Η εφηβεία είναι μια περίοδος αλλαγών, τόσο προσωπικών όσο και διαπροσωπικών αλλαγών. Μια από τις σχέσεις που αλλάζει σημαντικά είναι η σχέση με τους γονείς και κυρίως η σχέση με τη μητέρα.
«Μέσα σε μια στιγμή, τα πάντα άλλαξαν μεταξύ σας. Πάνε πια οι εύκολες κουβεντούλες, οι περίπατοι που κρατιόσασταν χεράκι- χεράκι και τα μυστικά που σας εμπιστευόταν. Τώρα έχετε να αντιμετωπίσετε πόρτες που κλείνουν με δύναμη, αναστεναγμούς γεμάτους οργή, μελαγχολίες και αγενή σχόλια. Οι ψιθυριστές εκμυστηρεύσεις συνεχίζονται, αυτή τη φορά όμως όχι σε εσάς αλλά μόνο στις φίλες της. Με το που θα πλησιάσετε έστω και λίγο, οι ψίθυροι σταματούν απότομα, τα μάτια γυρίζουν ανάποδα με δυσαρέσκεια. Είναι ολοφάνερο ότι είστε ανεπιθύμητη, αποκλεισμένη από το εφηβικό άδυτο. Αυτή την περίοδο, αν η κόρη σας δεν σας κατηγορεί απροκάλυπτα ότι ‘καταστρέφετε’ τη ζωή της, σας αποφεύγει, σας φωνάζει ή απαιτεί να μην μπαίνετε στο δωμάτιό της και να κοιτάτε τη δουλειά σας. Σας δίνει με πολύ οδυνηρό τρόπο να καταλάβετε ότι η κάθε σας κίνηση την ‘ενοχλεί’. Αυτή δεν είναι η σχέση μητέρας- κόρης που είχατε στο μυαλό σας.
Καλώς ήλθατε στον κόσμο των γονιών μιας έφηβης κόρης, ένα καθήκον πιο επίπονο, εκνευριστικό και εξουθενωτικό από οποιοδήποτε άλλο έχετε φανταστεί. Τι λάθος κάνατε; Είχατε αποφασίσει να είστε ανοιχτή, συναισθηματικά προσιτή, ειλικρινής και να στηρίζετε συνέχεια την κόρη σας. Ήξερε ότι μπορούσε να στραφεί σε σας για οποιοδήποτε πρόβλημα, ερώτηση ή ανησυχία και εσείς θα της απαντούσατε με ηρεμία χωρίς να την πατρονάρετε ή να την κρίνετε. Αυτές οι στρατηγικές θα διασφάλιζαν τη δημιουργία μιας δυνατής, στενής σχέσης μητέρας- κόρης γεμάτης εμπιστοσύνη, και αν ήσασταν τυχερή, αυτό το σχέδιο ήταν επιτυχημένο –τουλάχιστον για την πρώτη δεκαετία της ζωής της.
Με την εμφάνιση της εφηβείας, ωστόσο, ήρθαν και οι έντονες και απρόβλεπτες διαθέσεις, τα ξεσπάσματα θυμού που είχατε να δείτε από την ηλικία των δύο χρόνων, καθώς και η τάση να αγριεύει με οτιδήποτε εκλαμβάνει ως παρατήρηση.
Όταν ακούσετε άλλη γυναίκα να παραπονείται για τέτοια παράλογα πράγματα, μπορεί να σας φανεί αστείο, αλλά δεν θα μπορούσε να είναι πιο σοβαρό όταν συμβαίνει σε εσάς. Μάλιστα, η πάλαι ποτέ γεμάτη σεβασμό και στοργή κόρη σας μπορεί τώρα να σας λέει να σκάσετε, να σας κοροϊδεύει ή να κλείνεται στο δωμάτιό της για ολόκληρες μέρες. Μπορεί να νιώθετε σαν τη σαραντάχρονη μητέρα που περιέγραψε την ξαφνική μεταμόρφωση της μεγαλύτερης κόρης της όταν πήγε στο γυμνάσιο: ‘’Ήταν λες και μια ημέρα το κοριτσάκι μου μετακόμισε από το σπίτι και στη θέση της ήρθε να μείνει μια θυμωμένη άγνωστη έφηβη που με μισούσε’’. Ή σαν τη μητέρα μιας δεκατριάχρονης που εξηγεί: ‘’Είναι σαν να θρηνώ την απώλεια κάποιου πολύ αγαπημένου μου προσώπου’’.
Μερικές φορές νιώθετε ανακουφισμένη, αν όχι εκστασιασμένη, όταν βλέπετε κάποια ίχνη του παλιού εαυτού της κόρης σας. Καθώς σας δείχνει γεμάτη υπερηφάνεια ένα επίτευγμά της, βλέπετε το πλατύ χαμόγελο και την ανεπιφύλακτη στοργή των παλιότερων εποχών. Ή ακούτε από έναν άλλο γονέα να λέει τι ‘’αξιαγάπητο, ευγενικό παιδί’’ είναι αυτό που επισκέπτεται το σπίτι του. ‘’Κάτι σωστό πρέπει να κάνουμε’’ σκέφτεστε. Είστε πολύ ευχαριστημένη όταν την ακούτε να δίνει συμβουλές ή να μιλά ευγενικά στο μικρότερο αδελφάκι της και σκέφτεστε, ‘’Ίσως, να είναι εντάξει τελικά’’. Τότε την επόμενη στιγμή, και για λόγους που δεν γνωρίζει κανείς –ίσως ούτε και η ίδια σας η κόρη- μεταμορφώνεται ξανά, φωνάζοντας, ‘Σε μισώ!’’ και πηγαίνει εξοργισμένη στο δωμάτιό της, εξαπολύοντας κατηγορίες στο οργισμένο διάβα της.
Αυτές οι αλλαγές σαστίζουν και συνθλίβουν τις μητέρες. Στ’ αλήθεια δεν καταλαβαίνετε τίποτε από τη ζωή της έτσι όπως σας κατηγορεί; Ακόμη χειρότερα, είναι πιθανό να βλέπει σε σας, κάποια γνωρίσματα που κι εσείς απεχθανόσασταν στη δική σας μητέρα και είχατε ορκιστεί να αποφύγετε; Τι είναι αυτό που σας θέτει στο επίκεντρο της οργής της κόρης σας;
Αναμφισβήτητα, οι έφηβες οργίζονται και θυμώνουν σχεδόν για τα πάντα –από τις πιο ασήμαντες απογοητεύσεις μέχρι τις αδιαμφισβήτητες τραγωδίες- με την ίδια σχεδόν ένταση. Είναι γνωστό ότι οι έφηβες εκλαμβάνουν τα πιο αβλαβή σχόλια ως παρατηρήσεις ή ακόμη και ως σοβαρές προσβολές. Πολλές μητέρες έχουν αναφέρει ότι αρκεί μόνο να κοιτάξουν την κόρη τους και εκείνη θα την κατηγορήσει ότι την επικρίνουν ή την θεωρούν ‘παχιά’! Κατά έναν παράδοξο τρόπο, επειδή η αδιαμφισβήτητη αγάπη σας προσφέρει ένα αίσθημα ασφάλειας στην κόρη σας, νιώθει ελεύθερη να κατευθύνει ένα μεγάλο μέρος του εκνευρισμού και της εχθρότητάς της επάνω σας, άσχετα από το αν έχετε έστω και την παραμικρή σχέση. Πιθανότητα ανήκετε κι εσείς στην κατηγορία εκείνη των μητέρων που έχουν κουραστεί να νιώθουν ότι δεν μπορούν ποτέ να πουν ή να κάνουν τίποτε σωστό» (σελ. 21-23).
- Πηγή: Roni Cohen- Sandler & Michelle Silver. 2006. «Δεν είμαι τρελή. Απλώς σε μισώ». Μια νέα προσέγγιση της διαμάχης μητέρας- κόρης. Εκδόσεις Ενάλιος.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
