Αλλαγή της βάσης των διαπραγματεύσεων, της βάσης λύσης, με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζητά η κατοχική Τουρκία, βάζοντας ψηλά τον πήχη ως προς τις επιδιώξεις της στο Κυπριακό (Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε φωτογραφία αρχείου, επάνω, από Murat Cetinmuhurdar/PPO/ via Reuters).
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η τουρκική πλευρά κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επαφών στην Αγκυρα του Βοηθού Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και την Αμερική, Μιροσλάβ Γιέτζια, ήταν ξεκάθαρη ως προς το τι μέλλει γενέσθαι.
Η Αγκυρα δεν φαίνεται να υποχωρεί παρά το γεγονός ότι η θέση της αντιμετωπίζει δυσκολίες
Συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (φωτογραφία αρχείου Reuters/Andrew Kelly)
Χωρίς να αφήνονται περιθώρια παρερμηνειών, ευθέως, οι τούρκοι συνομιλητές του κ. Γιέτζια, ξεκαθάρισαν πως οι προσπάθειες στο Κυπριακό μπορούν να προχωρήσουν μόνο στην περίπτωση κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού καταθέσει την παρούσα εντολή του και απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας καλώντας το να αλλάξει τη βάση της λύσης.
Οι Τούρκοι επέμειναν πως τα ψηφίσματα για την Κύπρο είναι ξεπερασμένα, «απαρχαιωμένα», όπως υπέδειξαν, και ζητούν να υιοθετηθούν νέα, σε μια άλλη βάση, αυτή των δυο κρατών. Μια τέτοια προσέγγιση δεν αφήνει προφανώς πολλά περιθώρια συζητήσεων.
Αυτές οι θέσεις είναι οι επίσημες της Τουρκίας και εκφράζονται πλέον σε όλα τα επίπεδα και χωρίς περιστροφές. Διαπιστώνεται, όπως αναφέρουν συνομιλητές τούρκων αξιωματούχων, μια ανυποχώρητη επιμονή στην αποδοχή της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώς για την αποσχιστική οντότητα, γράφει σε ανάλυσή του ο Κώστας Βενιζέλος.
«Ολα οδηγούν σε λύση δύο κρατών»
Παρά το γεγονός ότι αυτή η θέση αντιμετωπίζει δυσκολίες, η τουρκική πλευρά δεν φαίνεται να υποχωρεί. Ο ίδιος ο Ερντογάν κατά τις επαφές του δηλώνει πως ενόψει των αλλεπάλληλων αποτυχημένων προσπαθειών στο Κυπριακό, τις οποίες ειρήσθω εν παρόδω, φορτώνει στην ελληνική πλευρά, θεωρεί ότι «αναπόφευκτα πλέον όλα οδηγούν σε λύση δυο κρατών».
Πληροφορίες αναφέρουν πως ξένος αξιωματούχος στη διάρκεια συνάντησής του με τον τούρκο πρόεδρο, όταν άκουσε το τουρκικό αφήγημα, ανέφερε στον Ερντογάν πως, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μπορεί να αποδεχθεί μια λύση δυο κρατών στο νησί.
Απαντώντας ο Ερντογάν υποστήριξε ότι «και το σχέδιο Ανάν ήταν δυο κράτη». Την ίδια ώρα, στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, συνεχείς είναι οι κινήσεις για αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Για τον σκοπό αυτόν αξιοποιούνται διεθνή φόρουμ, στα οποία έχει επιρροή η Αγκυρα, όπως ο Οργανισμός Τουρκικών Κρατών.
Προσπάθεια αποσύνδεσης
Σημειώνεται συναφώς ότι η κατοχική πλευρά επιχειρεί ν’ αποσυνδέσει το Κυπριακό από άλλα ζητήματα, όπως είναι τα ελληνοτουρκικά και τα ευρωτουρκικά. Δυο ζητήματα στα οποία η Αγκυρα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θέλει να συντηρήσει μια συζήτηση, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Στη διάρκεια της προ ημερών συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, Γιώργιου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, στην Αγκυρα, ο έλληνας αξιωματούχος έθεσε το Κυπριακό.
Μετέφερε εν πολλοίς μήνυμα της Λευκωσίας για την ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών και τον διορισμό Απεσταλμένου από τα Ηνωμένα Εθνη.
Στιγμιότυπο από τη συνάντηση Γεραπετρίτη (αριστερά) – Φιντάν, στις 5 Σεπτεμβρίου, στην Αγκυρα (φωτογραφία Reuters/Cagla Gurdogan)
Eθεσε και το θέμα της Πύλας. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Χακάν Φιντάν απέφυγε να υπεισέλθει σε συζήτηση και παρέπεμψε στην τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ακόμη και για το ενδεχόμενο συνάντησης Γκουτέρες, Χριστοδουλίδη, Τατάρ στη Νέα Υόρκη, αργότερα αυτόν τον μήνα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, φέρεται να είπε πως θα μιλήσει με τους Τουρκοκύπριους.
Κι όλα αυτά λέγονται την ώρα κατά την οποία όλοι γνωρίζουν πως τίποτε δεν γίνεται στα κατεχόμενα χωρίς να δώσει το πράσινο φως η Αγκυρα.
Πολλά θα κριθούν στη Νέα Υόρκη
Είναι σαφές πως πολλά θα κριθούν προσεχώς στη Νέα Υόρκη. Οι εξελίξεις μεταφέρονται στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού, στο περιθώριο της 78ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Πολλές συναντήσεις που θα πραγματοποιηθούν ενδεχομένως να κρίνουν τα επόμενα βήματα τόσο στο Κυπριακό όσο και στα ελληνοτουρκικά και τα ευρωτουρκικά.
Ενημερωμένες πηγές σημείωναν πως η κατοχική πλευρά προβάλλει δυσκολίες ως προς το ενδεχόμενο να γίνει συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, του προέδρου Χριστοδουλίδη και του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ και φαίνεται πως ζητά διάφορα ώστε να συναινέσει.
Βέβαια, το θέμα αυτό θα κλείσει εάν ο Γενικός Γραμματέας αποφασίσει ότι θα γίνει η συνάντηση αυτή και προχωρήσει και τη συγκαλέσει απευθύνοντας προσκλήσεις. Τούτο, ενδεχομένως, να τερματίσει και τις όποιες συζητήσεις γίνονται σήμερα στο παρασκήνιο σε σχέση με αυτό το ζήτημα.
Το μείζον, βέβαια, δεν είναι η πραγματοποίηση μιας συνάντησης Γκουτέρες, Χριστοδουλίδη, Τατάρ αλλά κατά πόσο ο Γ.Γ. θα αποφασίσει να προχωρήσει με ορισμένες πρωτοβουλίες στο Κυπριακό. Και κάτω από ποιες προϋποθέσεις θ’ αναπτυχθεί νέα πρωτοβουλία.
Χωρίς να ικανοποιηθούν, για παράδειγμα, οι τουρκικές αξιώσεις; Γιατί εάν ικανοποιηθούν οι τουρκικές αξιώσεις δεν θα προσέλθει η ελληνική πλευρά σε διάλογο.
Ο Γκουτέρες δεν θέλει να φορτωθεί μια ακόμη αποτυχία
Είναι σαφές, όπως συναφώς έλεγαν και ενημερωμένες πηγές, ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες, φαίνεται να ανησυχεί κατά πόσο το πολιτικό κεφάλαιο που θα επενδύσει σε μια νέα προσπάθεια θα έχει απόδοση. Κοντολογίς, δεν θέλει να φορτωθεί μια ακόμη αποτυχία, με τη δική του προσωπική εμπλοκή, στο Κυπριακό. Τα δεδομένα σήμερα δεν δημιουργούν αισιοδοξία.
Από τη μια η Λευκωσία πιεστικά ζητά να υπάρξουν πρωτοβουλίες ενώ στην αντίπερα όχθη η τουρκική πλευρά ζητά επιτακτικά αλλαγή της βάσης λύσης. Ζητά επίμονα εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.
Ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε το θέμα της Πύλας στον τούρκο ομόλογό του, ο οποίος απέφυγε να υπεισέλθει σε συζήτηση και παρέπεμψε στην τουρκοκυπριακή πλευρά
Το μόνο που μπορεί να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά στο Κυπριακό είναι να υπάρξουν ευρύτερες εξελίξεις που να επηρεάζουν και το ζήτημα αυτό. Να μπει σ’ ένα μεγάλο πακέτο. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να έχει προοπτική μόνο εάν δεν χρησιμοποιηθεί το Κυπριακό ως παράπλευρη απώλεια.
Ο Επίτροπος Διεύρυνσης έθεσε στην Αγκυρα Κυπριακό και Ελληνοτουρκικά
Η Αγκυρα θέλει να συντηρήσει τις συζητήσεις με την Ε.Ε. αν και αναγνωρίζει τις δυσκολίες που υπάρχουν. Η επίσκεψη τις προηγούμενες ημέρες του Επιτρόπου Γειτονίας και Διεύρυνσης, Ολιβερ Βάρχελι στην τουρκική πρωτεύουσα, επιβεβαίωσε πως οι Βρυξέλλες θέλουν να κρατήσουν «ζεστή» τη νέα προσέγγιση με την Τουρκία.
Αλλά και να αξιοποιήσουν αυτή τη «νέα εποχή», θέτοντας θέματα στην τουρκική πλευρά. Ο Βάρχελι κατά τις συζητήσεις ανέδειξε το θέμα του Κράτους Δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έθεσε Κυπριακό και Ελληνοτουρκικά.
Ο ευρωπαίος αξιωματούχος έχει διασυνδέσει ευθέως την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας με τα δυο αυτά ζητήματα. Σε συνέντευξή του στο Reuters, είπε ότι προτεραιότητα είναι ν’ «αλλάξει η ατμόσφαιρα», μετά τις διαφωνίες μεταξύ της Αγκυρας και ορισμένων κρατών μελών, όπως με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Με τη γνωστή αλαζονεία
Η τουρκική πλευρά θέτει και στην περίπτωση αυτή ψηλά τον πήχη. Ζητά ξεπάγωμα ενταξιακής διαδικασίας αλλά και εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης μεταξύ των δυο πλευρών. Ως προς το δεύτερο, θα επανεκκινήσουν, όπως ανακοινώθηκε, αυτή την εβδομάδα συζητήσεις χωρίς να γνωρίζει κανείς την έκβασή τους.
Είναι σαφές πως οι δυσκολίες και οι διαφορές δεν μπορούν εύκολα να παρακαμφθούν ούτε και να επιλυθούν. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, ενώπιον του ευρωπαίου Επιτρόπου, παρουσιάσθηκε με τη γνωστή αλαζονεία υποστηρίζοντας πως «η ΕΕ δεν μπορεί πραγματικά να είναι παγκόσμιος παράγοντας χωρίς την Τουρκία», υπογραμμίζοντας πως η Αγκυρα αναμένει από την ΕΕ να επιδείξει την απαραίτητη βούληση και να ενεργήσει πιο θαρραλέα για την προώθηση των σχέσεων.
