Ο Τύχο Μπράχε (Tyge Brahe, εκλατινισμένα Tycho Brahe, 14 Δεκεμβρίου 1546 – 24 Οκτωβρίου 1601), επίσης Τύχων Μπραχέ και Τύχων Βράχιος, ήταν Δανός αστρονόμος, αστρολόγος και αλχημιστής.
Γεννήθηκε στο κάστρο των προγόνων του, το Κνούτστορπ (Knutstorp), στη σημερινή Σουηδία (τότε ανήκε στη Δανία). Παρακολουθώντας νομικές σπουδές στη Λειψία, επιδόθηκε με πάθος στις αστρονομικές μελέτες, ενώ στη συνέχεια, μετά από επισκέψεις που πραγματοποίησε σε πολλά ξένα αστεροσκοπεία, επέστρεψε το 1571 στη πατρίδα του και εγκαταστάθηκε στη Μονή του Χέρριντσβαντ. Τον επόμενο χρόνο αναγνώρισε και μελέτησε τον περίφημο καινοφανή αστέρα (nova) που περιέγραψε στο έργο του Ο νέος αστέρας του 1572. Μαζί του εργαζόταν τότε και η αδελφή του Σοφία Μπράχε που ήταν κι εκείνη αστρονόμος και αλχημίστρια. Μετά από πρόσκληση του Βασιλέως Φρειδερίκου Β΄ οργάνωσε το 1574 σειρά μαθημάτων αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Το 1575, ανεχώρησε και πάλι από τη Δανία, όπου και επέστρεψε λαμβάνοντας ως δώρο από τον Βασιλέα της Δανίας εκτός μιας σοβαρής ετήσιας χορηγίας και τη μικρή νήσο Βεν (ΒΑ. της Κοπεγχάγης) όπου και έκτισε μεγαλοπρεπή πύργο, τον «Ουράνιμποργκ» («Κάστρο του Ουρανού»), στο οποίο και εγκατέστησε τυπογραφείο, εργοστάσιο χάρτου και βεβαίως αστεροσκοπείο, που έδωσε το όνομα «Στέλμπουργκ» («Πύργος των Αστέρων»). Εκεί εργάστηκε υπό την προστασία της Βασίλισσας της Δανίας και της Νορβηγίας Σοφία, που ήταν και η ίδια οπαδός της αστρονομίας και των επιστημών. Στα εργαστήριά του προσέλαβε ως βοηθούς πολλούς επιστήμονες ανάμεσα στους οποίους και η αδελφή του Σοφία Μπράχε και δύο ακόμα γυναίκες.
Πολύ γρήγορα περιστοιχίστηκε με πλήθος μαθητών, σοφών αλλά και ευγενών. Η ανεξαρτησία του όμως στις θρησκευτικές πεποιθήσεις, αλλά και η περιφρόνησή του προς τους άρχοντες της εποχής του, τον κατέστησαν στόχο κάθε φύσεως συκοφαντιών, τόσο που μετά τον θάνατο του Βασιλέως και την απόσυρση της Βασίλισσας από την ενεργή εξουσία ο διαδεχθείς βασιλέας Χριστιανός Δ΄ αναγκάσθηκε να διακόψει τη χορηγία.
Το 1597 ο Τύχων αναχώρησε για τη Γερμανία, μέχρι που ο Ροδόλφος Β΄ του παρέσχε άσυλο στην Πράγα, όπου και συνέχισε τις εργασίες του μέχρι τον θάνατό του 24 Οκτωβρίου 1601. Για αρκετούς αιώνες, ο θάνατος του μεγάλου αστρονόμου αποδίδονταν σε λοίμωξη της ουροδόχου κύστης. Μια πρώτη εξέταση δείγματος των λειψάνων του, το 1996, κατέδειξε υψηλή συγκέντρωση υδραργύρου. Τον Νοέμβριο του 2010, πραγματοποιήθηκε εκταφή της σορού του για λεπτομερέστερη εξέταση από ειδικευμένους επιστήμονες.
Στον ακριβολόγο αυτόν επιστήμονα-παρατηρητή οφείλονται πολλές αξιόλογες βελτιώσεις στις θεωρίες περί Σελήνης, ήταν ο πρώτος που μελέτησε τη διάθλαση και που συνέταξε κατάλογο από 777 αστέρες. Βάσει των χειρογράφων σημειώσεων που άφησε ο Τύχων, ο μαθητής του και αργότερα μεγάλος αστρονόμος Κέπλερ κατάφερε να διατυπώσει τους περίφημους νόμους του περί της κινήσεως των πλανητών.
Μεταξύ των έργων του Τύχωνα περιλαμβάνονται και τα De mundi aetherei recentioribus phaenomenis, τα Προγυμνάσματα, καθώς και άλλα που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
- Ο αστεροειδής 1677 Τύχο Μπράχε (Tycho Brahe), που ανακαλύφθηκε το 1940, ονομάστηκε προς τιμή του.
Πηγές
- Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τόμ. 17ος, σσ. 971-972
Βιβλιογραφία
- Μαγκίρης, Βαγγέλης: «Tycho Brahe (1546-1601): Ο Άρχοντας των Άστρων», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχ. 199 (Οκτώβριος 1996), σελ. 10
