- ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΡΓΑΝΗΣ
Ήταν μια απ’ τις ημιτελείς εργασίες που συνήθως παρέδιδα ετεροχρονισμένα ως σπουδαστής των γραφικών τεχνών, εκείνα τα άγουρα της νιότης τα χρόνια. Ο τίτλος του έργου βασιζόταν σε μια υπόθεση που εξέφραζε κύρια βολονταρισμό παρά κάτι το ουσιωδώς ριζοσπαστικό. Αυτήν εν προκειμένω του επερχόμενου εορτασμού των 75 χρόνων της Οκτωβριανής επανάστασης, ήτοι το σωτήριο έτος 1992. Και αυτό γιατί ο χρονικός ορίζοντας για την εκατονταετία ήταν ακόμα τότε μακρινός, τα δε 50 χρόνια είχαν προ πολλού εορταστεί, οπότε τα 75 έτη ως ορόσημο για τα 3/4 του αιώνα τύγχαναν λογικής επεξεργασίας.
Ομολογώ πως καταρχήν ήταν αισιόδοξη η θεματική, εφόσον ελαχίστως πριν είχε καταρρεύσει το βερολινέζικο τείχος υπό του άχθους της φιλελεύθερης βαριοπούλας και του αναρχικού μπάσου του Γουότερς. Καμιά τριανταριά χρόνια μετά αναθεώρησαν τόσο ο οψίμως φιλορώσσος Ρότζερ όσο και πλείστοι άλλοι ένθερμοι αμφισβητίες της εποχής. Ο καθένας κρατώντας τις αποστάσεις του βεβαίως και από τη δική του οπτική, συνεχίζοντας ως οφείλουν τις περιπλανήσεις στους λαβύρινθους και τα αδιέξοδα της εν γένει Αριστεράς.
Δεν είμαι βέβαιος για το τι ακριβώς σκεπτόμουν εκείνη την εποχή των αναζητήσεων. Μάλλον γιατί το αποφεύγω και όχι γιατί έχω αληθώς ξεχάσει. Επειδή όμως η ιστορία συχνά επαναλαμβάνεται, πριν προλάβει να ολοκληρώσει τον εκ νέου κύκλο της, μνημονεύω τα εξής:
Ήταν αρχές της δεκαετίας του ’90, έμπλεος ενθουσιασμού, γεμάτος βεβαιότητες και πάθος δημιουργικό! Στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου μπορούσα ανά πάσα στιγμή να αναμοχλεύσω σε υλικό αναφοράς της κομμουνιστικής ουτοπίας, ακόμα και ρεβιζιονιστικό, εμπλουτισμένο από πλείστα άλλα σύμβολα και ενθύμια μιας προοπτικής που ούτε γνώριζα, ούτε και φανταζόμουν ότι επρόκειτο να τελειώσει όλως συντόμως. Ο πατέρας μου πάλι, σοφά σιωπώντας, μάλλον το’ ξερε! Το γενικό και ελεύθερο θέμα της εργασίας ήταν μια επετειακή αφίσα κάποιου γεγονότος ή χάπενινγκ, ιστορικού ή παρομοίου τέλος πάντων χαρακτήρα, οπότε κρίνοντας με το βλέμμα της επανάστασης, καθότι μυημένος στους πυρήνες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, αποφάσισα να αποτίνω φόρο τιμής στους μπολσεβίκους.
Αδιαφορούσα βέβαια μη δίδοντας σημασία καμιά στην προηγηθείσα Φεβρουαριανή επανάσταση, καθότι έτσι τις αντιλαμβανόμουν τις φλύαρες αστικές επαναστάσεις: Εξίσου ημιτελείς με τις εργασίες μου, επικρατούν εφόσον νωρίτερα έχουν ηττηθεί. Των Γάλλων για παράδειγμα ακολούθησε ο Βοναπάρτης, του Φεβρουαρίου ο Οκτώβρης, τους δε Χαρτιστές κανείς δεν τους θυμάται πέραν του Θανάση Βικόπουλου απ’ τα ερτζιανά της ΕΡΤ3. Αλήθεια είναι ότι προλάβαινα κανά μισάωρο από τους εκπομπές του, όσο χρόνο δηλαδή χρειαζόμουν για να επιστρέψω οδικώς απ’ τη δουλειά στο σπίτι. Πλέον ολοκληρώνω το ωριαίο πρόγραμμα, ελέω fly over, καθιστώντας γόνιμο και λιγότερο βασανιστικό τον χρόνο του μποτιλιαρίσματος.
Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, για τους περίπου ισότιμους συνομιλητές του Μαρξ Χαρτιστές, αξιοσημείωτη είναι η πλήρης αποδοχή και υιοθέτηση των ιδεών και θέσεών τους απ’ το πολιτικό σύστημα της ακόμα Μεγάλης τότε Βρετανίας, αφού όμως πρώτα είχαν εξαϋλωθεί ως κίνημα. Αυτή είναι όμως και η μοίρα των πρωτοπόρων δικαιωματιστών. Τους σέβονται χωρίς να τους θυμούνται!
Επανέρχομαι στην εργασία μου: Ενείχε ρίσκο η προσπάθεια, καθότι η σχολή δεν φημίζονταν για τις φιλελεύθερες πρακτικές της αν και αυτές πιθανολογώ ήταν ο λόγος για τον οποίο παρέμεινα φοιτητής της! Έτσι επέλεξα μια καθόλου αθώα πρόκληση βέβαιος ότι θα την γλίτωνα βάσει και του αόριστου θεωρήματος ότι η τέχνη δεν γνωρίζει όρια ούτε και πλαισιώνεται στα στεγανά του συντηρητισμού. Μπαρούφες δηλαδή και ευτυχώς, γιατί είτε η καθηγήτριά μου με λυπήθηκε και δεν εμφάνισε την αφίσα στο συμβούλιο των καθηγητών, είτε γιατί αν την εμφάνισε τελικά, με λυπήθηκαν αυτοί. Πάντως ουδεμία υπήρξε μνεία, όποιος κι αν ήταν ο λόγος! Εκ των υστέρων αντιλαμβάνομαι ότι οι ελευθερίες και τα δικαιώματα που έχαιρα, ήταν επιτεύγματα αυτού του οποίου δήθεν εχθρευόμουν.
Χρόνια συναρπαστικά, συνθήκες που άλλαζαν. Ουσιαστικά τότε διαμορφώθηκε το σύγχρονο πλαίσιο των δικαιωμάτων στην Ελλάδα, όχι πολύ αργότερα σε σχέση με την Εσπερία καθώς μόλις είχε ήδη ολοκληρωθεί ο αστικός εκσυγχρονισμός που επιχείρησε με τον τρίτο δρόμο του ο Ανδρέας! Πάντως ουδείς μπορούσε να προβλέψει το οτιδήποτε, ακόμα και όσοι εξέλαβαν την πτώση του Υπαρκτού(;) ως θρίαμβο, άλλως σαν δικαίωση του φιλελευθερισμού. Οι πιο υποψιασμένοι απέφευγαν να θορυβούν, αντιλαμβανόμενοι ότι το τέλος της ιστορίας δεν σηματοδοτούσε απαραίτητα και την αρχή ενός λαμπρού μέλλοντος.
Και αυτό γιατί οι κοινωνίες του Υπαρκτού δεν βρίσκονταν σε θέση να αφομοιώσουν τη νέα πραγματικότητα. Αμετροεπείς αρχικά, εξελίχθηκαν φοβικές εξαιτίας της ελάχιστης επαφής με τους τρόπους των αστικών καθεστώτων, άσχετα αν αυτά αποτελούσαν το νέο πρότυπο οργάνωσής τους. Κοινώς, η έλλειψη αστικής παράδοσης και κουλτούρας επανάφερε στο προσκήνιο αδρανείς εθνικισμούς και τον λανθάνων συντηρητισμό που ανέκυψε από την αδυναμία εξέλιξής τους. Και αν οι εθνικισμοί δεν εκφράζονται πλέον με της ανηλεείς συγκρούσεις του παρελθόντος, η αδυναμία γίνεται εμφανής ακόμα και σε κοινωνίες όπου οι αστικές επαναστάσεις πράγματι επικράτησαν. Και επικράτησαν γιατί αρνήθηκαν να συνθηκολογήσουν με τον ζόφο. Υποχρεωτικά επίκαιρο σαν αντίληψη στις μέρες μας.
smart
