Ο Κάρολος Ογλ (Charles Chaloner Ogle), νεαρός Βρετανός αρχιτέκτονας, έφτασε στην Αθήνα το 1875 και άρχισε να εργάζεται για τον Ε. Τσίλλερ. Πέρα από την επαγγελματική του απασχόληση, άρχισε να στέλνει ανταποκρίσεις στο περιοδικό «Builder» σχετικά με την ανοικοδόμηση της Αθήνας. Έναν χρόνο αργότερα, συνεπαρμένος από το πολεμικό κλίμα της εποχής, έγινε πολεμικός ανταποκριτής των «Times» του Λονδίνου.
To 1878, οι Έλληνες ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης στις ελληνικές επαρχίες που βρίσκονταν υπό τουρκική κατοχή. Ως πολεμικός ανταποκριτής των Times, ο Ογλ μετέβη στην επαναστατημένη Θεσσαλία για να καλύψει την εκεί εξέγερση των Ελλήνων έναντι των Τούρκων. Έστελνε συνεχείς ανταποκρίσεις, οι οποίες δημοσιεύονταν σχεδόν καθημερινά στην εφημερίδα Times και στις οποίες δέσποζαν τα δεινά του άμαχου πληθυσμού. Γράφει ασταμάτητα, διαμαρτύρεται έντονα και παίρνει ξεκάθαρα το μέρος των Ελλήνων. Επιπλέον, ανέλαβε ο ίδιος δράση για την ανακούφιση και την προστασία του άμαχου πληθυσμού κάνοντας ότι περνούσε από το χέρι του για να βοηθήσει.
Λιθογραφικό πορτρέτο του Καρόλου Ογλ με βάση φωτογραφία του Πέτρου Μωραΐτη. Πηγή: Έρευνα: Πρόσωπα και Τόποι. Κάρολος Ογλ, κωδικός εικόνας Π000006 (λιθογραφείο: A. S. Cattell and Co): Πανελλήνιον ημερολόγιον 1880, έτος Α΄, εκδοθέν υπό Σωκράτους Α. Παρασυράκη, Λονδίνο: Williams and Norgate, χ.χ., σ. 138–139 (Βιβλιοθήκη ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ)
Η βρετανική κοινή γνώμη συγκλονίστηκε από τις ανταποκρίσεις του. Η σκληρή περιγραφή των ωμοτήτων που διαπνέει τα κείμενά του, η προσπάθειά του να προστατέψει τους αμάχους και η φιλελληνική του στάση προκάλεσαν αντιδράσεις. Η οθωμανική κυβέρνηση εξέφρασε επίσημα προς τους Times τη δυσαρέσκειά της για το περιεχόμενο των ανταποκρίσεων του.
Στις 17/28 Μαρτίου 1878, μετά τη Μάχη της Μακρινίτσας, η οποία τέλειωσε με ήττα των επαναστατών και ουσιαστικά οδήγησε στη λήξη της επανάστασης, ο Κάρολος Ογλ δολοφονήθηκε. Βρέθηκε αποκεφαλισμένος στη θέση Χαλάσματα, κοντά στο Μέγα Ρέμα. Η σορός του αναγνωρίστηκε από μια ουλή στον καρπό του και ένα ματωμένο τηλεγράφημα προς τους Times, το οποίο βρέθηκε στο πορτοφόλι του. Η σορός μεταφέρθηκε από τον Βόλο στον Πειραιά με το βρετανικό πολεμικό σκάφος Wizard, που βρισκόταν τότε στην περιοχή.
Τηλεγράφημα Ι. Τζιώτη προς Χαρ. Τρικούπη, 1.4.1878. Ανεύρεση σορού Ογλ (17/28/ε ). Αρχείο Χαριλάου Τρικούπη, φάκ. 17 (Αρχεία ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ)
Εθνικόν Πνεύμα 20.3.1878
Η δολοφονία του Καρόλου Ογλ συγκλόνισε την Ελλάδα, έγινε πρωτοσέλιδο σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία η υπόθεση έφτασε μέχρι τη Βουλή των Κοινοτήτων.
Άρθρο σχετικά με τις συνθήκες δολοφονίας του Κάρολου Ογλ, τη μεταφορά της σορού στην Αθήνα, την κηδεία, τις εκδηλώσεις του κόσμου· αναφορές σε τηλεγραφήματα της οικογένειάς του και των Times προς τον Χαρίλαο Τρικούπη (Βιβλιοθήκη ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ)
Εθνικόν Πνεύμα
21.3.1878
Η δολοφονία του ασφαλώς διαπράχθηκε από Τούρκους στρατιώτες, χωρίς να έχει διαλευκανθεί αν έδρασαν αυτοβούλως ή κατόπιν διαταγής. Οι ηθικοί αυτουργοί δεν ανακαλύφθηκαν ποτέ, και η ανακριτική έρευνα από τον Βρετανό πρόξενο Μπλαντ (Blunt) και τον Ρετζέπ Πασά παρέμεινε άκαρπη, αφού κανένας γνώστης της δολοφονίας δεν τόλμησε να καταθέσει την αλήθεια. Το επίσημο πόρισμα κατέληγε ότι ο Ογλ πολέμησε στη μάχη της Μακρινίτσας, μπήκε παράτυπα στην οθωμανική επικράτεια, περιφρόνησε τις οθωμανικές αρχές, μεροληπτούσε υπέρ των Ελλήνων, δεν επιτέλεσε το δημοσιογραφικό του καθήκον αντικειμενικά και πιθανότατα σκοτώθηκε από Τούρκους στρατιώτες.
Η Ελληνική Πολιτεία απένειμε στον Κάρολο Ογλ το παράσημο του Τάγματος του Αγίου Γεωργίου και τέλεσε επίσημα την κηδεία του στην Αθήνα. Η οικογένεια του Ογλ και οι Times ανέθεσαν την οργάνωσή της κηδείας στον Χαρίλαο Τρικούπη, τότε υπουργό εξωτερικών της Ελλάδας[1] και φίλο του Ογλ.
Τηλεγράφημα MacDonald προς Ασλάνη. Ανάθεση της οργάνωσης της κηδείας στον Χαρίλαο Τρικούπη από την οικογένεια του Ογλ (17/27/ε). Αρχείο Χαρίλαου Τρικούπη, φάκ. 17 (Αρχεία ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ).
Εθνικόν Πνεύμα 27.4.1878
Στις 29 Μαρτίου / 10 Απριλίου 1878 τελέστηκε η κηδεία του Κάρολου Ογλ στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, ενώ είχε προηγηθεί λαϊκό προσκύνημα στον Καθολικό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Διονυσίου.
Τα καταστήματα έκλεισαν εκείνη την ημέρα, και αυθόρμητα οι Έλληνες έδειξαν την αγάπη και την εκτίμησή τους προς στο πρόσωπό του, καθώς και τη μεγάλη τους λύπη για τη δολοφονία του με την προσέλευση στην κηδεία του. Η φωτογραφία του από το φωτογραφείο του Πέτρου Μωραΐτη στην Αθήνα πουλήθηκε κατά χιλιάδες αντίτυπα την επομένη της κηδείας του.
Εθνικόν Πνεύμα 27.4.1878
Λιθογραφικό πορτρέτο του Κάρολου Ογλ. Πηγή: Έρευνα: Πρόσωπα και Τόποι. Κάρολος Ογλ, κωδικός εικόνας Π000493: Αττικόν Ημερολόγιον 1880, έτος ΙΔ΄, υπό Ειρ. Ασωπίου, Αθήνησιν: εκ του τυπογραφείου Παρνασσού, 1879, σ. ι΄–ια΄ (Βιβλιοθήκη ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ)
Στον τάφο του ανεγέρθηκε επιτύμβια στήλη, η οποία το 1984 μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε στην Μακρινίτσα, στην είσοδο του χωριού, όπου βρίσκεται ακόμα και σήμερα.
Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Ταφικό μνημείο του Charles C. Ogle, 1960. Πηγή: Φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος, Αρχείο Δημήτρη Παπαδήμου και Ελένης Φραγκιά, κωδικός DP25.35.28 (Φωτογραφικό Αρχείο ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ)
[1] Αργότερα έγινε πρωθυπουργός.
Πηγές από τη Βιβλιοθήκη ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ
• Μιχαήλ Λ. Ροδάς, Έγκλημα χωρίς τιμωρία: Βρετανοί πολεμικοί ανταποκριτές στη Θεσσαλία (1875–1883) και η δολοφονία του Καρόλου Ογλ. Βόλος: Ταχυδρόμος, 2010.
• Β. Κ. Ανδρονόπουλος, Δολοφονία Καρόλου Ογλ εν τη μάχη Μακρυνίτσης: δράμα εθνικόν εις πράξεις δύο μετ’ αποθεώσεως. Εν Τρικκάλοις: τύποις Γ. Μαρινοπούλου, 1890.
• Γεώργιος Ν. Αντωνακόπουλος, Κάρολος Ογλ: ο φιλέλληνας ανταποκριτής της εφημερίδας The Times του Λονδίνου και η δολοφονία του στην επαναστατημένη Θεσσαλία το 1878. Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2020.
• Ο επίορκος Ραγκαβής / ο υπεύθυνος καπετάν-Καρατάσος. Εν Αθήναις: τύποις Νικολάου Ρουσοπούλου, 1878.
• Εθνικόν Πνεύμα (21.3.1878, 22.3.1878, 27.3.1878, 29.3.1878, 30.3.1878).
• Αρχείο Χαρίλαου Τρικούπη
Άλλες πηγές
• The Parliamentary Debates. Authorized Edition, London: Wyman, 1878, σ. 1956–2004.
• Parliamentary Papers, vol. 82, Great Britain. Parliament. House of Commons, Λονδίνο κ.α., H. M. Stationery Office, 1878.
Μαρία Αρβανιτάκη | Βιβλιοθήκη ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ
