Ο Φρανσουά Μαρί Σαρλ Φουριέ (François Marie Charles Fourier, Μπεζανσόν, Γαλλία, 7 Απριλίου 1772 – 10 Οκτωβρίου 1837) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, σημαντικός πρώιμος σοσιαλιστής διανοητής, και πρόδρομος του ουτοπικού σοσιαλισμού.
Μερικές από τις κοινωνικές και ηθικές απόψεις του Φουριέ, που θεωρήθηκαν ριζοσπαστικές στην εποχή του, αποτελούν κυρίαρχη σκέψη στη σύγχρονη κοινωνία. Για παράδειγμα, στον Φουριέ πιστώνεται η δημιουργία της λέξης φεμινισμός το 1837.
Αποκήρυξε τα υπάρχοντα συστήματα και ακολούθησε το «πιστεύω» του: τα ένστικτα του ανθρώπου σωστά διοχετευμένα θα οδηγούσαν στην κοινωνική αρμονία. Οι κοινωνικές απόψεις και οι προτάσεις του Φουριέ ενέπνευσαν ένα ολόκληρο κίνημα συνειδητών κοινοτήτων.
Ο Φουριέ δήλωσε ότι το μυστικό της κοινωνικής επιτυχίας είναι το ενδιαφέρον και η συνεργασία. Έτσι η κοινωνία θα έβλεπε τεράστια βελτίωση στα επίπεδα παραγωγικότητάς της. Οι εργαζόμενοι θα ανταμείβονταν για την εργασία τους ανάλογα με τη συνεισφορά τους.
Οι σοσιαλιστικές αποικίες που σχεδίαζε ο Φουριέ ονομάστηκαν φαλανστήρια (phalanstères). Επρόκειτο για κτίρια όπου θα ζούσαν όλοι και οι δουλειές θα μοιράζονταν σύμφωνα με τις φυσικές τάσεις του κάθε μέλους. Στα κτιριακά αυτά συγκροτήματα τα ανώτερα διαμερίσματα θα τα είχαν οι πλουσιότεροι και τα ισόγεια οι φτωχότεροι. Ο πλούτος καθοριζόταν από τη δουλειά κάποιου και οι εργασίες αναθέτονταν με βάση τα ενδιαφέροντα και τις επιθυμίες του ατόμου. Υπήρχαν κίνητρα: οι δουλειές που μπορεί να μην απολαμβάνουν οι άνθρωποι θα λάμβαναν υψηλότερη αμοιβή.
Ο Φουριέ χαρακτήρισε τη φτώχεια (όχι την ανισότητα) ως την κύρια αιτία της αταξίας στην κοινωνία και πρότεινε να εξαλειφθεί με αρκετά υψηλούς μισθούς και με ένα «αξιοπρεπές ελάχιστο» για όσους δεν ήταν σε θέση να εργαστούν. Ήταν επίσης υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών σε μια χρονική περίοδο όπου επιρροές όπως ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ ήταν κυρίαρχες. Πίστευε ότι όλες οι σημαντικές θέσεις εργασίας πρέπει να είναι ανοικτές στις γυναίκες, βάσει των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων, και όχι να αποκλείονται λόγω φύλου. Αναγνώριζε τις γυναίκες ως ανεξάρτητα άτομα, και όχι ως το «έτερον ήμισυ», και υποστήριξε τη σεξουαλική διαφορετικότητα.
Ο Φουριέ ενέπνευσε αργότερα μια ποικιλία επαναστατικών στοχαστών και συγγραφέων.
Εργογραφία
- Théorie des Quatres Mouvements et des Destinées Générales (The Social Destiny of Man) 1809
- Théorie de l’Unité Universelle (2 τόμοι)
- Le nouveau monde industriel et sociétaire (The New World of Communal Activity) 1829
- The False Division of Labour
- Le charme composé
- Citerlogue
- Le Nouveau monde amoureux
Έργα του Σαρλ Φουριέ στα νέα ελληνικά
- Αναλυτικός κατάλογος των κερατάδων. Μετάφρ. Σοφία Διονυσοπούλου. «Άγρα», Αθ. 2009.
- Ο νέος ερωτικός κόσμος. Τελική σύνθεση. Μετάφρ. Γιάννης Καυκιάς, Πρόλογος Βασίλης Καραποστόλης, Επιμ. Ξανθίππη Τσελέντη. «Πολύτροπον», Αθ. 2003.
