«Νομίζω πως πρέπει να διαβάζουμε μόνο τα βιβλία που μας πληγώνουν, που μας θλίβουν βαθιά, που επιδρούν καταστροφικά πάνω μας. Το βιβλίο πρέπει να είναι το τσεκούρι που θρυμματίζει την παγωμένη θάλασσα μέσα μας.
Ο Κάφκα ξεκινάει το γράμμα προς τον πατέρα με τον φόβο που αισθάνεται απέναντί του και για τον οποίο δεν μπορεί άμεσα να δώσει μια απάντηση. Αναφέρει ότι ο φόβος που νιώθει οφείλεται σε άπειρες λεπτομέρειες, που θα ήταν πολύ δύσκολα να τις αναφέρει προφορικά έχοντας λογική συνοχή. Ο Κάφκα επισημαίνει το πόσο απλά έβλεπε τα πράγματα ο πατέρας του και το πόσο συχνά τόνιζε τις θυσίες που έκανε για τα παιδιά του και κυρίως για τον ίδιο. Ο Κάφκα καταλαβαίνει ότι ο πατέρας του δεν τον κατηγορεί για ανηθικότητα ή κακές πράξεις, αλλά για ψυχρότητα, αποξένωση και αχαριστία.
Ο πατέρας του του είπε: «Πάντοτε σε αγαπούσα. Δεν εκδηλώνομαι με τον τρόπο των άλλων πατεράδων, διότι απλούστατα δεν μπορώ να υποκριθώ».
Ο Κάφκα απαντά αυτό: «Εγώ πατέρα, χωρίς ποτέ να αμφισβητήσω εντελώς την καλοσύνη που μου έδειξες, δεν μπορώ ωστόσο να παραδεχτώ ότι αυτή η παρατήρηση είναι σωστή. Είναι αλήθεια, πως δεν μπορείς να υποκριθείς, αν όμως εννοείς ότι οι άλλοι πατεράδες υποκρίνονται, τότε είσαι, πολύ απλά, ένας ισχυρογνώμων και τίποτε άλλο- ή και αυτή είναι κατά την γνώμη μου η αλήθεια, πρόκειται για την καλυμμένη απόδειξη, ότι κάτι μεταξύ μας δεν πηγαίνει καλά, κάτι, που εσύ δημιούργησες, χωρίς βέβαια να φταις. Και αν εννοείς αυτό, τότε είμαστε σύμφωνοι» (σελ. 9).
«Η κορύφωση του δράματος ήταν όταν δήλωνες επίσημα ότι ενώ μου άξιζε ξύλο, το γλύτωνα χάρη στη μεγαλοψυχία σου. Τότε η ένοχη συνείδηση ξαναγεννιόταν μέσα μου.
Με κατηγορούσες ανέκαθεν ότι έζησα ξέγνοιαστα, άνετα, πλούσια, χάρη στη δική σου δουλειά» (σελ. 34).
«Πρέπει επίσης να προσθέσω πως αυτή η αδιαφορία ήταν στη δική μου περίπτωση η μοναδική δυνατή προστασία απέναντι σε μια νευρική κατάρρευση, την οποία προξενούσαν το άγχος και το αίσθημα ενοχής. Ήμουν απορροφημένος αποκλειστικά από τον εαυτό μου, για τον οποίο η ανησυχία μου έπαιρνε τις πλέον διαφορετικές μορφές» (σελ. 63).
«Είναι ευνόητο ότι τα στοιχεία της πραγματικότητας δεν συγκεντρώνονται ούτε μπαίνουν σε τάξη όπως οι αποδείξεις που περιέχονται στο γράμμα μου, διότι η ζωή είναι κάτι περισσότερο από ένα παιχνίδι υπομονής» (σελ. 89).
Ένα γράμμα που δεν έφτασε ποτέ στον παραλήπτη του.
- Πηγή: Φραντς Κάφκα. 1996. Γράμμα στον πατέρα. Εκδόσεις Νεφέλη.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
