Ένα βιβλίο που περιγράφει με βιωματικό τρόπο την μανιοκατάθλιψη, μέσα από τα λόγια της ψυχιάτρου Jamison, που διαγνώστηκε η ίδια με αυτή τη διαταραχή και πάλευε σε όλη της τη ζωή μαζί της. Η Dr. Jamison είναι καθηγήτρια Ψυχιατρικής και μια από τους συγγραφείς του κλασικού ιατρικού εγχειριδίου για την μανιοκατάθλιψη. «Είναι αναμφισβήτητα μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στον χώρο, αυθεντία στο θέμα της μανιοκατάθλιψης την οποία έζησε από πρώτο χέρι. Ακόμη και στο διάστημα που προσπαθούσε να καθιερωθεί στον χώρο της ακαδημαϊκής ιατρικής, η Jamison βίωνε όλα όσα υπέφεραν οι ίδιοι οι ασθενείς της υποκύπτοντας άλλοτε στη μεθυστική έκσταση κι άλλοτε στην καταστροφική κατάθλιψη, σπρωγμένη από την αρρώστια της σε αλόγιστα έξοδα, βίαια ξεσπάσματα, ακόμη και σε μια απόπειρα αυτοκτονίας» (από το οπισθόφυλλο).
Το ενδιαφέρον στο βιβλίο είναι η μελέτη της μανιοκατάθλιψης από την πλευρά του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, «αποκαλύπτοντας και την τρομερή φρίκη και τη σκληρή γοητεία της που την έκανε πολλές φορές να αρνείται τη φαρμακευτική θεραπεία. Βγήκε από τη θύελλα ζωντανή κρατώντας την ανάμνηση που με αφάνταστη ειλικρίνεια, ζωντάνια και σοφία αποτύπωσε σε ένα μοναδικό βιβλίο, ένα από τα λίγα που έχουν τη δύναμη να αλλάζουν ζωές –ακόμη και να τις σώζουν» (από το οπισθόφυλλο).
Η καθηγήτρια Ψυχιατρικής ήρθε αντιμέτωπη με το στάδιο της τρέλας για πρώτη φορά στην ηλικία των 28 ετών, λίγο μετά την υπογραφή της σύμβασής της ως επίκουρος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Αναφέρει: «μέσα σε τρεις μήνες ήμουν τόσο άρρωστη που δεν αναγνωριζόμουν, ενώ ξεκινούσα έναν μακρύ και επώδυνο προσωπικό αγώνα ενάντια σε ένα φάρμακο, το οποίο μετά από λίγα χρόνια θα σύστηνα ανεπιφύλακτα σε άλλους» (σελ. 24). Μιλάει για το λίθιο, το οποίο πολλές φορές σταμάτησε και κατέληξε σε υποτροπή.
Οι μανίες που βίωνε αρχικά τουλάχιστον την οδηγούσαν σε μια μεθυστική κατάσταση που της έδινε απίστευτη και ασύγκριτη προσωπική ευχαρίστηση, έντονη νοητική δραστηριότητα με πολλές νέες ιδέες και αστείρευτη ενέργεια που της έδινε τη δυνατότητα να κάνει πράξη τις ιδέες της.
«Τα χαμένα χρόνια και οι χαμένες σχέσεις δεν γυρίζουν πίσω, η ζημιά που κάνει κανείς στον εαυτό του και στους άλλους δεν μπορεί πάντα να διορθωθεί και η αποδέσμευση από τη φαρμακευτική εξάρτηση χάνει το νόημά της, όταν η εναλλακτική επιλογή είναι ο θάνατος και η παράνοια» (σελ. 26).
«Οι γρήγορες ιδέες παραείναι γρήγορες και είναι υπερβολικά πολλές. Μια δυσβάσταχτη σύγχυση διαδέχεται τη σαφήνεια. Μνήμη δεν υπάρχει πια. Η ευθυμία και το ενδιαφέρον στα πρόσωπα των φίλων δίνουν τη θέση τους στον φόβο και στον προβληματισμό. Ότι μέχρι τότε κυλούσε με άνεση, αρμονικά και ευνοϊκά, τώρα φαίνεται να στραβώνει, να πηγαίνει ανάποδα και να μην βγάζει πουθενά. Γίνεσαι ευερέθιστος, θυμωμένος, φοβισμένος, βγαίνεις εκτός ελέγχου και χάνεσαι παγιδευμένος στις σκοτεινότερες γωνιές του μυαλού, σε μέρη που δεν ήξερες καν ότι υπάρχουν. Δεν τελειώνει ποτέ, γιατί η τρέλα δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα» (σελ. 89).
«Ήμουν υπερβολικά μακιγιαρισμένη και του φάνηκα αγριεμένη και υστερικά ομιλητική. Θυμάται ότι είπε στον εαυτό του ‘’η Κέι μοιάζει μανιακή’’. Εγώ από την άλλη νόμιζα ότι ήμουν απλά καταπληκτική» (σελ. 94).
Η μανιοκατάθλιψη είναι μια εξοντωτική ασθένεια, τόσο ψυχολογικά- συναισθηματικά όσο και οικονομικά. Σταδιακά το μυαλό άρχισε να χαλιναγωγείται, να επιβραδύνει και να βρίσκεται σε αναμονή. Πέρασε καιρός μέχρι να μπορέσει να ξαναβρεί τον εαυτό της και κυρίως να τον εμπιστευτεί.
«Οτιδήποτε χρειαζόταν προσπάθεια. Ό,τι παλιά άστραφτε, τώρα ήταν θαμπό. Στα ίδια μου τα μάτια φαινόμουν βαρετή, πληκτική, ανεπαρκής, αργόστροφη, χλωμή, αδιάφορη, ψυχρή, άψυχη και γκρίζα. Αμφέβαλλα τελείως ότι μπορώ να κάνω οτιδήποτε καλά. Το μυαλό μου έμοιαζε καθυστερημένο, σαν να έχει εξαντληθεί, σε σημείο που ήταν πια τελείως άχρηστο» (σελ. 135).
Ένα βιβλίο στο οποίο αποτυπώνονται με λεπτομέρεια όλες οι δυσκολίες που προκύπτουν ζώντας με την μανιοκατάθλιψη, δίνοντας έμφαση στα συναισθήματα, στις σχέσεις και στην αστάθεια ως προς τη φαρμακευτική αγωγή.
- Πηγή: Kay Redfield Jamison. 2007. Ένα ανήσυχο μυαλό. University Studio Press.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
