«Σύμφωνα με τον Gergen, το νόημα αναδύεται από τη σύντονη δράση –ή συνέργεια- και, επομένως, όλα όσα θεωρούμε ότι είναι πραγματικά, λογικά και πολύτιμα εξαρτώνται από την ευημερία των σχέσεών μας. Ο Gergen επανασυστήνει τον νου ως μια εκδήλωση σχέσεων και αποδεικνύει αυτές τις ιδέες στην καθημερινή ζωή και στις επαγγελματικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων της ψυχοθεραπείας, των συνεργατικών τάξεων και της ανάπτυξης των εταιρικών και άλλων οργανισμών. Στέκεται κριτικά στην ιδέα της ψυχικής ασθένειας και επικεντρώνεται στη θεραπεία ως τρόπο προαγωγής της σχεσιακής ανάκαμψης. Διερευνά επίσης τους τρόπους με τους οποίους αυτό που αποκαλούμε γνώση εκπηγάζει από κοινότητες και όχι από έναν ατομικό νου ή μια ατομική νόηση» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Ο Gergen επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στον σχεσιακό εαυτό, στη σχεσιακή ύπαρξη, υιοθετώντας μια σχεσιοκεντρική εναλλακτική έναντι της ατομικιστικής παράδοσης. Στηρίζεται σε θεραπευτές που ήταν πιο κοινωνικά προσανατολισμένοι, όπως ο Έριχ Φρομ και η Κάρεν Χόρνεϋ. Και οι δύο αντιλαμβάνονταν το πολιτισμικό περιβάλλον και τον νου ως θεμελιωδώς αλληλοεξαρτώμενα, ενώ οι ψυχικές καταστάσεις ήταν αντανακλάσεις των κοινωνικών θεσμών, οι οποίοι είναι υποπροϊόντα των προσωπικών μας αναγκών και επιθυμιών. Επίσης, συμφωνούσε με τη διαπροσωπική προσέγγιση του Sullivan και την ανθρωπιστική θεωρία και πρακτική του Rogers.
Ο Gergen γράφει: «Ό,τι λέμε και κάνουμε, αποτελεί εκδήλωση σχέσεων. Σε οτιδήποτε σκεφτόμαστε, θυμόμαστε, δημιουργούμε και αισθανόμαστε- σε ό,τι έχει νόημα για μας- συμμετέχουμε σε μια σχέση. Η λέξη ‘εγώ’ δεν υποδηλώνει την προέλευση μιας πράξης αλλά μια σχεσιακή επίτευξη» […] και συνεχίζει λίγο πιο κάτω: «Η ύπαρξη εν σχέσει οδηγεί τελικά σε μια τεράστια δεξαμενή ακατέργαστων δυνατοτήτων δράσης. Μέσα στη διαρκώς εξελισσόμενη ροή συν-δράσης αυτές οι δυνατότητες διαπλάθονται, μειώνονται και διευρύνονται με απρόβλεπτους τρόπους. Κάθε σχέση είναι μια ιστορία εν τω γίγνεσθαι. Αυτή η προσέγγιση της πολλαπλής ύπαρξης μας προετοιμάζει για να εξετάσουμε τις σχεσιακές τροχιές» (σελ. 197).
Οι πράξεις των άλλων έχουν επίδραση σε αυτό που εμείς μπορούμε να κάνουμε. Παρατηρώντας τις πράξεις των άλλων, μπορούμε να σκεφτούμε νέα πράγματα ή να δώσουμε νέες διαστάσεις στα ήδη υπάρχοντα. Παρατηρώντας τους άλλους μπορούμε να αντλήσουμε στοιχεία που θα ενσωματώσουμε στο δικό μας ρεπερτόριο πράξεων. Μέσα σε κάθε σχέση που έχουμε γίνονται κάποιος, αποκτώντας συγκεκριμένο ρόλο ή υιοθετώντας συγκεκριμένη ταυτότητα, που είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής μας με το άλλο άτομο. Μέσα από τη σχέση με τη μητέρα αποκτώ υπόσταση ως παιδί, μέσα από τη σχέση με τα παιδιά αποκτώ υπόσταση ως γονέας. Επομένως, ο Gergen εστιάζει στη σχέση που βρίσκεται πέρα από τον εαυτό και την κοινότητα και προτείνει εφαρμογές της σχεσιακής ύπαρξης σε διάφορα πλαίσια, όπως στην εκπαίδευση, στη θεραπεία και στον εργασιακό χώρο.
Πηγή: Gergen, Kenneth, J. (2021). Η σχεσιακή ύπαρξη. Πέρα από τον εαυτό και την κοινότητα. Εκδόσεις Πεδίο.
___________________________________________________________________
Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
