- ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΝΙΟΡΔΟΣ
Σύμφωνα με τον Mαξ Βέμπερ, η εμφάνιση του χαρισματικού ηγέτη προϋποθέτει την εκδήλωση κρίσης: «Η χαρισματική ηγεσία […] πάντοτε παρουσιάζεται σε έκτακτες, ειδικά πολιτικές ή οικονομικές περιστάσεις, σε ασυνήθιστες ψυχικές, ιδιαίτερα θρησκευτικές καταστάσεις, ή όταν τα παραπάνω συνυπάρχουν».
«Η χαρισματική ηγεσία […] είναι προϊόν κρίσης και ενθουσιασμού», συνοψίζει ο Ρέϊνχαρτ Μπέντιξ, ο αυθεντικότερος ίσως ερμηνευτής του Βέμπερ.
Δεδομένου λοιπόν ότι η ύπαρξη πραγματικής κρίσης αποτελεί προϋπόθεση για την ανάδειξη του χαρισματικού ηγέτη, χρειάζεται να εντοπίσουμε το είδος, καθώς και τα συστατικά στοιχεία εκείνων των κρίσεων οι οποίες, με μεγάλη πιθανότητα, είναι δυνατόν να προκαλέσουν την ανάδειξη του χαρισματικού ηγέτη.
Δοθείσης της τραγικής «ευκαιρίας»- αναφέρομαι στην επιχειρούμενη έξοδο προς «το πιο πέρα» 1,1 εκατομμυρίου ψυχών μέσα σ’ ένα 24ωρο, άντε με τις παρατάσεις 50άωρο. Τα έχουμε λοιπόν, μπροστά μας όλα: και τις κρίσεις και τις συγκρίσεις. Με τις αναλογίες τους, με τις ομοιότητές τους αλλά και τις διαφορές τους μέσα στον χρόνο: αυτό αφορά τις κρίσεις. Οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Και δεν είναι ανιστόρητες.
Υπάρχουν πάντοτε τρόποι να εκδηλώσεις, να αναδείξεις την συνεισφορά της χώρας σου στις περιπτώσεις που είναι πασιφανές πως η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και το άνοιγμα διαδρόμων διαφυγής επιβάλλεται γεωγραφικά, γεωπολιτικά, ηθικά, και ας χρησιμοποιήσω την φράση «σύμφωνα με τον κοινό νου».
Ας πάμε στο τότε για να φθάσουμε στο τώρα:
Ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Γιάσερ Αραφάτ συναντήθηκαν για πρώτη φορά “στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 σε μια βάση Παλαιστινίων ανταρτών κοντά στα σύνορα της κατεχόμενης Παλαιστίνης”. Η πληροφορία αυτή μας έρχεται από τον ίδιο τον Αραφάτ, μέσω της επιστολής που συνέταξε το 1996 για να αποχαιρετήσει τον “φίλο και αδερφό του”, που μόλις είχε φύγει απ’ τη ζωή.
Περισσότερες λεπτομέρειες για εκείνη τη συνάντηση δεν γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε όμως τι ακολούθησε τις επόμενες δεκαετίες και τι ήταν αυτό που έφερε κοντά τους δύο ηγέτες -και κυρίως- τους δύο λαούς. Τον Ιούνιο του 1982 και ενώ ο εμφύλιος πόλεμος στον Λίβανο μαινόταν, το Ισραήλ εισέβαλε στην αραβική χώρα, χτυπώντας εγκαταστάσεις και βάσεις της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Η επιχείρηση “Ειρήνη στη Γαλιλαία” πήγαινε πολύ καλά για τους Ισραηλινούς και τον Αύγουστο τα στρατεύματα τους μπήκαν στη Βηρυτό.
Η διεθνής κοινότητα θα επέμβει, η ειρηνευτική δύναμη θα αποκλιμακώσει την κατάσταση και οι Παλαιστίνιοι θα αποδεχτούν την αποχώρηση των μαχητών τους. Στις 30 Αυγούστου στο λιμάνι της Τρίπολης θα φτάσουν πέντε ελληνικά καράβια έτοιμα να παραλάβουν 3.000 μαχητές, περίπου 700 γυναικόπαιδα και τον ίδιον τον Γιάσερ Αραφάτ. Στον εναέριο χώρο γαλλικά μιράζ εμποδίζουν ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη να βομβαρδίσουν το λιμάνι και να βυθίσουν τα καράβια. Ήταν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Έλληνα πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν.
Τώρα, τι; Αμέριστη συμπαράσταση στο Ισραήλ, στήριξή στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, και ορθώς, ας μου επιτραπεί, αλλά πέραν αυτού ουδέν. Απλώς επαναλήφθηκε στην ελληνική γλώσσα, η τυπική στερεότυπη παρότρυνση όλων των Δυτικών ηγετών για την ανάγκη να προστατευθούν οι άμαχοι στη Λωρίδα της Γάζας. Αλλά μέχρι εκεί μονάχα λεκτικά, η πρωθυπουργική ενασχόληση.
Και πως απομακρύνεις βρε άνθρωπε του Θεού 1,1 εκατομμύριο ανθρώπους μέσα σ’ ένα 50άωρο; Με το χαμόγελο καθώς «κλείνεις» την στερεότυπη δήλωση περί σεβασμού των αμάχων και την ανάγκη προστασίας τους;
«Με τις λέξεις σου να είσαι πολύ προσεκτικός όπως είσαι ακριβώς μ’ έναν βαριά τραυματισμένο που κουβαλάς στον ώμο», ξεκινάει η προτροπή, για να καταλήξει «Προς το παρόν, να ‘σαι πολύ προσεχτικός όπως είσαι ακριβώς μ’ έναν μελλοθάνατο που κουβαλάς στον ώμο».
Κάπου εκεί αρχίζουν οι συγκρίσεις, όσες κι αν είναι οι ιστορικές διαφορές, δεν μπορείς παρά να αναρωτηθείς: Την στιγμή που η Τουρκία πατώντας σε δύο βάρκες σε όποιο διεθνές ζήτημα κι αν αναφερθείς, με 2-3 πολέμους γύρω της, «κερδίζει» πόντους με τις Προεδρικές δηλώσεις περί Παλαιστινιακού κράτους και άλλων τινών, με την Ιορδανία για πρώτη φορά 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι περίπου να διαδηλώνουν υπέρ της ίδρυσης Παλαιστινιακού κράτους και τον Μονάρχη της χώρας να παίρνει αυτοστιγμεί τη σκυτάλη από το πλήθος, γεγονότα που υπενθυμίζουν δηλαδή πως δεν είμαστε μονάχα εμείς οι Δυτικοί αλλά υπάρχουν κι άλλοι, ε, τότε πως να το πω, έτσι απλά, αν δεν θέλεις να είσαι «ένα -μονότονο- από τα ίδια», ξεδιπλώνεις ένα από τα πλάνα που σίγουρα έχουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του ΥΠΕΞ, και υπενθυμίζεις την ναυτοσύνη της χώρας σου, συμβάλλοντας έμπρακτα στην προστασία κάποιων από τους διωκόμενους, χωρίς να ακυρώνεις την αγαστή συνεργασία με το Ισραήλ.
Αν τα καταφέρεις, αν, τότε ίσως δεν θα χρειασθούν συγκρίσεις. Και να σου πω και κάτι άλλο, μια και έχουμε εκλογές; Ο θαλάσσιος υπαρκτός περίπατος που σου προτείνω κοστίζει λιγότερα από τον ανύπαρκτο περίπατο της Αθήνας. Αντίθετα θα είναι κερδοφόρος. Και εθνικά και για σένα.
