Οι γονείς για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν με τους εφήβους θα πρέπει πρώτα να μάθουν να ακούν, με ευαισθησία. Η ακρόαση παίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε σχέση. Οι γονείς που λειτουργούν και ως πρότυπα για τα παιδιά τους, θα πρέπει να χρησιμοποιούν δεξιότητες ενεργητικής και αντανακλαστικής ακρόασης. Η ενεργητική ακρόαση στηρίζεται στο να δείχνει το άτομο με πολλούς μη λεκτικούς τρόπους ότι προσέχει αυτό που λέει ο άλλος. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν διακοπές, ερωτήσεις, σχολιασμοί ή επικρίσεις. Και οι δύο πλευρές θα πρέπει να έχουν τόσο τον ρόλο του ακροατή όσο και τον ρόλο του ομιλητή. Η αντανακλαστική ακρόαση προϋποθέτει την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα δύο μέλη του διαλόγου, όπου ο καθένας θα πρέπει να έχει χρόνο να μιλήσει και στη συνέχεια να διαθέσει χρόνο για να ακούσει την άλλη πλευρά.
Η ενεργητική ακρόαση είναι μια «εσωτερική στάση αποδοχής, εμπιστοσύνης, έγνοιας και μια επιθυμία για κατανόηση, όχι απλώς για τακτοποίηση, το να δίνετε προσοχή και να είστε παρών, επίγνωση της μη-λεκτικής επικοινωνίας, χρήση ανοιχτών ερωτήσεων, έλεγχο, αποδοχή και κατανόηση των συναισθημάτων, προσδιορισμός των αναγκών και το να θέτουν ερωτήματα που βοηθούν κάποιον να προχωρήσει προσδιορίζοντας πώς μπορούν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες του» (σελ. 134).
Ένα από τα πιο βασικά στοιχεία της ενεργητικής ακρόασης είναι η κατανόηση των συναισθημάτων, καθώς είναι σημαντικό να επιτρέπουμε στον άλλο να έχει την άποψή του και να εκφράζει ελεύθερα όσα νιώθει και σκέφτεται. Συνήθως χάνουμε πολύ χρόνο στην προσπάθειά μας να αρνηθούμε τον θυμό και τα αρνητικά συναισθήματα του άλλου, με αποτέλεσμα να υιοθετούμε μια ψεύτικη συμπεριφορά. Πολλές φορές αρνούμαστε τα συναισθήματά μας γιατί φοβόμαστε ότι δεν μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε και δημιουργείται ένα αίσθημα ανημπόριας. Το να ακούμε και να αποδεχόμαστε αυτό που λέει ο έφηβος δεν σημαίνει ότι ενδίδουμε σε αυτόν.
«Η άρνηση των συναισθημάτων δεν τα κάνει να εξαφανίζονται. Η αποδοχή τους δεν τα κάνει πιο πραγματικά από ότι είναι ήδη» (σελ. 138). Οι βασικοί κανόνες για τη διαπραγμάτευση είναι οι εξής: «να μιλάτε όταν όλοι είναι ήρεμοι, να συλλέγετε πληροφορίες, να ακούτε τις απόψεις του παιδιού ως όπως επίσης να του επιτρέπετε να γνωρίζει τι χρειάζεστε και γιατί, να είστε σαφείς σχετικά με αυτό που είναι διαπραγματεύσιμο, να επιλέγετε τις μάχες σας, να κάνετε μια συμφωνία, να ενσωματώνετε υπενθυμίσεις για τις συμφωνίες, να επανεξετάζετε τα όρια τακτικά και να διασκεδάζετε μαζί» (σελ. 139).
Ο χρόνος που αφιερώνουν οι γονείς για να διαπραγματευτούν διάφορα θέματα με τους εφήβους είναι σημαντικός, καθώς όλοι βγαίνουν κερδισμένοι μέσα από αυτή τη διαπραγμάτευση. Δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος, καθώς στόχος είναι να καταφέρουν να συνεργαστούν έχοντας εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλο. Ένας ακόμη στόχος είναι να αυξηθεί η αμοιβαία κατανόηση και να μειωθεί η απογοήτευση. Οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τους εφήβους ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης και διαχείρισης των συγκρούσεων.
- Πηγή: Suzie Hayman. 2016. Μεγαλώνοντας χαρούμενους εφήβους. ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις ΜΕΠΕ.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
