Ο Άρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν (Arthur Neville Chamberlain, 18 Μαρτίου 1869 – Μπέρμιγχαμ, 9 Νοεμβρίου 1940) ήταν Βρετανός συντηρητικός πολιτικός και Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1937 μέχρι το 1940. Ήταν επίσης εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας.
Ο Τσάμπερλεν ήταν γιος του άγγλου πολιτικού Τζόζεφ Τσάμπερλεν. Άρχισε να σπουδάζει μεταλλουργός μηχανικός στο Κολέγιο Μέισον (Mason Science College), αλλά το αντικείμενο δεν τον ενδιέφερε. Έτσι, το 1889, ο πατέρας του τον έβαλε να μάθει μαθητευόμενο σε λογιστικό γραφείο. Από το 1890 μέχρι το 1897 ασχολήθηκε χωρίς επιτυχία με την καλλιέργεια αγάβης στις Μπαχάμες, ενώ από το 1897 ανέλαβε τη διεύθυνση διάφορων εργοστασίων στο Μπέρμιγχαμ.
Το 1911 δραστηριοποιήθηκε για πρώτη φορά πολιτικά, την ίδια χρονιά καθιερώθηκε και η βουλευτική αποζημίωση στη Βρετανία εκλέχθηκε και διετέλεσε μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Μπέρμιγχαμ μέχρι το 1918. Στο διάστημα αυτό εκλέχθηκε και δήμαρχος του Μπέρμιγχαμ (1915-1916).
Το 1918, εκλέχθηκε στην Κάτω Βουλή ως βουλευτής του Συντηρητικού Κόμματος, και γι’ αυτό εγκατέλειψε την τοπική πολιτική. Από το 1922 και μέχρι το 1937, ανέλαβε διάφορα υπουργεία, μέχρι που το 1937, με την παραίτηση του Στάνλεϊ Μπάλντουιν, έγινε πρωθυπουργός.
Πολιτική
Η εξωτερική πολιτική του Τσάμπερλεν τη δεκαετία του 1930 ήταν συνέχεια της πολιτικής του Στάνλεϊ Μπάλντουιν και πέρασε στην ιστορία ως Appeasement Policy (Πολιτική Κατευνασμού). Ο όρος αυτός σημαίνει την προσπάθεια των Βρετανών να κρατήσουν καλές σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία. Το 1938 υπέγραψε τη Συμφωνία του Μονάχου μαζί με την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, με την οποία η Τσεχοσλοβακία θα έδινε τα ανατολικά εδάφη της Σουδητίας στη Γερμανία, υπό τη λογική να μη γίνει εισβολή στην υπόλοιπη χώρα. Εξακολούθησε την προσπάθεια να συμβιβαστεί με τον Χίτλερ όπου του ήταν δυνατό, προκειμένου να αποτρέψει κάθε κίνδυνο πολέμου. Ιστορική έχει μείνει η φράση με την οποία ανακοίνωσε την υπογραφή της Συμφωνίας του Μονάχου, “Peace for our time” («Ειρήνη στην εποχή μας»), η οποία διαψεύσθηκε τραγικά λίγο αργότερα με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Νέβιλ Τσάμπερλεν. Πορτρέτο από τον Ουίλιαμ Όρπεν (1929)
Μετά από έξι μήνες η Γερμανία παραβίασε τη συμφωνία εισβάλλοντας στην Πράγα και προσαρτώντας ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία. Ο Τσάμπερλεν άλλαξε τότε την πολιτική του και υπέγραψε συμφωνίες εγγύησης με την Πολωνία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία και την Τουρκία για την περίπτωση γερμανικής επίθεσης. Στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, δύο μέρες μετά τη γερμανική επίθεση κατά της Πολωνίας, η κυβέρνηση Τσάμπερλεν αναγκάστηκε να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Γερμανίας κι έτσι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αρχίσει.
Μετά την εισβολή της Γερμανίας στη Νορβηγία και την αποτυχία των βρετανικών στρατευμάτων να αντιμετωπίσουν τα γερμανικά στρατεύματα, δέχτηκε πολλές επικρίσεις ακόμα και από βουλευτές του κόμματός του, που ζήτησαν την παραίτησή του. Όταν πλέον η Γερμανία εισέβαλλε και στις Κάτω Χώρες και τη Γαλλία ο Τσάμπερλεν εξαναγκάστηκε σε παραίτηση στις 10 Μαΐου 1940. Την πρωθυπουργία ανέλαβε ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, αλλά ο Τσάμπερλεν παρέμεινε μέλος της κυβέρνησης και αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος μέχρι τις 3 Οκτωβρίου, οπότε παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Πέθανε έξι μήνες μετά την παραίτησή του από την πρωθυπουργία, στις 10 Νοεμβρίου 1940 από καρκίνο του παχέος εντέρου.
Κατάλογος πολιτικών αξιωμάτων
- Βουλευτής 1918–1940
- Υπουργός Πληρωμής των Στρατευμάτων 1922–1923
- Υπουργός Υγείας 1923
- Μέγας Θησαυροφύλακας 1923–1924
- Υπουργός Υγείας 1924–1929
- Υπουργός Υγείας 1931
- Μέγας Θησαυροφύλακας 1931–1937
- Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1937–1940
- Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1937–1940
- Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας 1940
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
- Feiling, Keith. The Life of Neville Chamberlain. Macmillan & Co. Ltd, 1946.
- Gilbert, Martin. The Roots of Appeasement. New American Library, 1966
