολιτική βία απέναντι στο τότε κυβερνητικό ΠΑ.ΣΟ.Κ. αλλά και προς το Κοινοβούλιο. Στη συνέχεια επένδυσε την αγανάκτηση της κάτω πλατείας και μαζί με ένα μέρος της πάνω πλατείας – της ακροδεξιάς – και κατόρθωσε να διαμορφώσει κυβερνητικό σχήμα με τους ΑΝ.ΕΛ. στη βάση του γενικού συνθήματος «κατάργηση του χρέους της χώρας με έναν νόμο κλπ», «φυλακή οι προδότες» κλπ.
Η εξαπάτηση συνεχίστηκε με το περίφημο δημοψήφισμα και την πρωτόγνωρη διεθνώς κωλοτούμπα. Σήμερα το βασικό στοιχείο της αριστερά είναι η αντιδεξιά πολιτική με χαρακτηριστικά πόλωσης και όξυνσης, γιατί πολύ απλά δεν έχει προγραμματικό λόγο. Και δεν έχει, γιατί επιχειρεί να συνταιριάσει την αριστερή της πλευρά με την κεντροαριστερή της, που της δίνει και μεγαλύτερη δύναμη. Πέραν όλων τούτων, η εν λόγω αριστερά δεν έχει καμιά σχέση με την ευρωπαϊκή αριστερά της πρώιμης μεταπολιτευτικής περιόδου.
Οι γνωστές αριστερίστικες όψεις της – ακόμα και με δόσεις Κουφοντίνα -, ο διχαστικός λόγος του αρχηγού του και των στελεχών του, η αλαζονεία για το σπάσιμο των «αρμών της εξουσίας», η απόπειρα να ελέγξει με παράνομο τρόπο τηλεοπτικά κανάλια με επικεφαλής τον κορυφαίο Νίκο Παπά (παρανομία που εκδικάστηκε με τον πιο απόλυτο τρόπο), τα καραγκιοζολίκια του κ. Τσίπρα να μιμηθεί τον Ανδρέα Παπανδρέου, οι βεντετισμοί και οι πολλαπλές απειλές και τα νταηλίκια του Πολάκη συνθέτουν ένα πολιτικό σώμα που παραπέμπει σε συγγένεια – όσον αφορά την εκφορά του λόγου και την τακτική του – με το σχήμα των ΑΝ.ΕΛ.
Φυσικά, ο Πολάκης δεν είναι μόνο πρόσωπο. Είναι γενικότερο και ισχυρό φαινόμενο μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Πολακισμός δεν συνδέεται με τη φυσική ή μη παρουσία του εν λόγω πολιτικού στο εν λόγω κόμμα.
Τα προηγούμενα κομματικά σχήματα της μετριοπαθούς αριστεράς συνδέονταν με μια ισχυρή κουλτούρα διαλόγου και πολιτικών συνθέσεων. Απολαμβάναμε θεωρητικές αναλύσεις και ιδεολογικές προσεγγίσεις. Ποιος δεν διάβαζε συστηματικά το «Αντί» και τον «Πολίτη»; Τώρα υπάρχει κάποιος στοχαστής που νιώθεις την ανάγκη να τον μελετήσεις;
Τώρα βασιλεύει ο λαϊκισμός. Κάποιοι σχετικοί στοχαστές προσχώρησαν για οφέλη από τον κρατικό κορβανά και έκτοτε λένε μισόλογα. Ποιες θεωρήσεις να δεις: της Δούρου και του Παπά ή του Τζανακόπουλου και Βαρεμένου; Πρόκειται για ανορθογραφίες του ορθολογισμού, που στοχεύουν μόνο και μόνο στη συντήρηση της αγανάκτησης απέναντι στον δεξιό αυταρχισμό της Ν.Δ. Σε καμιά περίπτωση όμως αυτό δεν αποτελεί εναλλακτική πολιτική.
Αν αυτό είναι η αριστερά, με όλο αυτό το φορτίο της ρηχότητας και της δημαγωγίας, μπορεί να αλλάξει την κοινωνία και σε ποια κατεύθυνση; Το μόνο που κάνει είναι να καλλιεργεί το μίσος και την στείρα αντιπαράθεση. Κυβέρνησε. Απέτυχε. Ανέδειξε τη δεξιά ισχυρή παντού στη Βουλή και στην αυτοδιοίκηση. Θα αντέξει ο κ. Τσίπρας τέταρτη συνεχόμενη ήττα από τον κ. Μητσοτάκη; Και τώρα που δεν υπάρχουν ΑΝΕΛ για μελλοντική σύμπραξη τι θα απογίνει;
Αν αυτό είναι η αριστερά, τότε δεν είχαμε εμείς καταλάβει τι ήταν η αριστερά όλα αυτά τα χρόνια…
*Ο Νίκος Τσούλιας είναι Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής
