«Ο Επίκτητος τόνισε ότι ο σοφός οφείλει να τιθασεύει τα πάθη του μέσα από την εκπαίδευση των επιθυμιών και των αποστροφών του. Δεν πρέπει να επιθυμεί και να αποστρέφεται ό,τι δεν εξαρτάται από αυτόν, διότι τότε βιώνει τα ανεπιθύμητα πάθη. Ο πολιτικός είναι αυστηρά διαπαιδαγωγούμενος και υιοθετεί τις αρετές του σοφού, με απώτερο στόχο να ξεπεράσει τις όποιες αδυναμίες του, ασκώντας την προαίρεσή του, ελέγχοντας τις επιθυμίες του και προσδιορίζοντας τις πράξεις του. Πρόκειται για την προσωπικότητα του πολιτικού, η οποία εκδηλώνεται μέσα από τη σταθερότητα του λόγου, έχοντας ως πρότυπο τον σοφό Σωκράτη ‘’έτσι ο Σωκράτης έγινε αυτό που ήταν, επειδή από κάθε τι που του παρουσιαζόταν, δεν πρόσεχε τίποτα άλλο, παρά τη λογική. Εσύ, όμως, αν και δεν είσαι ακόμη Σωκράτης, οφείλεις να ζεις σαν να θέλεις να είσαι Σωκράτης’’. Αυτή η σταθερότητα είναι και η βασική θεωρητική φιλοσοφική αρχή, καθώς ο σοφός πολιτικός δεν πρέπει να παλινωδεί» (σελ. 191).
Βίντεο- απόσπασμα από το βιβλίο του Επίκουρου
Την εποχή που ορθώνεται η στωική φιλοσοφία ο άνθρωπος πλέον πιεζόμενος από την τυραννία και τις κοινωνικές αλλαγές ένιωθε ότι δεν μπορούσε να αρκεστεί σε ουτοπικές θεωρίες για μια ιδανική πολιτεία. Επομένως, αυτό που κρίθηκε αναγκαίο για τους πολίτες της εποχής των ελληνιστικών χρόνων ήταν μια πρακτική φιλοσοφία που θα προσανατόλιζε τον πολίτη που βίωνε τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες ζωής. Η φιλοσοφία της εποχής εκείνης μπήκε στην υπηρεσία της πρακτικής ζωής, και τα ηθικά χαρίσματα του σοφού, όσο ουτοπικά και αν φαίνονταν, τοποθετούνταν στην κορυφή των ιδιωμάτων, που θα προσδοκούσε ο πολίτης από τον πεπαιδευμένο πολιτικό, από τον ηγέτη που θα του εξασφάλιζε την ατομική του ευτυχία μέσα στη γενικότερη ευδαιμονία του κόσμου. […]
Ο στωικός Επίκτητος δίνει μεγάλη βαρύτητα στο γεγονός ότι ο σοφός και πολύ περισσότερο ο σοφός πολιτικός μέσα από την προσωπική εσωτερική άσκηση που του προσδίδει τον αυτοέλεγχο, την αυτογνωσία, την ορθή κρίση των αποφάσεων και των πράξεών του, με ηθικό προσανατολισμό καθίσταται ο «οδηγός ή παιδαγωγός» των πολιτών στη φιλοσοφία. Με τη φιλοσοφική παίδευση επιτυγχάνεται η σύγκλιση και η εναρμόνιση του ατόμου με τη φύση και τον κόσμο στη βάση της πρακτικής ηθικής. Εξάλλου, το ιστορικό γίγνεσθαι κάθε εποχής, το οποίο σκιαγραφείται με επαναστάσεις, πολέμους, κοινωνική και οικονομική κρίση, καταστροφή περιβάλλοντος και άλλα, φέρει βαθιά μέσα του την ευθύνη ατομικών και συλλογικών επιλογών και πράξεων, που συχνά βρίσκονται ως είδωλα πίσω από τον καθρέφτη της ανθρωπότητας» (σελ. 195-198).
- Επίκτητος. Εγχειρίδιον. Η Τέχνη του Βίου: Ο φιλοσοφημένος βίος του πολιτικού. Εκδόσεις Ζήτρος, 2019.
_______________________________________________________________
Κουραβάνας Νικόλαος, Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
