«Δημοκρατία είναι το όνομα που δίνουμε στον λαό κάθε φορά που τον χρειαζόμαστε» (Robert de Flers, Γάλλος συγγραφέας)
- ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν στην ιστορία των Κοινωνιών ετέθη το θέμα ποιος δικαιούται και νομιμοποιείται να κυβερνά, η απάντηση δεν ήταν εύκολη και γρήγορη…
Στην αρχή θεωρήθηκε σωστό να κυβερνούν οι Ηλικιωμένοι ως έμπειροι και με τη σοφία των χρόνων…
H Βασιλεία θεωρείται από τα αρχαιότερα πολιτεύματα και από τα πιο ανθεκτικά στο χρόνο και βασίζεται στην κληρονομικότητα και στην καθαρότητα του αίματος (γαλαζοαίματοι).
Αργότερα πίστεψαν πως έπρεπε να κυβερνά ο πιο Δυνατός (Σωματικά). Το κριτήριο-πολίτευμα αυτό (η σωματική ρώμη του αρχηγού-κυβερνήτη) ευδοκίμησε στις πρωτόγονες κοινωνίες όπου ό πόλεμος αποτελούσε τον αναγκαίο όρο για την επιβίωση μιας κοινωνίας ανθρώπων.
Στη συνέχεια προκρίθηκε η καταγωγή ως κριτήριο για την εξουσία (αριστοκράτες).
Αργότερα επικράτησε το κριτήριο του Πλούτου (Τιμοκρατία-Ολιγαρχία).
Η Τυραννία εμφανίστηκε σε λίγες πόλεις-κοινωνίες και θεμελιώθηκε στην αυθαίρετη και βίαιη κατάληψη όσο και στην άσκηση της εξουσίας. Πολλοί τύραννοι επιτέλεσαν σημαντικό έργο
Στο τέλος προκρίθηκε ως κριτήριο ακαταμάχητο η Θέληση του Δήμου = Λαού. Η δύναμη=Θέληση των πολλών = πλειοψηφίας είναι το υπόβαθρο της Δημοκρατίας μας.
Προσοχή, όμως, η Θέληση του Δήμου ως πλειοψηφία δεν σημαίνει πως είναι και η πιο σωστή...Απλά σημαίνει πως αυτό θέλουν οι περισσότεροι… Μπορεί η Θέληση-Γνώμη των περισσότερων να είναι και λανθασμένη.
“Η δημοκρατία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευθούμε στους ψηφοφόρους” (Άρθουρ Κέστλερ)
Γι αυτό η Δημοκρατία θέσπισε τις εκλογές και την Αντιπολίτευση ως θεσμικό αντίβαρο..
Σημαντικό, λοιπόν, σε μια Δημοκρατία είναι να σεβόμαστε τη Θέληση των πολλών, αλλά και να ακούμε με σεβασμό και τις θέσεις της μειοψηφίας (Αντιπολίτευση), αρκεί αυτή να πείθει και να μην αναλίσκεται σε ατέρμονες ομφαλοσκοπήσεις…
Αποτελεί αντιδημοκρατική συμπεριφορά ο δεσποτικός και αλαζονικός τρόπος άσκησης της εξουσίας από την πλειοψηφία, που περιφρονεί την μειοψηφία. Η επίκληση της ετυμηγορίας του λαού δεν αποτελεί πάντα και το καλύτερο πολιτικό επιχείρημα της πλειοψηφίας.
Ωστόσο, αντιδημοκρατική συμπεριφορά θεωρείται και όταν δυναμικές μειοψηφίες τείνουν να επιβάλουν τις απόψεις του με βίαιο τρόπο, αδιαφορώντας για το «δίκαιο» της πλειοψηφίας.
Οι εχθροί της δημοκρατίας τονίζουν το ευμετάβλητον του δήμου και τη μαζική του συμπεριφορά. Γι αυτό και δεν λείπουν και οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί του τύπου: O όχλος, η αμαθής μάζα κι άλλα πολλά. Την ίδια άποψη για το λαό είχε και ο Πέρσης Μεγάβυξος “τίποτα πιο αστόχαστο και πιο αλαζονικό από το αχρείο πλήθος…ρίχνεται με τα μούτρα στα δημόσια πράγματα, χωρίς μυαλό, όμοιος με ποτάμι που ξεχειλίζει” (Ηρόδοτος, Ιστορίαι 3,81.1)
Οι πολιτικοί ανάλογα με τα συμφέροντά τους εκθειάζουν το λαό ως «σοφό» ή «έτσι αποφάσισε ο κυρίαρχος λαός», όταν βέβαια η ψήφος του ήταν επιδοκιμαστική του κόμματός τους. Όταν, όμως, ο λαός αποδοκιμάζει με την ψήφο του ένα κόμμα, τότε είναι ο «αμαθής όχλος» και ο «μη σκεπτόμενος ψηφοφόρος».
Βέβαια οι χαρακτηρισμοί είναι πιο οξείς αλλά η πολιτική ορθότητα δεν επιτρέπει την αυτούσια καταγραφή τους…
Εν τω μεταξύ όλοι διακηρύσσουν πως οι πράξεις τους και η πολιτική τους στοχεύουν στη διακονία των συμφερόντων του λαού. Θέλουν να φαίνονται ως οι υπηρέτες του δήμου, του λαού. Γι αυτό κατά την προεκλογική περίοδο όλοι προσπαθούν να εμφανίζονται ως οι φρουροί των δικαιωμάτων και των συμφερόντων του δήμου.
Με κολακείες και υποσχέσεις απλοποιούν ακόμα και τα πιο πολύπλοκα προβλήματα, αποκρύπτοντας από το λαό την πικρή αλήθεια. Εξάλλου σύμφωνα και με τον Alexis de Tocqueville:
“ Ο κόσμος αποδέχεται πιο εύκολα ένα απλό ψέμα από μια πολύπλοκη αλήθεια”.
Ζητούμενο, λοιπόν, μιας δημοκρατίας είναι η πολιτική διαπαιδαγώγηση του λαού έτσι ώστε να καθίσταται ικανός στο να διακρίνει τον πραγματικό «Δημοκήδη». Αυτόν, δηλαδή, που φροντίζει το Δ ή μ ο (Δήμος+ κήδομαι).
Στη δημοκρατία, όμως, δεν χρειαζόμαστε ούτε τους κόλακες, ούτε τους σωτήρες, ούτε τους λαϊκιστές που θωπεύουν τις αδυναμίες μας, ούτε τους περιφρονητές μας. Στη Δημοκρατία όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης για κάθε θετικό ή αρνητικό που μπορεί να μάς προκύψει.
“Όταν θα είμαστε όλοι ένοχοι, τότε θα έχουμε δημοκρατία”(Καμύ).
