- Του Νίκου Τσούλια
Μπορεί άραγε ένας δρόμος να πρωταγωνιστήσει σε ένα διήγημα; Μπορεί να είναι εστία της συλλογικής μνήμης κάποιων ανθρώπων που έχουν να τα πουν μεταξύ τους πολλά χρόνια; Μπορούμε να συζητάμε για έναν δρόμο;
Κι όμως, κάθε δρόμος και μια ιστορία, μια πολύ ξεχωριστή αφήγηση με πολλές αναγνώσεις και πιο πολλές ερμηνείες. Έχουν οι δρόμοι ιστορία; Και βέβαια έχουν τη δική τους ιστορία! Όχι, δεν είναι ένα συμπλήρωμα στις αφηγήσεις του ανθρώπου. Ο άνθρωπος μπορεί να αφηγηθεί και κάτι που δεν είναι δικό του, αλλά ποτέ δεν είναι βέβαιος για ένα τέτοιο αφήγημά του, κατά πόσο είναι ξένο ή δικό του…
Ένας δρόμος μπορεί να συνδεθεί ως βασικό στοιχείο με μια γειτονιά, με ένα χωριό, με μια πόλη… Μερικοί γίνονται και επώνυμοι και η ιστορία τους διεθνοποιείται: η 43η λεωφόρος στη Ν. Υόρκη, η Βία Βένετο στη Βενετία, αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν δρόμοι που ξεχωρίζουν η Παραλιακή στη Θεσσαλονίκη, η Πανεπιστημίου στην Αθήνα, η Αγ. Νικολάου στην Πάτρα.
Ταινίες και ταινίες “on the road” στην Αμερική, τραγούδια, καημοί ανθρώπων που δούλεψαν σκληρά για ένα κομμάτι ψωμί, πίνακες ζωγραφικής, εξυμνήσεις ποιητών: να τι μπορεί να είναι ένας δρόμος. Αλλά πέραν όλων τούτων, υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει αγαπήσει και δεν νοσταλγεί συνεχώς κάποιον δρόμο; Δεν ξέρω αν οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων έχουν ή όχι μια ιδιαίτερη συναισθηματική σχέση με κάποιο δρόμο…
Όμως, για τους ανθρώπους των χωριών οι δρόμοι έχουν ζωή και προσωπικότητα. Τους γνωρίζουν σε κάθε βήμα τους. Είναι καθημερινή η σχέση τους. Οι δρόμοι που οδηγούν στις περιουσίες τους είναι κομμάτι του βίου του και του βιού τους. Υπάρχει και η δημοσιά. Ο δρόμος που περνάνε τα αυτοκίνητα και τα λεωφορεία.
Οι πρώτοι τόποι κοινωνικοποίησης των παιδιών του χωριού είναι – πέραν του σχολείου – η πλατεία, οι αλάνες και ο δημόσιος δρόμος. Για εμάς που ζούσαμε έξω από το χωριό, δίπλα στο δημόσιο δρόμο, αυτός ήταν το καμάρι μας. Η μόνη επαφή του βλέμματός μας και πιο πολύ της φαντασίας μας με τον κόσμο πέραν του ορίζοντα. Προς τις άλλες πλευρές του ορίζοντα δεν πήγαινε καθόλου η σκέψη μας, μόνο προς τις δυο κατευθύνσεις του δρόμου και πιο πολύ προς εκείνη την πλευρά που οδηγούσε στην γειτονική πόλη μας, στην Αμαλιάδα…
Ο δικός μας δρόμος δεν είναι …επώνυμος, αλλά αγαπήθηκε, γιατί συνδέθηκε με δύσκολα αλλά και ελπιδοφόρα χρόνια, γιατί συμβάδισε με την ανάπτυξη, σε μια περίοδο όπου ο τόπος μας έβγαινε αργά – αργά από την ανέχεια. Αγαπήθηκε ίσως και γιατί ο δρόμος αυτός τραβάει χρόνια τώρα τη δική του οδύσσεια.
Άλλοι δρόμοι συνδέονται με μια εποχή, με ένα βίαιο σταμάτημα της παρουσίας τους, με έναν νόστο, με μια περίοδο φτώχειας, αγώνα και ελπίδας. Ο δικός μας δρόμος, κομμάτι του δρόμου Αμαλιάδας – Σιμόπουλου, κομμάτι που νεκρώθηκε από το Φράγμα του Πηνειού ποταμού στη δεκαετία του 1970, ένα μικρό κομμάτι από την Αγία Μαρίνα της Κεραμιδιάς μέχρι τη γέφυρα στου Τζιβιά στην Εφύρα, που περιελάμβανε το κομμάτι του χωριού μου, της Αυγής.
Στα χαμηλά σημεία του τον έχει καταφάει το νερό της λίμνης και στους χειμώνες που η λίμνη είναι γεμάτη, είναι βυθισμένα. Τα σημεία του που είναι στους λόφους έχουν εισβάλλει φυτά και δέντρα και κάθε χρόνο λιγοστεύει η άσφαλτος και το χαλίκι. Εκεί πάμε και κλέβουμε εικόνες. Και κάνουμε φυλαχτό καθετί που θυμίζει το χθες, το μακρινό χθες. Αυτός είναι ο τόπος μας. Είναι κομμάτι της ζωής μας, του εαυτού μας…
