Μετά από μια μακρά και δύσκολη διαπραγμάτευση, η σουηδική προεδρία της ΕΕ ανακοίνωσε πριν από λίγο: «Οι υπουργοί μόλις συμφώνησαν σε μια γενική προσέγγιση σχετικά με τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης και τον κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου. Αυτοί οι φάκελοι αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης του συστήματος ασύλου της ΕΕ και είναι το κλειδί για μια καλή ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης. Η σκληρή δουλειά κατά τη διάρκεια πολλών προεδριών συνέβαλε στο αποτέλεσμα που επιτύχαμε σήμερα».
Σημειώνεται ότι βάσει της συμφωνίας που επετεύχθη, για πρώτη φορά δημιουργείται ένας υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης, κάτι που παραδοσιακά ζητούσαν τα κράτη-μέλη της πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα.
Είναι μια διαπραγμάτευση, εξαιρετικά δύσκολη, όπως φαίνεται και από το χρόνο που απαιτήθηκε για να φτάσουμε εδώ, επειδή το κάθε Κράτος Μέλος αντιμετωπίζει πολύ διαφορετικές προκλήσεις. Άλλα Κράτη Μέλη, όπως η χώρα μας και οι υπόλοιπες μεσογειακές χώρες έχουν να αντιμετωπίσουν παράνομες μεταναστευτικές ροές, πίεση στα σύνορά τους, ακόμα και εργαλειοποίηση, τη στιγμή που Κράτη Μέλη στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη δέχονται μεγάλες πιέσεις από τις λεγόμενες δευτερογενείς ροές.
Η σημερινή συμφωνία είναι μόνο ένα βήμα στην προσπάθεια να φτάσουμε στο τέλος της διαδρομής, που είναι η υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που αποτελείται από 11 νομοθετήματα.
Το Συμβούλιο έδωσε την εντολή στην Ισπανία, την επόμενη ευρωπαϊκή Προεδρία και σημαντικό μεσογειακό μας εταίρο, να διαπραγματευτεί την ολοκλήρωση δύο κρίσιμων Κανονισμών, που αφορούν την αλληλεγγύη, τον επιμερισμό της ευθύνης και την ενίσχυση των ελέγχων στα σύνορά μας. Το επόμενο στάδιο θα απαιτήσει και αυτό πολύ δουλειά, εάν θέλουμε να φτάσουμε σε ένα καλό αποτέλεσμα μέχρι τα μέσα του 2024, οπότε λήγει η θητεία της παρούσας σύνθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η σημερινή συμφωνία προβλέπει, για πρώτη φορά, τη δημιουργία ενός υποχρεωτικού μηχανισμού αλληλεγγύης και καθιερώνει μια ετήσια πολιτική συζήτηση, σε υπουργικό επίπεδο, που θα θέτει επί τάπητος τη μεταναστευτική κατάσταση και τις ανάγκες που υπάρχουν σε όρους αλληλεγγύης. Είναι κάτι που παραδοσιακά έθετε η χώρα μας και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ώστε ο μηχανισμός αυτός να γίνεται όλο και πιο φιλόδοξος και αποτελεσματικός.
Την ίδια στιγμή έγινε μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση του τρόπου με τον οποίο επιμερίζεται η ευθύνη, μέσα από τον Κανονισμό του Δουβλίνου. Η Ελλάδα αγωνίστηκε για να συμπεριληφθεί στο νέο Κανονισμό ένα νέο κριτήριο, το οποίο προβλέπει ότι η ευθύνη για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου θα τερματίζεται σε 18 μήνες, από τα 10 χρόνια που ήταν έως σήμερα, όταν η αίτηση αυτή απορρίπτεται σε συνοριακές διαδικασίες ασύλου. Είναι οι διαδικασίες που η χώρα μας εφαρμόζει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα προκειμένου να ξεχωρίσει αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη προστασίας από αυτούς που καταχρώνται το σύστημα ασύλου και υπονομεύουν τη βιωσιμότητά του. Προβλέφθηκε επίσης, νέα, ειδική κατηγορία για τους διασωθέντες από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Συνολικά, πάντως, το νέο σύστημα ανταποκρίνεται καλύτερα στα δεδομένα με τα οποία είναι αντιμέτωπη η χώρα μας.
«Ένα εξαιρετικά σημαντικό βήμα για τη μεταναστευτική πολιτική στην ΕΕ επετεύχθη σήμερα στο Συμβούλιο. Ανυπομονούμε να ξεκινήσουμε τους τριλόγους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είμαστε πολύ πιο δυνατοί όταν δουλεύουμε μαζί», έγραψε στο twitter η Επίτροπος Γιόχανσον.
«Μια ιστορική μέρα! Οι Υπουργοί Εσωτερικών συγκεντρώθηκαν σήμερα και υιοθέτησαν μια σταθερή βάση για διαπραγμάτευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε δύο από τις βασικές προτάσεις μας για το Σύμφωνο Μετανάστευσης. Σήμερα δείξαμε ότι δεν τα παρατάμε. Μετά από χρόνια αποτυχιών, δείξαμε ότι, όσον αφορά τη μετανάστευση, η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει», αναφέρει στο twitter ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς.
«Μέτωπο» 10 χωρών, μεταξύ αυτών της Ελλάδας και της Ιταλίας, κατά της πρότασης της Σουηδίας για το μεταναστευτικό είχε σημειωθεί νωρίτερα. Οι 10 χώρες, αρνήθηκαν να στηρίξουν τη μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, στην κρίσιμη σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών της ΕΕ. «Έχουμε πρόβλημα να στηρίξουμε αυτό το κείμενο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ιταλός υπουργός Ματέο Πιαντεντόζι.
Η Ελλάδα τάχθηκε επίσης κατά. «Όπως και η Ιταλία, δεν είμαστε έτοιμοι να δώσουμε το πράσινο φως», είπε ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Τάξης Μιχαήλ Καραμαλάκης. «Είμαστε απογοητευμένοι γιατί οι ανησυχίες μας δεν ελήφθησαν υπόψη», πρόσθεσε, αναφερόμενος στο θέμα των χωρών διέλευσης, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο.
