- ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗΣ*
Τελικά όλα μπορούν να ειδωθούν ως ένα παιχνίδι. Η γλώσσα, μια αποθήκη με λέξεις απ’ όπου αντλεί ο ανθρώπινος νους και κατασκευάζει, κατανοεί τον κόσμο ή εκφράζει όλα εκείνα που φωλιάζουν στο σκοτάδι της ψυχής του και αγωνίζονται να βγουν στο φως. Όλες οι Τέχνες, η ζωγραφική, η ποίηση, ο κινηματογράφος και οι διάφορες κατασκευές. Μόνο που για να μας συγκινήσουν πρέπει να σεβόμαστε τους κανόνες του κάθε παιχνιδιού.
Σ’ ένα παιχνίδι μετέχουν και οι πεζογράφοι και οι αναγνώστες. Οι πρώτοι εναποθέτουν στο έργο τους τα μυστικά τους. Οι αναγνώστες ανάλογα με τις προσωπικές τους εμπειρίες αντλούν διδάγματα, απολαμβάνουν, κατανοούν τις ζωές των άλλων και τελικά την δική τους ζωή, γιατί τον άνθρωπο ολόκληρο δεν τον αποκρυπτογραφεί καμιά επιμέρους επιστήμη. Αυτό είναι και το μεγαλείο του και το μυστικό του.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΠΗΓΗ το πρώτο μυθιστόρημα της Βανέσσας Λαμπροπούλου ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ. Φυσικά, κάθε μυθιστόρημα είναι τελικά η αφήγηση της ιστορίας πραγματικών ή φανταστικών προσώπων που συνδέονται, χωρίζουν, αγωνίζονται να κατακτήσουν τη ζωή. Τρόποι και μορφές με τους οποίους ο συγγραφέας θα χειριστεί τον μύθο του υπάρχουν πολλές.
Πρέπει να είναι ικανός να επιλέξει εκείνα που θα πει και εκείνα που θα αποσιωπήσει. Δύσκολα κατακτά ένα δικό του προσωπικό ύφος. Από ένα σημείο και πέρα οι ίδιοι οι ήρωες υψώνουν το ανάστημά τους και επιβάλλονται.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και το μύθο. Ο ήρωας επιτυχημένος επιστήμονας σε μια μεγάλη εταιρεία απολύεται μέσα στην κρίση και διαπιστώνει ότι στο παιχνίδι της ζωής μπορεί να είσαι παίχτης ή πιόνι. Δίπλα του μια γυναίκα που ξέρει να αγαπά και να στηρίζει αναλαμβάνει το βάρος της καθημερινότητας αναζητώντας το δικό της όνειρο.
Η αφήγηση επιφυλάσσει εκπλήξεις, καθώς ζούμε στην ηλεκτρονική εποχή, όπου με το πάτημα ενός κουμπιού ανοίγουμε την πόρτα της Κόλασης ή του Παραδείσου. Η επάρκεια της νέας πεζογράφου ελέγχει απολύτως τις εναλλασσόμενες καταστάσεις οδηγώντας μας από τη φαντασία στην πραγματικότητα. Τα πρόσωπα που δρουν δεν είναι πολλά αλλά με το δίχτυ που πλέκεται απλώνονται σ’ όλο τον κόσμο.
Του πλούτου και της φτώχειας, του παράνομου έρωτα και της χυδαίας εκμετάλλευσης των παιδιών με ευθύνη όλων και ιδιαίτερα εκείνων που σιωπούν. Όταν ο ήρωας μας συναισθάνεται την ευθύνη του και για να αλλάξει τα πράγματα πρέπει να ασχοληθεί με την πολιτική, αποκαλύπτονται οι σκοτεινές δυνάμεις που ενεδρεύουν και χτυπούν αλύπητα και ηττημένος αποχωρεί.
Απόλυτη ήττα και καθαρή νίκη δεν υπάρχουν ποτέ στην ανθρώπινη ζωή. Πολλές φορές με τις επιλογές μας προδιαγράφουμε το μέλλον. Την ώρα της επιλογής προχωρούμε στα σκοτεινά. Ο αναγνώστης που ταυτίζεται με τους ήρωες ενός έργου και κάποτε τους αγαπά συμπάσχει μαζί τους κι η ανατροπή των προσδοκιών του γίνεται από την έμπνευση και την αρετή του συγγραφέα. Αν ο συγγραφέας είναι άξιος αυτή η μετατροπή «ες το εναντίον των πραττομένων» έρχεται «κατά το εικός και αναγκαίον» όπως λέει ο Αριστοτέλης.
Στην αρχή πολλών κεφαλαίων υπάρχει η σκέψη ενός γνωστού στοχαστή. Ανάμεσά τους του Ν. Καζαντζάκη «η πέτρα, το σίδερο, το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει.» και του ‘Οσκαρ Ουάιλντ «ο καλύτερος τρόπος ν’ αντιστέκεσαι σε έναν πειρασμό είναι να υποκύπτεις σ’ αυτόν». Το βιβλίο κλείνει μ’ ένα απόσπασμα από τον Στράβωνα και τον βυζαντινό αυτοκράτορα Λέοντα τον Σοφό.
Μια κριτική σε εφημερίδα είναι απλώς ένας οδοδείκτης που σημαδεύει το δρόμο που οδηγεί σ’ ένα καταφύγιο, όπου ο αναγνώστης ανοίγει το βιβλίο και ταξιδεύει στις σελίδες του κερδίζοντας και κάποτε χάνοντας το χρόνο του. Με ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ της Βανέσσας Λαμπροπούλου θα κερδίσετε τον χρόνο σας και θα δείτε πιο καθαρά το δικό σας παιχνίδι της ζωής που μας χαρίστηκε και πρέπει να την απολαύσουμε.
*Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος
