- Γράφει ο ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Ο καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, κατέθεσε, σε ομιλία του στο πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα, μία σειρά προτάσεων για την θεσμική μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι προτάσεις όπως η κατάργηση του veto και η λήψη αποφάσεων με πλειοψηφία1, η θέσπιση θέσης δεύτερου επιτρόπου στις Γενικές Διευθύνσεις της Ένωσης, η συγκρότηση κοινών αμυντικών υποδομών (σύστημα αεράμυνας), ακόμη και αν δεν κομίζουν γλαύκας εις Αθήνας, συνιστούν μία βάση συζήτησης μεταξύ των εκπροσώπων των χωρών-μελών και των αρμόδιων θεσμικών οργάνων της Ένωσης, σχετικά με την μετεξέλιξη της Ένωσης και την εμβάθυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, δύναται να αναφέρουμε πως οι Γερμανικές προτάσεις, λαμβάνουν υπόψιν τις σχετικές συζητήσεις που έχουν προηγηθεί εντός της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Γερμανική κυβέρνηση να επιλέγει στρατηγικά αυτές τις προτάσεις προκειμένου να συγκεντρώσει ένα έστω και μικρό minimum «πραγματιστικής συναίνεσης»,2 για να παραπέμψουμε στην ανάλυση του Δημήτρη Χρυσοχόου, αποφεύγοντας τη διαμόρφωση ενός οιονεί κλίματος ή αλλιώς, περιβάλλοντος έντονων αντιπαραθέσεων.
Σε μία περίοδο μάλιστα, όπου έχει ήδη συγκροτηθεί ένα αρκούντως στέρεο κλίμα συναίνεσης ως προς τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που απαντούν στη Ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία και στις προεκτάσεις αυτής, όπως είναι η διαμορφούμενη ενεργειακή επισφάλεια.
Άρα, ως προς αυτό, θα επισημάνουμε πώς η Γερμανία κατέθεσε σε αυτή την συγκυρία αυτές τις προτάσεις, έχοντας ως μείζον διακύβευμα το να μην χαθεί το momentum, στοχεύοντας κατά κύριο λόγο στην ενίσχυση και δη στην ποιοτική ενίσχυση του πολιτειακού χαρακτήρα της Ένωσης.
Παράλληλα, θα επισημάνουμε πως οι προτάσεις αυτές και για την ακρίβεια η κατάθεση τους, αποτέλεσαν την ευκαιρία για την Γερμανική κυβέρνηση να διατρανώσει την υποστήριξη της στην ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, κάτι που έχει καταστεί ‘σταθερά’ της ασκούμενης Γερμανικής εξωτερικής πολιτικής, αν και η ρητορική περί υποστήριξης αυτής της διαδικασίας δεν συνοδεύθηκε από την γνωστοποίηση πως έπεται κάποια διπλωματική πρωτοβουλία της Γερμανικής κυβέρνησης για την προώθηση της όλης διαδικασίας, στο εγκάρσιο σημείο όπου η διαδικασία αυτή δεν προσέλαβε κάποια ιδιαίτερη δυναμική την επαύριον της Ρωσικής στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία.
Οι Γερμανικές προτάσεις (που δεν γνωρίζουμε αν θα εφαρμοσθούν)3 σε συνδυασμό με την κινητικότητα που επιδεικνύει σε πολλαπλά πεδία η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή την περίοδο, αμφισβητούν τις εσφαλμένες αντιλήψεις εκείνες που δεν βλέπουν στην Ένωση παρά ‘αναβλητικότητα,’ ‘δισταγμό,’ και μία ‘μόνιμη καθυστέρηση,’ που την καθιστά ‘ουραγό των εξελίξεων.
Οι προτάσεις αξίζει να μελετηθούν από όλους (και από την εν Ελλάδι Σοσιαλδημοκρατία) όσοι ομνύουν στην αρχή ‘caritas rei publicae,’4 ήτοι ‘στην αγάπη για τα δημόσια πράγματα.’ Στην ‘αγάπη’ για το καθαυτό ‘δημόσιο πράγμα’ που είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η οποία κατάφερε (λαμβάνουμε ως αφορμή το γεγονός του θανάτου του τελευταίου ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ), να αξιοποιήσει την κατάρρευση της, προσελκύοντας στις τάξεις της, με άξονες το ενισχυμένο συμβολικό-πολιτικό της κεφάλαιο και τις μέχρι τότε επιτυχίες της, χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που άλλοτε ήσαν υπό τη σκιά της Σοβιετικής Ένωσης.
Σημειώσεις
1 Σε μία τέτοια περίπτωση, η πλειοψηφία (ο Γερμανός καγκελάριος δεν εξειδίκευσε την αναφορά του, ώστε να διαφανεί σε τι είδους πλειοψηφία επενδύει), ως τρόπος λήψης αποφάσεων μεταξύ των χωρών-μελών, δύναται να αντικαταστήσει την ομοφωνία που επικρατεί σήμερα, θέτοντας νέα δεδομένα στην ταχύτητα με την οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις. Όμως, το καθεστώς των εντατικών έως εξαντλητικών διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να αντικατασταθεί ή να αλλάξει λόγω της εισαγωγής της πλειοψηφίας, από την στιγμή όπου αυτό συνιστά αναπόσπαστο τμήμα της εν συνόλω αρχιτεκτονικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και δεν είναι τυχαίο που το καθεστώς των διαπραγματεύσεων δεν έχει τεθεί προς συζήτηση, μη συμπεριλαμβανόμενο στις κατά καιρούς προτάσεις μεταρρύθμισης που υποβάλλουν διάφορες χώρες-μέλη (η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ιδιαίτερα ανενεργή σε αυτό το πεδίο).
2 Βλέπε σχετικά, Χρυσοχόου, Δημήτρης., ‘Θεωρία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης. Μια διαλεκτική συναρμογή,’ Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 2015. Η μελέτη, γραμμένη από έναν βαθύ γνώστη του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και του τρόπου με τον οποίο αυτή έχει εξελιχθεί ιστορικά σε αυτό που είναι σήμερα (θα παρομοιάσουμε, θεωρητικώ τω τρόπω, την Ευρωπαϊκή Ένωση ωσάν ‘κούκλα Ματριόσκα’ μέσα από την οποία ξεπηδά ανά ιστορική περίοδο μία πιο εμπλουτισμένη και επεξεργασμένη εκδοχή της), καθίσταται ιδιαίτερα απαιτητική αλλά και απαραίτητη, απευθυνόμενη προς όλους όσοι επιθυμούν να εμβαθύνουν στο ευρωενωσιακό γίγνεσθαι.
3 Η πρόταση περί κατάργησης του veto θα συγκεντρώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
4 Βλέπε και, Χρυσοχόου, Δημήτρης., ‘Caritas Rei Publicae,’ Εκδόσεις Σιδέρης Ι., Αθήνα, 2010.
