«Η εγκατάλειψη ενός παιδιού αποτελεί συγχρόνως το τέρμα, τη δραματική απόληξη μιας μακράς προσωπικής πορείας και την επείγουσα συλλογική προσπάθεια λύσης του δράματος. Σίγουρα δεν προκύπτει από μια απλά ανεπάρκεια σε μητρικό ένστικτο, παρόλο που τη στιγμή του δράματος μπορεί να εκφράζεται ως μια ακραία μορφή γονεϊκής αδιαφορίας που δείχνει να αντιπαρατίθεται σε μια έντονη κινητοποίηση κοινωνικού ενδιαφέροντος για το παιδί. Κάθε εγκατάλειψη είναι το τελικό αποτέλεσμα πολλαπλών ανεπαρκειών και μιας σειράς συγκυριών και συναντήσεων. Με βάση τα παραπάνω, η εγκατάλειψη μπορεί να γίνει αντιληπτή ως το τελικό αποτέλεσμα, η διέξοδος, για πολλές προσωπικές πορείες γυναικών κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις και συγκυρίες. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση του θέματος μετατρέπει την εγκατάλειψη σε απλό ατομικό ψυχολογικό ή ψυχοπαθολογικό γεγονός και τελικά επιφέρει μια καλυμμένη ηθική κατακραυγή.
Κάθε εγκατάλειψη φέρει μαζί της μια μεγάλη ιστορία, που περιλαμβάνει τις ιστορίες μιας γυναίκας, ενός άνδρα, των οικογενειών τους, των στάσεών τους και του κοινωνικού- πολιτισμικού τους στάτους. Η ιστορία αυτή περιέχει εντός της ένα υψηλό δυναμικό εγκατάλειψης και συναντά σε κάποια κρίσιμη στιγμή έναν κοινωνικό περίγυρο που μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Ο κοινωνικός αυτός περίγυρος αποτελείται σε γενικές γραμμές από τα ήθη, τις προκαταλήψεις, τον δυναμισμό και τη γενικότερη πολιτική μιας κοινωνίας στη σχέση της με τις μόνες μητέρες, τα νόθα παιδιά, τη θέση των ανδρών και των γυναικών κ.ο.κ. […]
Σε κάθε ιστορία εγκατάλειψης οι συναντήσεις αυτές δείχνουν να παίζουν καθοριστικό ρόλο, σε πολλές περιπτώσεις οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν καίριο ρόλο ως προς την τελική διαμόρφωση μιας λύσης του δράματος. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει ένας συντονισμό της δημιουργίας του δράματος και της λύσης τους, όπου συνυπάρχουν οι ατομικοί, οι ευρύτεροι οικογενειακοί και οι κοινωνικοί παράγοντες. Όσον αφορά τον κοινωνικό παράγοντα, θα μπορούσαμε να τον αντιληφθούμε στη διπλή του όψη: ως μια απουσία συμπαράστασης και ως παρουσία ρύθμισης. Ο κοινωνικός παράγοντας θα συμβάλει έτσι σημαντικά, με τη διπλή του αυτή μορφή, στην τελική κατεύθυνση ή διαμόρφωση μιας κατάστασης.
Σε μερικές περιπτώσεις μπορούμε να αναγνωρίσουμε στην κοινωνική- εξωτερική παρέμβαση το κύριο βάρος της τελικής διαμόρφωσης μιας λύσης. Στις περιπτώσεις αυτές το κενό που αφήνει η αδυναμία της βιολογικής μητέρας υπερκαλύπτεται από τις επιθυμίες και τις αποφάσεις τρίτων, σε σημείο που να τολμήσουμε να υπαινιχθούμε σχεδόν την ύπαρξη μιας υφαρπαγής. Πίσω από το ‘’συμφέρον’’ του παιδιού δείχνουν να υφέρπουν κοινωνικές αντιλήψεις ιδιαίτερα συντηρητικές, που δικαιώνουν τελικά τα αυτόματα περάσματα των παιδιών από ‘’ανίκανους’’ γονείς σε κοινωνικά αποδεκτούς θετούς γονείς. Η κίνηση αυτή για να πετύχει, οφείλει αυτόματα να απαξιώσει τους βιολογικούς γονείς ως γονείς, ενώ συγχρόνως θα υπερ- αξιώνει κάποιους θετούς γονείς στη βάση κάποιων ασαφών κοινωνικών κριτηρίων» (σελ. 109-111).
Πηγή: Γρηγόρη Αμπατζόγλου (Επιμ). 2021. Αλλάζοντας χέρια. Από τον αποχωρισμό των παιδιών στην υποδοχή τους. Εκδόσεις University Studio Press.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
