Η επανάσταση του Μαϊντάν, το 2014, είχε απρόβλεπτες συνέπειες, εκκινώντας μια αλυσίδα γεγονότων που τελικά οδήγησαν την Ουκρανία στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Όπως είχε αντίκτυπο αυτή η επανάσταση, έτσι θα έχει και ο πόλεμος, ο οποίος σφυρηλατεί μια ισχυρή αίσθηση εθνικότητας και εγείρει τεράστιες προσδοκίες για ένα καλύτερο μέλλον. Προσδοκίες, ωστόσο, που θα είναι δύσκολο να εκπληρωθούν, αναφέρει το δημοσίευμα του Politico.
Πρώην υπουργός της Ουκρανία, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Το Μαϊντάν μπορεί να συμβεί ξανά. Αυτός ο πόλεμος έχει πυροδοτήσει μεγάλες ελπίδες και οι άνθρωποι θα είναι πολύ ανυπόμονοι για αλλαγή. Θα θέλουν χρήματα, δικαιοσύνη και ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης που ζήτησαν το 2014 και όλα αυτά θα τα θέλουν γρήγορα.Αυτό θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς έχει γίνει μέρος του προβλήματος, είναι ένας ηγέτης με απολυταρχικές τάσεις».
«Ήμουν στους δρόμους για την Πορτοκαλί Επανάσταση όταν ήμουν στο τελευταίο έτος στο πανεπιστήμιο, το 2004 και ξαναβρέθηκα στους δρόμους το 2014. Έτσι, πλησιάζει το ορόσημο της 10ετίας, όποτε συμπληρώνεται τείνουμε να κάνουμε επαναστάσεις, δήλωσε η Ίνα Σόβσουν, βουλευτής της αντιπολίτευσης του φιλελεύθερου φιλοευρωπαϊκού κόμματος, Holos, της Ουκρανίας, υποψιαζόμενη ότι θα ζήσει άλλη μια πολιτική αναταραχή μετά τον πόλεμο.
H 38χρονη, σήμερα, μητέρα ενός παιδιού, της οποίας ο σύντροφος υπηρετεί ως μάχιμος γιατρός στο Μπαχμούτ, μίλησε για την πιθανότητα ενός άλλου Μαϊντάν, όπως τότε που χιλιάδες απογοητευμένοι Ουκρανοί διαδήλωσαν και ανέτρεψαν τον Βίκτορ Γιανουκόβιτς.
Άνοδος και πτώση;
Αυτό μπορεί να ακούγεται περίεργο, ωστόσο, οι έμπειροι παρατηρητές λένε ότι το ποσοστό αποδοχής του 84% που προς το παρόν έχει, είναι αποτέλεσμα της συσπείρωσης λόγω του πολέμου και προβλέπουν ότι τα ποσοστά του θα πέσουν μόλις εξαφανιστεί η υπαρξιακή απειλή, όπως ακριβώς συνέβη αμέσως μετά την ανάληψη της προεδρίας, ενώ προηγουμένως, ως λαϊκιστής κωμικός, είχε υποσχεθεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του λαού έναντι των πλουσίων και της άρχουσας τάξης.
Δυστυχώς, αναφέρει το Politico, ο Ζελένσκι δεν μπόρεσε να επαναλάβει τον ρόλο του ως «πρόεδρος του λαού» από την τηλεόραση στην πραγματική ζωή, με την υποστήριξή του κάποια στιγμή να πέφτει κατακόρυφα στο 11% μετά την απόλυση ενός μεταρρυθμιστή πρωθυπουργού.
Γέμισε την κυβέρνησή του με φίλους και πρώην επιχειρηματικούς εταίρους και στην ουσία δεν έκανε τίποτα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Παράλληλα κατηγορήθηκε ότι γίνεται όλο και πιο αυταρχικός και παραβιάζει τους νόμους, εκδίδοντας προεδρικά διατάγματα για την επιβολή κυρώσεων στους εχθρούς, όλα στο όνομα της καταπολέμησης της ρωσικής επιθετικότητας, αλλά, σύμφωνα με ορισμένους επικριτές, αυτό προκαλεί ανησυχία στους πολιτικούς του αντιπάλους.
Επίσης τέσσερις μήνες πριν την εισβολή της Ρωσίας, ο Ζελένσκι και δύο στενοί συνεργάτες του είχαν εμπλακεί σε υπεράκτια οικονομική δραστηριότητα. Με βάση τα γνωστά Pandora Papers το Παρατηρητήριο Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (OCCRP)i αποκάλυψε ότι ο Ουκρανός ηγέτης είχε ιδρύσει υπεράκτιες εταιρείες πριν γίνει πρόεδρος, αλλά συνέχισε να επωφελείται από αυτές μετά την ανάληψη της προεδρίας. Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, αρνήθηκε οποιαδήποτε νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή παρανομία με τα ταμεία.
Συνεπώς όταν σιγήσουν τα όπλα θα υπάρξουν ερωτήματα σχετικά με τα γεγονότα που οδήγησαν τη χώρα στον πόλεμο και γιατί ο Ζελένσκι αγνόησε τις αυστηρές προειδοποιήσεις πληροφοριών από τη Δύση σχετικά με την υψηλή πιθανότητα ρωσικής εισβολής και γιατί απέτυχε να βάλει την Ουκρανία σε πολεμική ετοιμότητα πολύ νωρίτερα.
Ήδη τον Αύγουστο δέχθηκε σφοδρή κριτική όταν απαντώντας στο γιατί υποβάθμισε τις προειδοποιήσεις της Δύσης για μια επικείμενη επίθεση, ισχυρίστηκε ότι έπρεπε να τις αντιμετωπίσει με αυτόν τον τρόπο γιατί σε διαφορετική περίπτωση οι Ουκρανοί θα πανικοβάλλονταν, θα τρέπονταν σε φυγή κάτι που θα προκαλούσε οικονομική κατάρρευση της χώρας.
Επίσης πολιτικοί της αντιπολίτευσης και ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών ανέφεραν στο Politico ότι ο Ζελένσκι θα είναι υπόλογος για τον τρόπου που κυβέρνησε κατά τη διάρκεια του πολέμου προσπαθώντας να εγκαθιδρύσει μια «χειραγωγούμενη δημοκρατία» με ένα κυρίαρχο κόμμα.
Εκμεταλλεύεται την προεδρική εξουσία εν καιρώ πολέμου και τον στρατιωτικό νόμο για να αρπάξει περισσότερη εξουσία, να ελέγξει τα τηλεοπτικά μέσα, να παραγκωνίσει το κοινοβούλιο και να αγνοήσει τη νομοθετική εποπτεία σχετικά με τον τρόπο εκταμίευσης των κυβερνητικών κεφαλαίων – και σε ποιον – και εάν οι δικαιούχοι είναι επιχειρηματικοί σύμμαχοι του Ουκρανού προέδρου ή εταιρείες που συνδέονται με μέλη του κυβερνώντος κόμματός του, αναφέρουν.
«Πιστεύει ότι είναι ο νούμερο ένα πολιτικός στον κόσμο»
Μερικοί φοβούνται επίσης ότι ο παγκόσμιος θαυμασμός που δέχεται τώρα ο Ζελένσκι τροφοδοτεί το «μεγαλείο» του. «Πιστεύει ότι είναι ο νούμερο ένα πολιτικός στον κόσμο και ότι ο Τζο Μπάιντεν είναι πολύ πιο κάτω από αυτόν και ακόμη πιο κάτω είναι ηγέτες όπως ο Μακρόν και ο Σολτς», είπε ο πρώην υπουργός, προσθέτοντας ότι δεν είναι υγιές και πως όλο αυτό δεν θα έχει καλή κατάληξη.
Όπως και άλλοι, ανέφερε ότι ο Ουκρανός ηγέτης δεν θέλει να μοιράζεται τη «σκηνή» ή τα φώτα της δημοσιότητας, όπως ένας ηθοποιός που θέλει όλες τις καλές ατάκες του κειμένου, ενώ ένας πρώην συνεργάτης του Ζελένσκι είπε ότι το γραφείο του πάντα ερευνά τα δεδομένα των δημοσκοπήσεων για να ελέγξει ότι κανείς δεν τον επισκιάζει.
Σύμφωνα με τους επικριτές, αυτή η αποφασιστικότητα να είναι ανυπέρβλητος πρωταγωνιστής μπορεί να εξηγήσει κατά κάποιο τρόπο γιατί ο Ζελένσκι απορρίπτει τις εκκλήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού ή τεχνοκρατικής κυβέρνησης, την ώρα που η χώρα χρειάζεται κάτι τέτοιο.
Ένα ακόμα σκάνδαλο
Τον Ιανουάριο, ο Ζελένσκι είχε διαβεβαιώσει πράγματι τους Ουκρανούς ότι «δεν θα υπάρξει επιστροφή στο παρελθόν», αλλά αυτές οι δηλώσεις ήρθαν εν μέσω σκανδάλου διαφθοράς γύρω από τις παράνομες πληρωμές και τις υπερδιογκωμένες στρατιωτικές συμβάσεις, που οδήγησε σε μια σειρά παραιτήσεων και απολύσεων αρκετών ανώτερων Ουκρανών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένων πέντε περιφερειαρχών και τεσσάρων υφυπουργών. Το σκάνδαλο ήρθε στο φως αφού ένας ερευνητής δημοσιογράφος δημοσίευσε λεπτομέρειες για δόλιες συμβάσεις.
«Δεν έχουμε δει αρκετά σημαντικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αν και ίσως με μια σημαντική εξαίρεση», δήλωσε πρώην ανώτερος διπλωμάτης των ΗΠΑ που έχει σημαντική εμπειρία στην Ουκρανία. «Νομίζω ότι πραγματικά προσπαθούν να αποτρέψουν την εκτροπή οποιασδήποτε τεράστιας δυτικής βοήθειας που λαμβάνουν. Πιστεύω ότι καταλαβαίνουν τους κινδύνους, εάν υπάρξει ένα μεγάλο σκάνδαλο».
Ωστόσο, ο πρώην διπλωμάτης είπε ότι αυτό που τον εντυπωσίασε σε πρόσφατες συναντήσεις με πολιτικούς της αντιπολίτευσης και ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών στο Κίεβο ήταν το πώς, «από τη μια πλευρά, εκτιμούν πραγματικά τη δύναμη του Ζελένσκι ως ηγέτη πολέμου», αλλά «ανησυχούν βαθιά και για τη διαφθορά και το αυταρχικό του στυλ. Στο μυαλό τους, θα υπάρξει σίγουρα ένας απολογισμός μόλις τελειώσει ο πόλεμος».
