Στα 84 χρόνια του ο απόστρατος στρατηγός, Γκάρι Πράδο Σαλμόν, άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο λόγω νεφρικής ανεπάρκειας, πνευμονικού οιδήματος και άλλων επιπλοκών λόγω παλαιού τραύματος, περνώντας κι αυτός στην Ιστορία. Ηταν ο επικεφαλής της επίλεκτης διμοιρίας Βολιβιανών Ρέιντζερς, που είχε εκπαιδευτεί από Αμερικανούς και κατόρθωσε να συλλάβει με τη βοήθεια πρακτόρων της CIA στο χωριό Λα Ιγέρα, 830 χιλιόμετρα νοτίως της πρωτεύουσας Λα Πας, έναν από τους πλέον καταζητούμενους -και επικίνδυνους για τις χούντες και τα αυταρχικά καθεστώτα όλου του κόσμου- κομμουνιστές επαναστάτες όλων των εποχών.
Τον Αργεντινό γιατρό Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, σύμβολο ακόμη των αριστερών και επαναστατικών κινημάτων του πλανήτη (παρά την απόσταση του χρόνου και την αναμφισβήτητη «εμπορευματοποίηση» της εικόνας του) ο οποίος προτίμησε να εγκαταλείψει την σιγουριά της Κούβας και τον σύντροφό του, Φιντέλ Κάστρο, για να διαδώσει το μήνυμα της κομμουνιστικής χειραφέτησης στην Αφρική και τις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, που στέναζαν κάτω από αποικιακά καθεστώτα ή αμερικανοκίνητες δικτατορίες.
Ο Γκάρι Πράδο Σαλμόν, 29χρονος λοχαγός τότε, δεν συμμετείχε στο απόσπασμα που εκτέλεσε τον Τσε. Αυτή την «τιμή την είχε ένας άλλος αξιωματικός, ο Μάριο Τεράν, που πέθανε πέρυσι. Ωστόσο ο Σαλμόν ικανοποίησε μια από τις τελευταίες επιθυμίες του Τσε, να καπνίσει δύο τσιγάρα Astoria. Σε αντάλλαγμα ο εμβληματικός επαναστάτης του χάρισε δύο από τα Rolex της συλλογής του, Oyster Perpetuals. Μολονότι αντιμαχόταν τον πλούτο και έδωσε τη ζωή του υπέρ των φτωχών (στα βουνά της Βολιβίας τον έχουν ακόμη σαν εικόνισμα) ο Τσε είχε αδυναμία στα Rolex -κυρίως, όπως έλεγε, για την ακρίβειά τους.
Ως γνωστόν η δικτατορία της Βολιβίας έθαψε σε άγνωστη τοποθεσία το σώμα του Τσε. Ομως το 1997 τα οστά του ανακαλύφθηκαν, έγινε εκταφή τους και μεταφέρθηκαν στην Κούβα, για να ταφούν με τις πρέπουσες τιμές.
Είκοσι χρόνια ύστερα από την επιχείρηση στη ζούγκλα της Βολιβίας, ο Γκάρι Πράδο Σαλμόν αποτύπωσε την εμπειρία του στο βιβλίο «Πώς συνέλαβα τον Τσε». Δεν αρκέστηκε όμως σε αυτό, αλλά αρκετά χρόνια αργότερα έγραψε και τη συνέχεια, με τίτλο: «Η ήττα του Τσε Γκεβάρα – Η στρατιωτική απάντηση στην αντάρτικη πρόκληση στη Βολιβία».
Για ειρωνεία της τύχης, ο Σαλμόν (ο οποίος ανακηρύχθηκε «εθνικός ήρωας» το 1967 από το χουντικό Κογκρέσο) έμεινε ανάπηρος το 1981 από φίλια πυρά, σε στρατιωτική επιχείρηση ανακατάληψης μιας πετρελαιοπηγής από τη φασιστική οργάνωση «Σοσιαλιστική Φάλαγγα της Βολιβίας». Ουσιαστικά σε έναν ενδοδεξιό εμφύλιο. Εκτοτε ο άνθρωπος που συνέλαβε τον Τσε ζούσε σε αναπηρικό αμαξίδιο. Τρία χρόνια πριν από το ατύχημα είχε διατελέσει υπουργός Συντονισμού, ενώ στο διάστημα 1990-93 ο αριστερός (!) πρόεδρος της Βολιβίας, Χάιμε Πας Ζαμόρα, τον έστειλε πρέσβη στη Βρετανία. Το 2000-2002 υπηρέτησε ως πρέσβης στο Μεξικό.
Σύμφωνα με τον γιο του, Πέδρο Αραούζ, ο Γκάρι Πέδρο Σαλόν δεν θεωρούσε τη σύλληψη του Τσε Γκεβάρα ως τη σημαντικότερη πράξη της ζωής του. «Η σημαντικότερη συνεισφορά του ήταν η προσπάθεια να κάνει τις Ενοπλες Δυνάμεις έναν δημοκρατικό θεσμό, που να σέβεται το Σύνταγμα και τους νόμους!». Ακούγεται αντιφατικό, αλλά τον Ιούλιο του 1974 ο Πράδο Σαλμόν, μαζί με τον Ραούλ Λόπες Λέιτον και άλλους «αδιάφθορους» αξιωματικούς οργάνωσαν Κίνημα κατά του δικτάτορα Ούγκο Μπάνσερ Σουάρες. Οχι για να τον ανατρέψουν, αλλά για να ζητήσουν την τιμωρία διεφθαρμένων στελεχών του καθεστώτος, που είχαν πλουτίσει προκλητικά. Δεν πέτυχαν το στόχο τους, αλλά έπεσαν στα μαλακά.
Γεννήθηκε στην Ιταλία του Μουσολίνι
Γεννημένος στη φασιστική Ιταλία το 1938, όπου ο επίσης στρατιωτικός πατέρας του βρισκόταν για μετεκπαίδευση, ο Γκάρι Πράδο Σαλμόν υπήρξε εμβληματική μορφή της βολιβιανής Δεξιάς. Ηταν και ηγετικό στέλεχος του αποσχιστικού κινήματος της πλούσιας σε ορυκτά επαρχίας Σάντα Κρους, η οποία βρίσκεται σε διαρκή αντιπαράθεση με την «αριστερή» Λα Πας και οι ΗΠΑ προσπαθούν να τη μετατρέψουν σε «λατινοαμερικανικό Κοσσυφοπέδιο».
Το 2009 ο Σαλμόν κατηγορήθηκε από τη Δικαιοσύνη για συμμετοχή στη συνωμοσία δολοφονίας του αριστερού προέδρου, Εβο Μοράλες, σε συνεργασία με τον Ουγγρο-βολιβιανό μισθοφόρο Εντουάρντο Ρόζα-Φλόρες. Ο ίδιος το αρνήθηκε κάνοντας λόγο για «κουβανέζικη σκευωρία», ενώ μετά την επεισοδιακή απομάκρυνση του Μοράλες από την προεδρία, το 2019, όλοι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Η σημερινή αριστερή κυβέρνηση της Βολιβίας υπό τον πρόεδρο Λούις Αρσε δεν πρόλαβε (ή δεν θέλησε) να τυλίξει τον άνθρωπο που συνέλαβε τον Τσε, σε μια κόλλα χαρτί.
