- του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Παγκόσμια ημέρα της ελληνικής γλώσσας χθες. Μη με ρωτάτε τι σημαίνει αυτό διότι μου ακούγεται σαν μνημόσυνο. Ακούσαμε για μια ακόμη φορά την ομιλία του Ξενοφώντα Ζολώτα στα αγγλικά χρησιμοποιώντας μόνον ελληνικές λέξεις. Διαπιστώσαμε «μετ’ ευτελείας» που λέει ο Θουκυδίδης πως η γλώσσα μας, μαζί με την κινεζική, δεν έχει πάψει να μιλιέται για τόσες χιλιάδες χρόνια. Πόσες χιλιάδες; Ας θεωρήσουμε ως αφετηρία τα ομηρικά έπη, τα πρώτα μνημεία της εκφραστικής δυναμικής της. Δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει ότι είναι μία από τις δύο αρχαιότερες γλώσσες του δυτικού πολιτισμού. Η δεύτερη είναι η εβραϊκή. Η διαφορά είναι ότι αυτή έμεινε αποθηκευμένη στα ιερά κείμενα, είχε χάσει την προφορική της ζωντάνια και την κέρδισε ξανά όταν το κράτος του Ισραήλ την αναγνώρισε ως επίσημη γλώσσα του. Ισως γι’ αυτόν τον λόγο οι σύγχρονοι Εβραίοι δίνουν τόση σημασία στους συγγραφείς τους, ενώ εμείς τους αντιμετωπίζουμε ως διακοσμητικά στοιχεία της παιδείας μας. Και έτσι έρχομαι στο προκείμενο: ποιο είναι το μέλλον της γλώσσας μας; Πώς θα μπορέσει να επιβιώσει σε έναν κόσμο που μιλάει αγγλικά; Χρειάζονται κατασταλτικά μέτρα; Πάντα άχρηστα στην οικουμένη του Διαδικτύου. Οι Γάλλοι προσπάθησαν να προστατεύσουν τη δική τους γλώσσα, η οποία μέχρι πριν δεκαετίες ήταν διεθνής, και απέτυχαν. Τα μέτρα αυτά μου θυμίζουν την ποτοαπαγόρευση. Οχι μόνον βοήθησε το λαθρεμπόριο αλλά ενίσχυσε και την κατανάλωση αλκοόλ.
Ο,τι κι αν κάνουμε, η διεθνής του Διαδικτύου θα χρησιμοποιεί την αγγλική. Μια αγγλική με ελάχιστο λεξιλόγιο και με κωδικοποιημένη εκφραστικότητα. Στο πεδίο αυτό δεν υπάρχει δυνατότητα ανταγωνισμού. Ας το παραδεχθούμε για να πάμε παρακάτω. Ο ακαδημαϊκός κ. Χαραλαμπάκης είπε χθες στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ ότι μέσα στα επόμενα χρόνια οι ελληνόφωνοι δεν θα είναι πάνω από 7 εκατομμύρια. Εχει να κάνει με το δημογραφικό; Αν και γνωρίζω αλβανικής καταγωγής συμπολίτες μας οι οποίοι μιλούν καλύτερα ελληνικά από πολλούς, νοιάζονται περισσότερο για την ορθή χρήση της ελληνικής γλώσσας. Γιατί; Επειδή θεωρούν ότι τα ελληνικά είναι μια κατάκτηση της ζωής τους. Το ακριβώς αντίθετο από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τη γλώσσα του ο μέσος Ελληνας μαθητής. Οι αριθμοί είναι εναντίον της γλώσσας μας. Η μόνη άμυνα είναι η επίθεση. Επίθεση ποιότητας. Εχουμε τη δυνατότητα να διδάξουμε στα παιδιά μας τις εκφραστικές της δυνατότητες; Εχουμε τη δυνατότητα να τα γοητεύσουμε; Μόνον τα μεγάλα της λογοτεχνικά επιτεύγματα μπορούν να μας την προσφέρουν. Πόσοι λειτουργοί μπορούν να μεταφέρουν τη γοητεία της στις νεότερες γενιές; Ας το παραδεχθούμε: η ελληνική γλώσσα δεν γοητεύει τους Ελληνες.
Από την Καθημερινή
