Μια ουδέτερη Ουκρανία στο πρότυπο της Σουηδίας ή της Αυστρίας πρότεινε το Κρεμλίνο για να σταματήσει ο πόλεμος στη χώρα, ενώ όπως ανακοίνωσαν οι Ρώσοι αυτός είναι ο συμβιβασμός που συζητιέται αυτή τη στιγμή στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Η ουκρανική πλευρά, από την άλλη, φάνηκε να έχει τις επιφυλάξεις της σχετικά.
Νωρίτερα σήμερα (16/3), η ουκρανική προεδρία δήλωσε πως το μοντέλο δεν μπορεί παρά να είναι «ουκρανικό», απαιτώντας «πλήρεις εγγυήσεις ασφαλείας». Ενώ ο πρόεδρος Ζελένσκι έχει πει ανοιχτά ότι η Ουκρανία συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί υπό τις παρούσες συνθήκες να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, εντούτοις προτείνει τη δημιουργία ενός «ουκρανικό μοντέλο εγγυήσεων ασφάλειας».
Το μοντέλο αυτό θα συνεπάγεται την άμεση και νομικά επαληθευμένη συμμετοχή ορισμένων εγγυητριών χωρών στη σύγκρουση στο πλευρό της Ουκρανίας, «εάν κάποιος παραβιάσει ξανά την εδαφική της ακεραιότητα», είπε ο κορυφαίος σύμβουλος του Ζελένσκι, Μιχαήλο Ποντόλιακ.
Σε τι θα διέφερε όμως κάτι τέτοιο, από το αυστριακό και το σουηδικό μοντέλο που απέρριψε η ουκρανική προεδρία;
Η ουδετερότητα της Αυστρίας
Η ουδετερότητα της Αυστρίας επιτάσσει ότι η χώρα δεν μπορεί να στείλει στρατιώτες της σε εμπόλεμη ζώνη, πέραν των αποστολών του ΟΗΕ. Η διαρκής ουδετερότητα της Αυστρίας είναι κατοχυρωμένη στο Σύνταγμά της από το 1955 και αποτελεί βασική σταθερά της αμυντικής της πολιτικής.
Η αυστριακή ουδετερότητα εορτάζεται κάθε 26η Οκτωβρίου, καθώς στις 26 Οκτωβρίου του 1955 η χώρα ανέκτησε την πλήρη κυριαρχία της, με την αποχώρηση και του τελευταίου ξένου στρατιώτη των τεσσάρων συμμαχικών δυνάμεων (ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Αγγλία). Την ίδια μέρα, η αυστριακή Βουλή ψήφισε την τροποποίηση του Συντάγματος που θέσπισε τη διαρκή ουδετερότητα της Αυστρίας.
Το ιδιαίτερο καθεστώς της Σουηδίας
Η Σουηδία είναι επισήμως αδέσμευτη και δεν αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά «εταίρο» της συμμαχίας από τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Τα τελευταία χρόνια προσεγγίζει σταθερά το ΝΑΤΟ, χωρίς βέβαια να έχει ακόμα ενταχθεί επίσημα σε αυτό.
Η Σουηδία έχει εγκαταλείψει την πλήρη της ουδετερότητα από το 1995, οπότε και εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έως τότε – και από τις αρχές του 19ου αιώνα- η χώρα είχε υπάρξει πολιτικά ουδέτερη στις ένοπλες συγκρούσεις. Είχε καταφέρει να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου.
Παρόλο που ένταξή της στην ΕΕ ακυρώνει το καθεστώς πλήρους πολιτικής ουδετερότητας, η «ουδετερότητα» είναι μια έννοια συνυφασμένη με την εθνική ταυτότητα της χώρας.
Το ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων Ρωσίας-Ουκρανίας για «ουδετερότητα» και εγγυήτριες δυνάμεις
Πόλεμος στην Ουκρανία: Συμφωνία για το κείμενο του προσχεδίου που περιλαμβάνει 15 σημεία, έτσι ώστε να σταματήσει η σύρραξη, ανάμεσα σε Κίεβο και Μόσχα. Το προσχέδιο αποκάλυψαν οι Financial Times.
Σύμφωνα με τρεις από τους ανθρώπους που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις και επικαλούνται οι FT, στις συνομιλίες συζητείται ένα ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων, που περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός και απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, εάν το Κίεβο δηλώσει ουδετερότητα και αποδεχθεί όρια στις ένοπλες δυνάμεις του.
Το Κίεβο θα πρέπει να παραιτηθεί από κάθε φιλοδοξία ένταξής του στο ΝΑΤΟ και να δεσμευτεί να μη φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις ή όπλα, με αντάλλαγμα την προστασία από συμμάχους όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία.
Ο ανώτερος σύμβουλος του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Μιχαίλο Ποντόλιακ, είπε στους Financial Times ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα περιελάμβανε επίσης «την απόσυρση των στρατευμάτων της Ρωσικής Ομοσπονδίας από τα εδάφη της Ουκρανίας». Συγκεκριμένα ζητείται να αποσυρθούν οι Ρώσοι από τις νότιες περιοχές κατά μήκος της Αζοφικής και της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και από τα εδάφη στα ανατολικά και βόρεια του Κιέβου.
Αν και το σύνταγμα της Ουκρανίας τη δεσμεύει να επιδιώξει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι και οι βοηθοί του υποβαθμίζουν όλο και περισσότερο τις πιθανότητες της Ουκρανίας να ενταχθεί στη διατλαντική στρατιωτική συμμαχία, μια προοπτική που η Ρωσία βλέπει ως πρόκληση.
«Δεν υπάρχει πλέον αποτελεσματικό σύστημα ευρωπαϊκής ασφάλειας, στο οποίο θα μεσολαβούσε το ΝΑΤΟ. Μόλις ξεκίνησε ένας σοβαρός πόλεμος στην Ευρώπη, το ΝΑΤΟ παραμερίστηκε γρήγορα», είπε ο Ποντόλιακ.
«Προτείνουμε ένα «ουκρανικό μοντέλο εγγυήσεων ασφάλειας», το οποίο συνεπάγεται την άμεση και νομικά επαληθευμένη συμμετοχή ορισμένων εγγυητριών χωρών στη σύγκρουση στο πλευρό της Ουκρανίας, εάν κάποιος παραβιάσει ξανά την εδαφική της ακεραιότητα», πρόσθεσε.
Η Ουκρανία, πρόσθεσε ο Ποντόλιακ, ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας «θα διατηρήσει οπωσδήποτε τον δικό της στρατό». Υποβάθμισε επίσης τη σημασία της απαγόρευσης των ξένων βάσεων στην Ουκρανία, λέγοντας ότι αυτό ήδη αποκλείεται από την ουκρανική νομοθεσία.
Η συμφωνία φαίνεται επίσης ότι θα περιλαμβάνει διατάξεις για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων για τη ρωσική γλώσσα στην Ουκρανία, όπου ομιλείται ευρέως, αν και η ουκρανική είναι η μόνη επίσημη γλώσσα. Η Ρωσία χαρακτήρισε την εισβολή της ως μια προσπάθεια να προστατεύσει τους Ρωσόφωνους στην Ουκρανία από αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι «γενοκτονία» από «νεοναζί».
Ο Ποντόλιακ είπε ότι «τα ανθρωπιστικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών ζητημάτων, συζητούνται μόνο μέσα από το πρίσμα των αποκλειστικών συμφερόντων της Ουκρανίας».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα παραμένει το αίτημα της Ρωσίας να αναγνωρίσει η Ουκρανία την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την ανεξαρτησία δύο αυτονομιστικών κρατών στην ανατολική συνοριακή περιοχή του Ντονμπάς.
Η Ουκρανία έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί, αλλά είναι πρόθυμη να διαχωρίσει το ζήτημα, είπε ο Ποντόλιακ
«Τα αμφισβητούμενα εδάφη και τα εδάφη σύγκρουσης είναι ξεχωριστές υποθέσεις. Μέχρι στιγμής, μιλάμε για εγγυημένη απόσυρση από τα εδάφη που έχουν καταληφθεί από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στις 24 Φεβρουαρίου», όταν ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας, είπε.
ΗΠΑ και Ρωσία πραγματοποιούν την πρώτη επαφή υψηλού επιπέδου μετά την εισβολή στην Ουκρανία
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν μίλησε την Τετάρτη με τον στρατηγό Νικολάι Πατρούσεφ, γραμματέα του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, στην πρώτη επαφή υψηλού επιπέδου μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.
Ο Σάλιβαν επανέλαβε την αντίθεση των ΗΠΑ στην εισβολή που ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου, και είπε στον Πατρούσεφ «ότι εάν η Ρωσία βλέπει τη διπλωματία σοβαρά, τότε η Μόσχα θα πρέπει να σταματήσει να επιτίθεται σε πόλεις και κωμοπόλεις της Ουκρανίας», ανέφερε η δήλωση.
Ο Σάλιβαν φέρεται να «διατύπωσε με σαφήνεια» τη δέσμευση των ΗΠΑ να «συνεχίσουν να επιφέρουν κόστος για τη Ρωσία, μέσω κυρώσεων», να «υποστηρίξουν την άμυνα της Ουκρανίας και «να ενισχύσουν την ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, σε συνεχή πλήρη συντονισμό με τους Συμμάχους και τους εταίρους μας».
Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν εκφράσει εδώ και μέρες φόβους ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εξαπολύσει χημική ή βιολογική επίθεση στην Ουκρανία και ο Σάλιβαν «προειδοποίησε τον στρατηγό Πατρούσεφ για τις συνέπειες και τις συνέπειες μιας πιθανής ρωσικής απόφασης για κάτι τέτοιο».
Η δήλωση έγινε αμέσως μετά την εικονική ομιλία του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, στην οποία αναφέρθηκε στη φρίκη του πολέμου και προέτρεψε την Ουάσιγκτον να επανεξετάσει την έκκλησή του για της θέσπιση μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία.
Ο Μπάιντεν έχει μέχρι στιγμής αποκλείσει ευθέως κάθε πιθανότητα επιβολής μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει το ΝΑΤΟ σε έναν πυρηνικό, «Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο». Αντίθετα, έχει εστιάσει στην επιβολή σκληρών κυρώσεων στη Ρωσία και στη διοχέτευση οικονομικών, αμυντικών και ανθρωπιστικών πόρων στην Ουκρανία.
Με Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ο Ζελένσκι ζήτησε από το αμερικανικό Κογκρέσο βοήθεια: «Κλείστε τους ουρανούς μας»
Ομιλία στο αμερικανικό Κογκρέσο απηύθυνε μέσω βίντεο ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Έχω ένα όνειρο», είπε χαρακτηριστικά στα μισά της ομιλίας του ο Ζελένσκι, απευθυνόμενος στους Αμερικανούς νομοθέτες. «Τις ξέρετε αυτές τις λέξεις. Έχω ένα όνειρο και έχω και μια ανάγκη, να προστατευτούν οι ουρανοί μας», τόνισε, επαναλαμβάνοντας το αίτημα για θέσπιση μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι έδειξε στο Κογκρέσο ένα βίντεο με πλάνα από τις ουκρανικές πόλεις, πριν και μετά τον βομβαρδισμό τους. Το βίντεο έκλεινε με το μήνυμα «Κλείστε τους ουρανούς πάνω από την Ουκρανία».
«Πόσο δύσκολο είναι;», αναρωτήθηκε, για να προσθέσει ότι «Εάν είναι τόσο δύσκολο να επιβληθεί μια τέτοια ζώνη, ξέρετε πολύ καλά τι χρειαζόμαστε». Ο Ζελένσκι ζήτησε από τους Αμερικανούς να παράσχουν στην Ουκρανία περαιτέρω «εξελιγμένο», όπως είπε, εξοπλισμό, αναφέροντας ενδεικτικά τα πυραυλικά συστήματα S-300.
Ο Ζελένσκι αιτήθηκε οι ΗΠΑ μαζί με την Ευρώπη να προχωρήσουν σε περαιτέρω κυρώσεις κατά της Ρωσίας, προτείνοντας οι κυρώσεις να αφορούν όλους όσους δεν έχουν εγκαταλείψει τα αξιώματά τους στη Ρωσία, από τους βουλευτές του ρωσικού Κοινοβουλίου έως τον οποιονδήποτε δημόσιο υπάλληλο.
«Να λογοδοτήσουν οι Ρώσοι ως εγκληματίες πολέμου», τόνισε ακόμα.
Ο Ουκρανός πρόεδρος ευχαρίστησε τις ΗΠΑ για την έως τώρα βοήθειά τους στην χώρα του: «Σας ευχαριστούμε για την εκπαίδευση των στρατιωτών μας, τα πυρομαχικά, την ανθρωπιστική βοήθεια και τα οπλικά συστήματα», υπογράμμισε, ευχαριστώντας έπειτα ξεχωριστά τον Τζο Μπάιντεν για την προσωπική του εμπλοκή και «αφοσίωση στις αρχές της δημοκρατίας».
«Σήμερα δεν αρκεί να είναι κάποιος ηγέτης του ΝΑΤΟ ή της Δύσης αλλά να είσαι ηγέτης του κόσμου και χρειάζεσαι ειρήνη. Πρέπει να είσαι γενναίος και έτοιμος να δώσεις την ζωή σου για τις ανθρώπινες αξίες για το δικαίωμα στην ελευθερία και την ανεξαρτησία. Να πεθάνεις γι’ αυτό που εσύ ονειρεύεσαι για την χώρα σου και όχι γι’ αυτό που ονειρεύεται ο γείτονας», είπε συνεχίζοντας.
«Είμαι σχεδόν 45», είπε κλείνοντας. «Πόσων χρονών μπορώ να γίνω όταν βλέπω ότι ήδη υπάρχουν 100 νεκρά παιδιά από τους βομβαρδισμούς στην Ουκρανία; Πως να ζήσω άλλη μια ημέρα; Είναι ο ρόλος μου να ζήσω σαν ηγέτης των Ουκρανών. Εύχομαι στον Πρόεδρο των ΗΠΑ να ορθώσει το ανάστημά του για να γίνει ο ηγέτης του κόσμου και της ειρήνης. Σας χαιρετώ. Δόξα στην Ουκρανία».
Πούτιν: Δεν θέλουμε να κατακτήσουμε την Ουκρανία – Το Κίεβο μας επιτέθηκε με την υποστήριξη της Δύσης
«Δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να προχωρήσουμε σε αυτήν την στρατιωτική επιχείρηση. Δεν επιθυμούμε να θέσουμε υπό την κατοχή μας την Ουκρανία», είπε σήμερα (16/3) ο Βλαντιμίρ Πούτιν, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti.
«Οι στρατιωτικές μας επιχειρήσεις στην Ουκρανία προχωρούν σύμφωνα με το σχέδιο. Ο στρατός μας απέτρεψε τα σχέδια των Ουκρανών να επιτεθούν κατά του Ντονμπάς και της Κριμαίας. Όλοι οι στόχοι των στρατιωτικών επιχειρήσεων της Ρωσίας θα επιτευχθούν», τόνισε ο Πούτιν μεταξύ άλλων στην ομιλία του.
Ο Πούτιν επανέλαβε ακόμα ότι η Ρωσία είναι «έτοιμη για συνομιλίες». «Όλος ο πλανήτης πληρώνει τις φιλοδοξίες της Δύσης» δήλωσε, προσθέτοντας ότι η Δύση ωθεί την Ουκρανία να συνεχιστεί η αιματοχυσία, με το να της παρέχει όπλα. Μάλιστα, σχολίασε ότι η Ουκρανία, μαζί με τις δυτικές δυνάμεις, «οργάνωσε» την «επίθεση» κατά της Ρωσίας, καθώς η Δύση «έψαχνε αφορμή» για να επιβάλει σκληρές κυρώσεις στους Ρώσους.
«Το υπερναζιστικό καθεστώς στο Κίεβο θα μπορούσε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα στο άμεσο μέλλον», προειδοποίησε ακόμη ο Πούτιν. «Στόχος του θα ήταν η Ρωσία».
