Θυμόμαστε πλέον τον Πάμπλο Πικάσο ως κορυφαίο καλλιτέχνη του 20ού αιώνα, σημαντική προσωπικότητα της σύγχρονης τέχνης και της ανάπτυξης του κυβισμού. Υπήρξε όμως μια εποχή στη δεκαετία του 1910 που ένας νεότερος Πικάσο δικάστηκε για την κλοπή του διάσημου πίνακα της Μόνα Λίζα σε μια υπόθεση που συγκλόνισε το Παρίσι, τη Γαλλία και τον ευρύτερο κόσμο.
Στις 21 Αυγούστου 1911, ο πίνακας της Μόνα Λίζα εξαφανίστηκε από το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Ήταν Δευτέρα, το μουσείο ήταν κλειστό και η ασφάλειά του ελάχιστη. Ζωγραφισμένο στις αρχές του 1500 από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, το έργο τέχνης είναι πλέον ένας από τους πιο διάσημους πίνακες στον κόσμο. Αλλά στις αρχές του 20ού αιώνα, δεν ήταν τόσο γνωστό. Ενώ μεγάλες ουρές κόσμου περιμένουν να δουν τη Μόνα Λίζα με αυστηρά μέτρα ασφαλείας σήμερα, την ώρα της κλοπής, ο πίνακας δεν ήταν καν βιδωμένος στον τοίχο.
Η ληστεία ανακαλύφθηκε μόλις το πρωί της Τρίτης όταν ο Γάλλος καλλιτέχνης Louis Béroud έφτασε στο Λούβρο με σκοπό να ζωγραφίσει ένα αντίγραφο της Μόνα Λίζα. Βρίσκοντας έναν κενό χώρο στον τοίχο, οι φύλακες υπέθεσαν ότι το άλλο προσωπικό του μουσείου είχε αφαιρέσει τον πίνακα για φωτογράφιση, συντήρηση ή άλλη έρευνα.
Μετά από έρευνα στο μουσείο, η ασφάλεια δεν μπόρεσε να βρει τον πίνακα. Συναγερμός σήμανε και κλήθηκε η αστυνομία.
Η αστυνομία ερεύνησε ξανά το Λούβρο – ένα μουσείο με περισσότερα από 1.000 δωμάτια – καθώς και έκλεισε τα γαλλικά σύνορα. Εξετάστηκε κάθε όχημα που διέσχιζε τα ανατολικά σύνορα της χώρας. Οι εφημερίδες πρόσφεραν αμοιβές για πληροφορίες σχετικά με τη ληστεία – που οδήγησε στον Πάμπλο Πικάσο να γίνει ύποπτος.
Αφού δελεάστηκε από τη χρηματική ανταμοιβή, ο Honore-Joseph Géry Pieret – ο οποίος ήταν κάποτε γραμματέας του ποιητή και συγγραφέα Guillaume Apollinaire, συνεργάτη του Πικάσο – ομολόγησε σε μια εφημερίδα ότι, το 1907, είχε κλέψει μικρά ιβηρικά γλυπτά από το Λούβρο και τα είχε πουλήσει στον Πικάσο. Ο Πικάσο χρησιμοποίησε στην πραγματικότητα το πρόσωπο ενός από τα αγάλματα στο αριστούργημα Les Demoiselles d’Avignon.
Μέχρι το 1911, ο Pieret έσπασε και αποφάσισε να επιστρέψει στο Λούβρο για να κλέψει περισσότερα μικροαντικείμενα για να πουλήσει. Ο Apollinaire και ο Πικάσο δεν ήταν επίσης πολύ διακριτικοί σχετικά με την ιδιοκτησία των κλεμμένων αγαλμάτων.
Αυτό έβαλε τον Apollinaire και τον Πικάσο στο κάδρο. Συνειδητοποιώντας ότι θα ήταν ύποπτοι για την κλοπή της Μόνα Λίζα, σκόπευαν και οι δύο να ρίξουν τα στοιχεία -τα μικρά αγάλματα- στον Σηκουάνα. Στο τέλος, δεν μπόρεσαν να τα περάσουν και τα έδωσαν σε έναν εκδότη εφημερίδας.
Μέσα σε λίγες μέρες, ο Apollinaire είχε συλληφθεί ως ύποπτος για κλοπή του πίνακα και, κατά την ανάκριση, ομολόγησε για τις προηγούμενες κλοπές του Πιερέτ και του Πικάσο. Η υπόθεση κατέληξε στο δικαστήριο μερικές μέρες αργότερα με τον Apollinaire και τον Πικάσο να είναι ύποπτοι για το έγκλημα. Ενώ ο Απολινέρ ομολόγησε, ο Πικάσο αρχικά αρνήθηκε τα πάντα, ακόμη και ότι γνώριζε τον Apollinaire .
Τα συναισθηματικά τους στοιχεία και οι ιστορικές μαρτυρίες έπεισαν τον δικαστή Henri Drioux ότι και οι δύο άνδρες ήταν αθώοι, και αυτός απέρριψε την υπόθεση δίνοντάς τους μόνο μια προειδοποίηση.
Οπότε, για να απαντήσουμε στην ερώτηση, όχι, ο Πάμπλο Πικάσο δεν έκλεψε τη Μόνα Λίζα. Αλλά, ποιος το έκανε;
Μετά από πολλά ψεύτικα μολύβια και κόκκινες ρέγγες, δύο χρόνια αργότερα -τον Νοέμβριο του 1913- ο κλέφτης συνελήφθη να προσπαθεί να πουλήσει τον ανεκτίμητο πίνακα σε έναν έμπορο έργων τέχνης στη Φλωρεντία της Ιταλίας.
Ο ένοχος ήταν ο Vincenzo Peruggia, ένας Ιταλός που μετακόμισε στο Παρίσι στα 20 του. Ο Περούτζια ήταν τεχνίτης και ήταν πρώην υπάλληλος του Λούβρου. Τελικά, καταδικάστηκε και του επιβλήθηκε μια σχετικά σύντομη ποινή φυλάκισης μόλις ενός έτους και δεκαπέντε ημερών. Μετά την έφεση, οι δικηγόροι του κατάφεραν να μειώσουν την ποινή σε επτά μήνες.
Και πώς έκανε αυτή την τολμηρή ληστεία τέχνης; Κρύφτηκε σε μια ντουλάπα με σκούπα μέχρι να κλείσει το μουσείο το βράδυ της Κυριακής και απλώς έβγαλε το πορτρέτο από τον τοίχο, το πέρασε κάτω από το παλτό του και βγήκε έξω.
Πηγή: www.europeana.eu
