Θεοφράστου Χαρακτήρες… (21)

[1] «Ὁ μικροφιλότιμος (κενόδοξος) δύναται νὰ παραβληθῇ πρὸς τὸν χαῦνον τοῦ Ἀριστοτέλους· ‘οἱ δὲ χαῦνοι … καὶ ἐσθῆτι κοσμοῦνται καὶ σχήματι καὶ βούλονται τὰ εὐτυχήματα φανερὰ εἶναι αὐτῶν καὶ λέγουσι περὶ αὐτῶν ὡς διὰ τούτων τιμηθησόμενοι’ (Ἠθικ. Νικ. 1125, α, 23)· ὁμοιάζει δὲ καὶ πρὸς τὸν ἀλαζόνα· ἡ διαφορὰ μεταξὺ αὐτῶν εἶναι ὅτι ὁ μὲν μικροφιλότιμος ἀποδίδει ἀξίαν καὶ τιμὴν εἰς πράγματα μικρὰ τὰ ὁποῖα ἔχει, ὁ δὲ ἀλαζὼν εἰς μεγάλα τὰ ὁποῖα δὲν κατέχει.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940)

[2] «Εσυνείθιζαν παλαιόθεν οι Αθηναίοι να ανάγωσι τους υιούς των εις τους Δελφούς, όταν μετέβαινον εις την ηλικίαν των εφήβων, διά να τους κουρεύσουν εκεί την κόμην, και να την αφιερώσουν εις τον Απόλλωνα. Μετά καιρόν όμως φαίνεται να αμελήθη αυτή η συνήθεια, και τους εκούρευαν εις τον εν Αθήναις ναόν του Ηρακλέους. Πλην εφυλάχθη μόνον απ’ εκείνους, οίτινες εζητούσαν τιμήν εις τοιαύτα μικροπρεπή πράγματα.» (Σημ. Γ. Ζαχαριάδου, 1845). – «Οἱ ἀρχαῖοι εἶχον ἔθιμον νὰ κόπτουν τὴν κόμην τοῦ υἱοῦ των κατὰ τὴν ἐφηβικὴν ἡλικίαν καὶ νὰ τὴν ἀφιερώνουν εἰς κάποιον θεὸν ἢ ἥρωα· ὁ μικροφιλότιμος ἀπὸ κενοδοξίαν φέρει τὸν υἱόν του εἰς Δελφούς, διὰ νὰ ἀφιερώσῃ τὴν κόμην του εἰς τὸν Ἀπόλλωνα.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940). – «Το αρχαίον έθιμο, να οδηγούν οι Αθηναίοι τα παιδιά των, μόλις εγίνονταν έφηβοι, στους Δελφούς, όπου αφιέρωναν την κόμη των στον Απόλλωνα, είχε καταργηθεί στον καιρό του Θεόφραστου. Εχτελούσαν στα σπίτια των το θρησκευτικό τούτο χρέος, ο ματαιόδοξος όμως δεν συμμορφώνεται με τους συγχρόνους του αλλ’ ακο­λουθεί επιδειχτικά, την παράδοση.» (Σημ. Μ. Σιγούρου, 1939).

[3] «Εἰς τὰς Ἀθήνας μετὰ τὴν ἐκστρατείαν του Μ. Ἀλεξάνδρου κατὰ τῆς Ἀσίας ἐπεκράτησεν ἡ συνήθεια νὰ μεταχειρίζωνται οἱ πλούσιοι Αἰθίοπας ὡς δούλους ἀκολούθους.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[4] «ὃ ἔχων ἐπὶ τοῦ κλιμακίου ὁ κολοιὸς πηδήσεται.» (κάργια, κίσσα, καλιακούδα).

[5] «Τὴν μικρὰν χαλκίνην ἀσπίδα διὰ τὸν κολοιὸν καὶ τὴν σκαλίτσα (κλιμάκιον) εἰς τὸν κλωβόν του κατεσκεύασε ὁ μικροφιλότιμος, διὰ νὰ ἐπισύρῃ τὴν προσοχὴν τῶν διαβατῶν. Ἀρχαῖον Ἀττικὁν ἀγγεῖον φέρει τὴν εἰκόνα ἑνὸς μικροῦ πτηνοῦ μὲ ἀσπίδα ἐπὶ τῶν πτερῶν του. (Ἀρχαιολ. Μουσ. Ἀθηνῶν ἀρ. 566).» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[6] «Τὰ στέμματα ἦσαν στέφανοι ἢ κλάδοι ἐλαίας τυλιγμένοι μὲ ταινίας ἢ ἔρια καὶ δι’ αὐτῶν ἐκόσμουν τὰς κεφαλὰς τῶν θυμάτων.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[7] «Την Ιππική τάξη των Αθηναίων αποτελούσαν 1.200 πολίτες που τους διοικούσαν δέκα ίππαρχοι και δέκα φύλαρχοι. Το σώμα τούτο ήταν περίφημο, γιατί το αποτελούσαν μόνο πλούσιοι πο­λίτες κι έπήγαινε στις παρατάξεις, στις λιτανείες και στις δημόσιες γιορτές.» (Σημ. Μ. Σιγούρου, 1939).

[8] «Οἱ σκύλοι τῆς Μάλτας εἶχον κατὰ τὴν ἀρχαιότητα μεγάλην ὑπόληψιν. Ἐπιτύμβιοι ἐπιγραφαὶ ἀφιερωμέναι εἰς σκύλους ἀνευρέθησαν πολλαί·…» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[9] «Ο ματαιόδοξος εγείρει στήλη στο μνήμα του σκύλου του, καθώς ο Μέγας Αλέξανδρος ίδρυσε πόλη επάνω στον τάφο του Βουκεφάλα.» (Σημ. Μ. Σιγούρου, 1939).

[10] «Ο καλός Μελιταίος!» – «Μελιταία κυνάρια λέγονται εκείνα τα μικρά σκυλάκια, τα οποία βαστούν αι Κυρίαι εις τον κόλπον αντί των τέκνων. – Ο Καίσαρ βλέπων τους πρέσβεις των αλλοτρίων εθνών να περι-πατωσιν εις την Ρώμην, βαστώντες εις τας χείρας των κυνάρια, τα οποία εχαΐδευαν, τους ηρώτησεν. Άρα γε εις τους τόπους των γεννώσιν αι γυναίκες των παιδία, ή όχι; ελέγχων με τούτο την αφροσύνην των, οι οποίοι έδιδαν εις τα ζώα την αγάπην των ιδίων των τέκνων.» (Σημ. Γ. Ζαχαριάδου, 1845).

[11] «Δάκτυλος χάλκινος ἦτο ὁμοίωμα χάλκινον δακτύλου, πάσχοντος, ὡς φαίνεται, καὶ θεραπευθέντος, τὸ ὁποῖον ὁ μικροφιλότιμος ἀφιέρωσεν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Ἀσκληπιοῦ, τοῦ θεοῦ τῆς ἰατρικης. Ἦτο δὲ ὁ ναὸς οὗτος πρὸς Ν. τῆς Ἀκροπόλεως ἄνωθεν τοῦ θεάτρου τοῦ Διονύσου, ὅπου ἔβλεπέ τις πολλὰ τοιαῦτα ἀφιερώματα. Τὸ ἔθιμον τοῦτο ἐπικρατεῖ καὶ σήμερον ἀκόμη, ὡς φαίνεται ἐκ τῶν διαφόρων τοιούτου εἴδους ἀφιερωμάτων εἰς διαφόρους ναούς.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940). – «Το χάλκινο δάχτυλο ήταν τάξιμο για το αληθινό που γιατρέφτηκε από κάποιαν αρρώστια. O νόμος εμπόδιζε τους ευλαβείς να ψηλαφούν και να φιλοΰν τ’ αγάλματα για να μη τα φθείρουν.» (Σημ. Μ. Σιγούρου, 1939).

[12] «Οι Πρυτάνεις ήσαν πεντήκοντα άνδρες από την Βουλήν ήτοι Γερου-σίαν των Αθηναίων, ήτις συνίστατο εκ πεντακοσίων ανδρών. Αυτοί εδιοικούσαν πάντα τα υπό της Γερουσίας προσταττόμενα, συναθροι-ζόμενοι περί των δημοσίων πραγμάτων εις το Πρυτανείον. Εδιαιρούντο δε εις πέντε δεκάδας, και εκάστη δεκάς επρυτάνευεν ήγουν εκυβερνού-σεν εκ διαδοχής μίαν εβδομάδα. Προς τούτοις οι Πρυτάνεις είχαν και την επιστασία, να θυσιάζωσι, και μετά την τελείωσιν της θυσίας να γνωστοποιώσιν εις τον λαόν, αν έγεινεν, η συνήθης θυσία, ή όχι.» (Σημ. Γ. Ζαχαριάδου, 1845). – «Ἡ βουλὴ κατὰ τὸ ἀρχαῖον δημοκρατικὸν πολίτευμα τῶν Ἀθηνῶν ἀπετελεῖτο ἐκ 500 βουλευτῶν, ἤτοι 50 ἐξ ἑκάστης τῶν 10 φυλῶν. Ἐκ τῶν βουλευτῶν τούτων 50 ἀνήκοντες εἰς τὴν αὐτὴν φυλὴν ἀνελάμβανον τὴν διεύθυνσιν τῶν ἐργασιῶν τῆς Βουλῆς ἐπὶ 35-36 ἡμέρας κατ’ ἔτος· ἐλέgοντο δὲ τότε πρυτάνεις καὶ ἡ φυλὴ πρυτανεύουσα. Μετὰ τὴν παρέλευσιν τοῦ χρόνου τούτου ὡρίζοντο διὰ κλήρου ἄλλοι 50 ἐξ ἄλλης φυλῆς, ὥστε κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ ἔτους μετεῖχον διαδοχικῶς τοῦ ἀξιώματος τούτου καὶ αἱ 10 φυλαί. Οἱ πρυτάνεις εἶχον ἔργον νὰ διευθύνουν τὰ τῆς βουλῆς, νὰ συγκαλοῦν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ δήμου καὶ νὰ τελοῦν τὰς ὡρισμένας θυσίας· ἐτρέφοντο δὲ ὅλοι δημοσίᾳ δαπάνη εἰς τὴν Θόλον (Πρυτανεῖον).» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[13] «Μήτηρ τῶν Θεῶν ἦτο ἡ Ῥεα ἢ Κυβέλη, τῆς ὁποίας τὸ ἱερὸν ἦτο πλησίον τοῦ βουλευτηρίου, ὅπου ἐφυλάσσοντο τὰ ἀρχεῖα, ἐκεῖ δὲ ἐθυσίαζον οἱ πρυτάνεις.» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940).

[14] «Γαλάξια ἦτο ἑορτὴ πρὸς τιμὴν τῆς Κυβέλης καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα ἀπὸ τὰ πλακούντια μὲ γάλα ποὺ μετεχειρίζοντο κατ’ αὐτήν· “Γαλάξια, ἑορτὴ Ἀθήνησι Μητρὶ θεῶν ἀγομένη, ἐν ᾖ ἕψουσι τὴν γαλαξίαν· ἔστι δὲ πόλτος κρίθινος ἐκ γάλακτος” (Bekker Anecdot. p. 229, 25).» (Σημ. Ε. Δαυΐδ, 1940). – «Στη θεά [Κυβέλη] επρόσφεραν κι ένα γλύκισμά, καμω­μένο με γάλα, και, για τούτο, ονόμαζαν τα ιερά “Γαλάξια”.» (Σημ. Μ. Σιγούρου, 1939).