Χριστίνα Λαΐνοπούλου
O υπερτουρισμός, που αποτελούσε μεγάλο ζήτημα πριν από την πανδημία, έκανε και πάλι την εμφάνισή του στους δημοφιλείς ταξιδιωτικούς προορισμούς παγκοσμίως καθώς όλοι αναζητούν να καλύψουν το χαμένο έδαφος των διακοπών από τη διετία της υγειονομική κρίσης.
Ο επίσημος αριθμός διεθνών τουριστικών αφίξεων από το 1998 έως το 2019 διπλασιάστηκε, φτάνοντας τα 2,4 δισ. ετησίως, με τον τουρισμό να είναι ιδιαίτερα έντονος τα τελευταία χρόνια στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις ιδίως μετά τις πτήσεις low cost.
Ο τουρισμός πόλης αναπτύχθηκε ταχύτερα από τον τουρισμό «ήλιος-θάλασσα» ή τις διακοπές με tour όλα αυτά τα χρόνια, σημειώνουν οι Financial Times, Ενδεικτικά αναφέρουν ότι η Βαρκελώνη είδε μια εκτόξευση των τουριστών στα ξενοδοχεία της από 1,7 εκατ. το 1990 σε 9,5 εκατ. το 2019, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα Airbnb.
Ωστόσο, ένα παράδοξο του τουρισμού πόλης είναι ότι οι πόλεις που προσελκύουν τους περισσότερους επισκέπτες αποτελούν πυκνοκατοικημένους αρχαίους οικισμούς χωρίς χώρο ακόμα και για τους κατοίκους τους, τονίζεται στο δημοσίευμα.
Ενώ οι αρνητικές συνέπειες του τουρισμού είναι ευρέως γνωστές και κατανοητές, παραμένει η ερώτηση: τι μπορεί να γίνει για αυτό; Η εσκεμμένη προσπάθεια για μείωση του τουρισμού θα αποτελούσε ένα γενναίο βήμα, ακόμη κι αν ήταν εφικτή σε έναν κόσμο με δισεκατομμύρια καταναλωτές.
Η τουριστική βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 4% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ανεβαίνοντας στο 10% εάν ληφθούν υπόψη οι σύνδεσμοι με άλλους οικονομικούς κλάδους, σύμφωνα με το Ευρωκοινοβούλιο. Ο τουρισμός παρέχει θέσεις εργασίας που δεν μπορούν να απομακρυνθούν. Οι επισκέπτες βοηθούν στη χρηματοδότηση της συντήρησης μνημείων και μουσείων. Και ορισμένες πόλεις, ειδικά στη νότια Ευρώπη, δεν έχουν να επιδείξουν παρά την κληρονομιά τους. Όταν οι τουρίστες εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέρη όπως η Φλωρεντία και η Βαρκελώνη συνειδητοποίησαν πόσο λίγες εναλλακτικές είχαν για τη στήριξη της οικονομίας τους, υπογραμμίζει ο αρθρογράφος Simon Kuper.
Οι πόλεις, στην προσπάθεια να ελέγξουν και να αξιοποιήσουν καλύτερα την πληθώρα τουριστών που υποδέχονται, τα τελευταία χρόνια επιλέγουν μερικές από τις ακόλουθες τακτικές…
-Αύξηση των τουριστικών φόρων | Το Παρίσι επιβάλλει φόρο 5 ευρώ στους επισκέπτες ξενοδοχείων που έχουν χαρακτηριστεί ως «palaces», όπου η τιμή δωματίου μπορεί να ξεπεράσει τα 2.000 ευρώ. Ο φόρος ανέρχεται σε 2,88 ευρώ στα τετράστερα ξενοδοχεία. Πρόσφατα το Μάντσεστερ, η πρώτη πόλη στο Ην. Βασίλειο που επέβαλλε τουριστικό φόρο, όρισε το ύψος του σε 1 ευρώ ανά διανυκτέρευση, ενώ στο Μπουτάν ο αντίστοιχος φόρος ξεκινά από 200 δολάρια την ημέρα!
-Έμφαση στον ποιοτικό τουρισμό | Πολλές πόλεις στρέφουν το βλέμμα τους στους ποιοτικούς τουρίστες, δηλαδή σε επισκέπτες που πραγματοποιούν υψηλές δαπάνες σε αντιδιαστολή με τουρίστες που μεθούν στον προορισμό και στους επιβάτες κρουαζιέρας οι οποίοι δεν δαπανούν πολλά εκτός κρουαζιερόπλοιου.
-Διασπορά τουριστών | Αυτό σημαίνει τον περιορισμό της ανάπτυξης ξενοδοχείων και Airbnb στο κέντρο της πόλης και τη διασπορά τους σε προάστια και κοντινούς οικισμούς. Το πρόβλημα με μια τέτοια τακτική είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι τουρίστες επιθυμούν να επισκεφθούν τις τουριστικές ατραξιόν της πόλης.
-Απο-ανάπτυξη | Όσον αφορά την αποφυγή τουριστών, η ευρωπαϊκή πόλη που το έχει καταφέρει είναι το Άμστερνταμ. Η οικονομία του Άμστερνταμ εξαρτάται ελάχιστα μόνο από τον τουρισμό και σημείωσε άνοδο 132% την τελευταία 25ετία με κινητήρες ανάπτυξης τις χρηματοοικονομικές, επιχειρηματικές υπηρεσίες αλλά και τις υπηρεσίες πληροφόρησης και επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένης της πληροφορικής). Σημερα, καθώς συνεχίζεται αυτή η αναπτυξιακή πορεία, τοπικές επιχειρήσεις, όπως καφετέριες, συναντούν προβλήματα στο να προσλάβουν προσωπικό, ακόμη και χωρίς ο τουριστικός κλάδος να βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόκειται για την πρώτη πόλη στην ιστορία του τουριστικού μάρκετινγκ η οποία λάνσαρε τουριστική καμπάνια με το μότο «Stay Away». Το μήνυμα αυτό αρχικά απευθυνόταν στους νεαρούς Βρετανούς που συνηθίζουν να μεθούν στις διακοπές, και εάν κανείς κάνει αναζήτηση στο διαδίκτυο με τον όρο «πάρτι στο Άμστερνταμ», θα βρει βίντεο ενός μεθυσμένου άνδρα ο οποίος συλλαμβάνεται και την περιγραφή «Έρχεστε στο Άμστερνταμ για μια άστατη νύχτα; Μείνετε μακριά».
