Σύμφωνα με τον Fairbairn, οι άνθρωποι έχουν την τάση να παραμένουν προσκολλημένοι για πάντα σε επώδυνα κακά εσωτερικά αντικείμενα. Οι σχέσεις που αναπτύσσει το άτομο με τα αντικείμενα καθορίζουν τις ασυνείδητες φαντασιώσεις και τα κίνητρα. Το άτομο μπορεί να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα μέσα από την προβολή και την ταύτιση με κακά αντικείμενα. Υπάρχουν άτομα που μπερδεύουν την αγάπη με τον πόνο και δεν μπορούν να αισθανθούν μια φαινομενική ζωντάνια, εκτός εάν αυτές οι έννοιες συγχωνευθούν σε μια δυσλειτουργική, καταστροφική προσκόλληση. Πολλά άτομα συνεχίζουν να ασχολούνται με το άτομο που είχαν σχέση ακόμη και μετά τον χωρισμό. Οι μηνύσεις, οι αλληλοκατηγορίες και η ενασχόληση με τη ζωή του άλλου δείχνει το πόσο δεμένος παραμένει κάποιος με το κακό αντικείμενο.
Παιδιά που έχουν βιώσει σωματική και συναισθηματική κακοποίηση έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τέτοιου είδους τραυματικούς δεσμούς. Οτιδήποτε είναι καλύτερο από το κενό. ‘Τουλάχιστον νιώθω ζωντανός! Ξέρω ότι υπάρχω’.
«Ένας ναρκισσιστικός σύζυγος προβάλλει ένα συναίσθημα στην οριακή σύζυγό του ότι είναι άχρηστη και δεν δικαιούται τίποτα, ότι δεν πρέπει να χρειάζεται ή να θέλει τίποτα. Παραπονιέται: «Το μόνο που κάνεις είναι γκρίνια, γκρίνια, γκρίνια». Μη γνωρίζοντας πώς να εκφράζει νόμιμα τις πραγματικές της ανάγκες, η οριακή σύζυγος συνεχίζει να γκρινιάζει και ζήτηση με αυξανόμενη ένταση. Όσο εκείνη γκρινιάζει, τόσο περισσότερο αποσύρεται, και καθώς αποσύρεται εκείνη επιτίθεται. Καθώς επιτίθεται, γαντζώνεται στο δικό του, τιμωρητικό, εσωτερικευμένο υπερεγώ (ενοχή). Έτσι καταλήγει να νιώθει ένοχος κι εκείνη νιώθει ντροπή. Έτσι, γίνεται ένας χορός μεταξύ ενοχής και ντροπής» (σελ. 23-24).
«Σε ναρκισσιστικές καταστάσεις, το άτομο θα παραπονεθεί επειδή αυτός ή αυτή δεν είναι αρκετά επαρκής (προσκόλληση στο αχόρταγο αντικείμενο). Σε πιο σοβαρές ψυχοπαθολογίες, όπως οριακές καταστάσεις, το αίσθημα του «ποτέ δεν είναι αρκετό» ισοδυναμεί με τη στέρηση, όπου ο πόνος παίρνει μια νέα διάσταση. Όχι μόνο ο οριακός δεσμός με τον πόνο, αυτός ή αυτή «γίνεται» ο πόνος. «Είμαι η κατάθλιψή μου και η κατάθλιψή μου είμαι εγώ». Ο πόνος συνδέεται με το εσωτερικό μέρος του εαυτού που κάποιος θέλει να καταστρέψει ή να ξεφορτωθεί. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που παίζουν: Πρώτον, είναι καλύτερα να δεθείς με τον πόνο παρά να αντιμετωπίσεις το κενό, τη μαύρη τρύπα. Δεύτερον, ο πόνος προκαλεί ένα σύνολο άλυτων παιδικών ζητημάτων. Τρίτον, ο πόνος γίνεται πολύ ερωτικός και σεξουαλικός. Τέταρτον, ο πόνος είναι οικείος (το οικείο κακό εσωτερικό αντικείμενο). Πέμπτον, ο πόνος προκαλεί σύγχυση και δημιουργεί αμφιθυμία. Ο εραστής, ο όποιος μπορεί να είναι σκληρός και σαδιστής, μπορεί επίσης να είναι στοργικός και ευγενικός» (σελ. 24).
Στο πλαίσιο της θεραπείας, στόχος είναι να απογαλακτιστεί σταδιακά ο ασθενής από το εξωτερικό κακό αντικείμενο και να εστιάσει και να μπορέσει να αντιμετωπίσει το εσωτερικό αντικείμενο, χωρίς να υπονομεύεται η πραγματικότητά τους. Άτομα που έχουν βιώματα από μια πρόωρη εγκατάλειψη μιας απούσας, συναισθηματικά άδειας, μητέρας επιλέγουν να τσακωθούν παρά να έρθουν αντιμέτωπα με τη μαύρη τρύπα, το κενό, όταν ο σύντροφος επιλέγει να κλειστεί στον εαυτό του. Όταν ο σύντροφος επιλέγει να παρηγορήσει το άλλο μέλος του ζευγαριού, μένει με το δικό του αίσθημα δυσφορίας, χωρίς να γνωρίζει πώς να επεξεργαστεί ή να συγκρατήσει αυτά τα συναισθήματα. Όταν η μια πλευρά νιώθει εγκατάλειψη, απόρριψη ή πολλές πληγές δεν είναι η κατάλληλη ώρα να εκφράσει το άλλο μέλος της σχέσης τα συναισθήματά του. Είναι σημαντικό να καταφέρουν τα δύο μέλη του ζευγαριού να συγχρονιστούν.
- Πηγή: Joan Lachkar. 2014. Common complaints in couple therapy. New Approaches to treating marital conflict. Routledge.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Posted by Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc
