Για την πορεία των εργασιών στον Τύμβο Καστά ενημέρωσε τη Βουλή ο υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνου Μπούμπα, με θέμα «Τραγική καθυστέρηση των εργασιών που αφορούν στον Τύμβο Καστά».
«Περιμένουμε να μπορέσει ο Τύμβος Καστά να είναι επισκέψιμος, όπως αρμόζει στην ιστορία, όπως αρμόζει στην παγκόσμια ακτινοβολία που έχει, προκειμένου αυτό να αλλάξει όλα τα δεδομένα της ευρύτερης περιοχής. Τι γίνεται, όμως; Μέχρι και χθες είναι μία ερημοποιημένη, εγκαταλελειμμένη υπόθεση», είπε ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης.
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ: «Τα έργα στον Τύμβο Καστά προχωρούν κανονικά. Η ανάδειξη του συγκεκριμένου μνημείου ενδιαφέρει περισσότερο από όλους αυτή την κυβέρνηση»
«Τα έργα στον Τύμβο Καστά προχωρούν κανονικά. Τίποτα δεν καθυστερεί, τίποτα δεν μένει πίσω, και σε κάθε περίπτωση η ανάδειξη του συγκεκριμένου μνημείου ενδιαφέρει περισσότερο από όλους, αυτή την κυβέρνηση», τόνισε σήμερα στη Βουλή η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, απαντώντας σε σχετική επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Σερρών της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνου Μπούμπα.
Η Λίνα Μενδώνη αποκατέστησε τις λανθασμένες εντυπώσεις, παραθέτοντας λεπτομερή στοιχεία για την πορεία των εργασιών και τη χρηματοδότηση του έργου. Το έργο την τετραετία 2019 – 2023 το έργο μπήκε στη σωστή του βάση.
Όπως σημείωσε, χαρακτηριστικά, το έργο είχε ενταχθεί στο ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, το Νοέμβριο 2017, με εντελώς ανώριμες μελέτες και χωρίς σωστό σχεδιασμό, με το ποσόν του 1,5 εκατ. ευρώ και έως τον Ιούλιο 2019 η απορρόφηση ήταν μόλις 17.800 ευρώ, ενώ ουσιαστικά το έργο ξεκίνησε να υλοποιείται από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα. Σύμφωνα με την Υπουργό:
- Έχουν ήδη υλοποιηθεί τα σημαντικότερα έργα που αφορούν στην αποκατάσταση της αρχικής γεωμετρίας του Τύμβου και στην προστασία του Ταφικού Μνημείου από τις ωθήσεις των εδαφών που το περιβάλλουν. Έχουν ήδη εξασφαλισθεί συνολικά οι συνθήκες προστασίας του μνημείου και αντιμετώπισης των κινδύνων, ώστε να είναι εγγυημένη η απρόσκοπτη πρόοδος των εργασιών.
- Έχουν ολοκληρωθεί όλες οι εργασίες της συντήρησης του τοιχογραφικού και του γλυπτού διακόσμου, που προηγούνται των αναστηλωτικών εργασιών.
- Από το 2019 έως σήμερα, έχουν ολοκληρωθεί τα 4 από τα 7 υποέργα που αφορούν την στερέωση, συντήρηση και αποκατάσταση του μνημείου, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.
- Ολοκληρώθηκαν οι υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου, οι χωματουργικές – υδραυλικές εργασίες, οι γεωτεχνικές επεμβάσεις εξωτερικής προστασίας του ταφικού μνημείου και οι ανασκαφικές εργασίες.
- Στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας βρίσκεται το έργο για την κατασκευή κελύφους προστασίας και ανάδειξης μέρους του αρχαιολογικού χώρου.
- Το σημαντικό έργο της διδακτικής αποκατάστασης του περιβόλου προχωρεί κανονικότατα. Έχουν ταυτιστεί 25 από τους μεγάλους λίθους του μαρμάρινου περιβόλου και τοποθετήθηκε γερανογέφυρα. Ήδη έχουν τοποθετηθεί οι 9 λίθοι και τις επόμενες ημέρες άλλοι 10.
-
Συνεχίζεται η μελέτη του ίδιου του Τύμβου, καθώς και οι έρευνες στις γειτνιάζουσες περιοχές, ξεκινώντας από τον Λόφο 133, για να υπάρχει πληρέστατη τεκμηρίωση των αρχαιολογικών δεδομένων.
Κατά την απάντησή της, η Υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε επίσης στο σύνολο των υπολοίπων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή της Αμφίπολης, ύψους περίπου 3 εκατομμυρίων ευρώ. Όπως ανέφερε, το 2020 εντάχθηκε στο τρέχον ΕΣΠΑ το έργο «Αρχαιολογικό Πάρκο Αμφίπολης-Υποδομές-Εξυπηρέτηση Επισκεπτών-Ενοποίηση των Μνημείων», το οποίο έχει ήδη υλοποιηθεί κατά 75%, ενώ το 2022 εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το έργο για την προσβασιμότητα ΑΜΕΑ και τη βελτίωση υποδομών υποδοχής επισκεπτών σε Μνημεία της Αμφίπολης. Επίσης, το 2022 εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης η συντήρηση της μοναδικής ξύλινης γέφυρας του 5ου αι. π.Χ.
Επισυνάπτεται ολόκληρη η απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού.
«Σας ευχαριστώ, που μου δίνετε την ευκαιρία να αποκαταστήσω μια σειρά από λανθασμένες εντυπώσεις γύρω από το θέμα του Τύμβου Καστά. Όπως ξέρετε πολύ καλά, στην ουσία το έργο ξεκίνησε να συντελείται και να υλοποιείται από τον Ιούλιο του 2019 έως και σήμερα. Επίσης να σας πω ως γενική αρχή ότι τις περισσότερες φορές τα ίδια τα μνημεία είναι αυτά τα οποία μας υπαγορεύουν τον χρόνο και το ρυθμό ανάδειξής τους. Δεν είναι μια απλή υπόθεση η παρέμβαση σε ένα Μνημείο. Παρόλα αυτά, την τετραετία 2019-2023 το έργο μπήκε στη σωστή του βάση.
Γιατί όπως πολύ καλά γνωρίζετε, το έργο αυτό εντάχθηκε στο ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, το Νοέμβριο 2017, με το ποσόν του 1,5 εκατ. ευρώ και τον Ιούλιο 2019, η απορρόφηση ήταν μόλις 17.800 ευρώ και το έργο εντάχθηκε με εντελώς ανώριμες μελέτες.
Την τετραετία αυτή, πέραν του 1,5 εκατ., (που ήταν ένας προϋπολογισμός όχι σωστός, γιατί το έργο δεν είχε σχεδιαστεί σωστά, διότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου είχαν ζητήσει με μετριοπαθή εκτίμηση 5 εκατομμύρια για να γίνει ο σωστός προγραμματισμός για το συγκεκριμένο Μνημείο), το Υπουργείο Πολιτισμού προσέθεσε επιπλέον πόρους 300.000 ευρώ.
Πάμε λοιπόν να δούμε πώς έχουν ακριβώς τα πράγματα. Στη γραπτή σας ερώτηση λέτε ότι “βρίσκονται σε εξέλιξη απειλητικές συνθήκες για την διατήρηση της στατικότητας του μνημείου“. Αναφέρετε επίσης, ότι “δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες παρεμβάσεις, ούτε οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης με γρήγορους ρυθμούς.”
Σύμφωνα λοιπόν με την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων, δεν υφίσταται θέμα στατικότητας του μνημείου, ούτε επικινδυνότητας για τους επισκέπτες.
Έχουν ήδη υλοποιηθεί τα σημαντικότερα έργα που αφορούν στην αποκατάσταση της αρχικής γεωμετρίας του Τύμβου και στην προστασία του Ταφικού Μνημείου από τις ωθήσεις των εδαφών που το περιβάλλουν. Έχουν ήδη εξασφαλισθεί συνολικά οι συνθήκες προστασίας του μνημείου και αντιμετώπισης των κινδύνων, ώστε να είναι εγγυημένη η απρόσκοπτη πρόοδος των εργασιών.
Έχουν ολοκληρωθεί όλες οι εργασίες της συντήρησης του τοιχογραφικού και του γλυπτού διακόσμου, που προηγούνται των αναστηλωτικών εργασιών.
Η Πράξη «Στερέωση, Συντήρηση, Αποκατάσταση και Ανάδειξη Μνημείου Τύμβου Καστά», όπως εντάχθηκε το 2017, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας, περιελάμβανε 7 υποέργα. Από το 2019 έως σήμερα, έχουν ολοκληρωθεί τα 4, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.
Ολοκληρώθηκαν οι υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου, οι χωματουργικές – υδραυλικές εργασίες, οι γεωτεχνικές επεμβάσεις εξωτερικής προστασίας του ταφικού μνημείου και οι ανασκαφικές εργασίες.
Στο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας βρίσκεται το έργο για την κατασκευή κελύφους προστασίας και ανάδειξης μέρους του αρχαιολογικού χώρου και είναι σε εξέλιξη το υποέργο των εργασιών συντήρησης που έπονται των αναστηλωτικών.
Επιπλέον, το υποέργο, που αφορά στο σημαντικό έργο της διδακτικής αποκατάστασης του περιβόλου προχωρεί κανονικότατα. Έχουν ταυτιστεί 25 από τους μεγάλους λίθους του μαρμαρίνου περιβόλου, έχει τοποθετηθεί γερανογέφυρα για να μπορεί να γίνει αυτή η εργασία, γιατί αυτοί είναι τόνοι που πρέπει να σηκωθούν, έχουν αποκατασταθεί ήδη οι 9. και τις επόμενες ημέρες θα τοποθετηθούν άλλοι 10.
Επομένως τίποτα δεν έχει καθυστερήσει. Πολλές φορές, τα ίδια τα μνημεία μας υποδεικνύουν τον ρυθμό των επεμβάσεων επ΄αυτών. Επίσης προκειμένου να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη συνέχεια των εργασιών, γιατί μας ενδιαφέρει περισσότερο από τον καθένα να αποδοθεί σωστά στο κοινό και κυρίως στους πολίτες της περιφερειακής ενότητας Αμφίπολης, με δεδομένο λοιπόν αυτό, σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το έργο θα περάσει phasing στην επόμενη προγραμματική περίοδο, ώστε να μην υπάρξει καμία διακοπή.
Ως προς τις απαλλοτριώσεις, έχουν ολοκληρωθεί και έχουν καταβληθεί και τα χρήματα στους δικαιούχους στις 5 Μαΐου 2023.
Ως προς τον δρόμο που αναφέρετε στην ερώτησή σας. Η κατασκευή και η διαπλάτυνση ενός δρόμου δεν αφορά στο Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι έργο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της Περιφέρειας και του Δήμου Αμφίπολης. Όσο για την επίσκεψη του ειδικού κοινού στο μνημείο, ήδη γίνεται.
Ξέρετε καλύτερα από εμένα ότι το 2022 ήταν μια χρονιά με ακραία καιρικά φαινόμενα που έθεσαν την περιφερειακή ενότητα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αυτά τα καιρικά φαινόμενα κατέστρεψαν ένα μέρος του έργου, γιατί η γη δεν είχε προλάβει ακόμη να δέσει πάνω στον Τύμβο και είμαστε υποχρεωμένοι να το ξανακάνουμε.
Επομένως τίποτα δεν καθυστερεί, τίποτα δεν μένει πίσω, τίποτα δεν κινείται με ρυθμούς χελώνας και σε κάθε περίπτωση η ανάδειξη του συγκεκριμένου μνημείου ενδιαφέρει περισσότερο από όλους αυτή την κυβέρνηση».
Κατά τη δευτερολογία της η Υπουργός Πολιτισμού, απαντώντας στον βουλευτή, ανέφερε τα εξής:
«Μιλήσατε για υποσχεσιολογία. Σας έδωσα συγκεκριμένα στοιχεία. Υπήρχε ένα φυσικό αντικείμενο ενταγμένο στο τρέχον ΕΣΠΑ. Όπως σας είπα, από τα επτά υποέργα, τα τέσσερα έχουν ήδη ολοκληρωθεί και βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη τα υπόλοιπα τρία. Επομένως, αυτό δεν είναι υποσχεσιολογία. Αυτό είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο. Επιμένετε στη διαπλάτυνση του δρόμου. Δεν αφορά στο Υπουργείο Πολιτισμού η διαπλάτυνση του δρόμου. Άλλοι έχουν την αρμοδιότητα. Το Υπουργείο Πολιτισμού θα αδειοδοτήσει. Όταν λοιπόν κατατεθούν οι φάκελοι αυτοί, θα αδειοδοτηθεί η διαδικασία της διαπλάτυνσης του δρόμου.
Μου λέτε για τις απαλλοτριώσεις. Σας είπα ότι οι απαλλοτριώσεις έχουν συντελεστεί. Τα χρήματα παρακατατέθησαν στις 5 Μαΐου στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για να τα πάρουν οι δικαιούχοι. Αυτά όλα δεν είναι υποσχεσιολογία. Αυτά όλα είναι πολύ συγκεκριμένα γεγονότα. Είναι facta.
Πάμε λοιπόν σε αυτά τα οποία είπατε στη δευτερολογία σας. Τι θα πει «κάποια μάρμαρα»; Ξέρετε τι σημαίνει το να ταυτιστεί ο λίθος και να μπει στην ακριβή θέση που πρέπει; Ότι μπορεί με τη γερανογέφυρα, προκειμένου να πάει και να ακουμπήσει εκεί που ήταν στην αρχαιότητα το μάρμαρο, να χρειαστεί και μία και δύο ημέρες; Δεν στρώνουμε άσφαλτο. Αποκαθιστούμε τα μνημεία μας, την ιστορία μας, και αυτό ενδιαφέρει και εσάς και εμάς, αλλά και όλους τους Έλληνες. Αυτό λοιπόν, πρέπει να γίνει με τον σωστό τρόπο. Μου λέτε ότι «φύγανε ευρήματα». Να φύγουν, να πάνε πού; Πού φύγαν τα ευρήματα και πήγανε;
Ό,τι έπρεπε να φύγει από το μνημείο, έχει πάει στο Μουσείο της Αμφίπολης, έχει εισαχθεί κανονικά κατά νόμο. Φυλάσσεται, προστατεύεται κατά νόμο. Συντηρείται και συγκολλάται κατά νόμο. Επομένως, πού πήγανε τα ευρήματα; Μερικά είναι ένα χιλιόμετρο πιο πέρα, όπου βρίσκεται το Μουσείο της Αμφίπολης.
Από κει και πέρα, όλο αυτό το θέμα που θίγετε για το ότι η περιοχή έχει μείνει πίσω, το έχω πει πάρα πολλές φορές, η Αμφίπολη δεν περιορίζεται στον Τύμβο Καστά, ο οποίος στο τέλος της επόμενης προγραμματικής περιόδου θα έχει ολοκληρωθεί. Σας θυμίζω ότι οι ανάλογοι χρόνοι ισχύουν για όλα τα μνημεία αυτού του είδους, όπου κι αν βρίσκονται.
Η Αμφίπολη είναι ένας μείζων αρχαιολογικός χώρος και πάρα πολύ σημαντικός. Λέτε «τι έχει κάνει και τι κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού;». Νομίζω ότι τα ξέρετε, αλλά να τα επαναλάβω. Συνεχίζεται η μελέτη του ίδιου του Τύμβου, καθώς και οι έρευνες στις γειτονικές περιοχές, ξεκινώντας από τον Λόφο 133, ακριβώς για να υπάρχει η πληρέστατη τεκμηρίωση των αρχαιολογικών δεδομένων.
Συγχρόνως, ωριμάζουν, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, όλες τις μελέτες που χρειάζονται για την ανάδειξη αυτού του μνημείου, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί στην επόμενη προγραμματική περίοδο, όπως έχουμε συνεννοηθεί με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Πάντοτε, στο μνημείο αυτό, θα μπαίνουν το πολύ έξι άτομα. Όλοι οι άλλοι θα πρέπει να περιμένουν απ’ έξω, όπου πρέπει να διαμορφωθεί ένας χώρος ανάπαυσης, εκπαίδευσης των επισκεπτών με ενδιαφέρον υλικό, το οποίο θα πρέπει να βλέπουν εκεί και με χώρους εξυπηρέτησης κοινού. Αυτές λοιπόν, όλες τις μελέτες, τις ωριμάζουμε προκειμένου το έργο να συνεχιστεί, όπως είπα, χωρίς πρόβλημα, στην επόμενη προγραμματική περίοδο.
Συγχρόνως, το 2020 εντάξαμε στο τρέχον ΕΣΠΑ το έργο «Αρχαιολογικό Πάρκο Αμφίπολης-Υποδομές-Εξυπηρέτηση Επισκεπτών-Ενοποίηση των Μνημείων». Το έργο έχει υλοποιηθεί στο 75% και προχωρεί. Το 2022 εντάξαμε στο Ταμείο Ανάκαμψης το έργο «Προσβασιμότητα ΑΜΕΑ-Βελτίωση Υποδομών Υποδοχής Επισκεπτών σε Μνημεία της Αμφίπολης». Και αυτό το έργο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων.
Το 2022 εντάξαμε στο Ταμείο Ανάκαμψης τη συντήρηση της ξύλινης γέφυρας, με προϋπολογισμό 1.200.000€.
Όλα αυτά τα έργα, είναι περίπου της τάξης των 3.000.000€, εξαιρεμένου του Τύμβου Καστά, επί πλέον της χρηματοδότησης του Τύμβου.
Νομίζω ότι όλα αυτά δεν είναι υποσχέσεις. Είναι συγκεκριμένα έργα, με συγκεκριμένους προϋπολογισμούς και χρονοδιαγράματα, τα οποία υλοποιούνται. Το Ταμείο Ανάκαμψης, όπως ξέρετε, έχει όριο το 2025 και τα έργα αυτά θα έχουν ολοκληρωθεί πλήρως.
Από ‘κει και πέρα, αναμένουμε μία ευρύτερη πρόταση από την Περιφερειακή Ενότητα και τον Δήμο, για την ευρύτερη περιβαλλοντολογική και χωροταξική αξιοποίηση της περιοχής. Ευχαριστώ.».
