Ο Τάσος (Αναστάσιος) Αθανασιάδης του Μιχαήλ (Σαλιχλή Μικράς Ασίας, Νοέμβριος 1913 − Αθήνα, 21 Σεπτεμβρίου 2006) ήταν Μικρασιάτης συγγραφέας (κυρίως μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος) και ακαδημαϊκός.
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και δικηγόρησε κατά την περίοδο 1940-1945. Το 1945 διορίστηκε διευθυντής της Γραμματείας του Εθνικού Θεάτρου, και στη συνέχεια γενικός διευθυντής, θέση την οποία διατήρησε μέχρι το 1972. Το 1994 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τιμήθηκε από την ελληνική πολιτεία με τρία Κρατικά Βραβεία και το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα και, επίσης, με το αργυρό μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας και το διεθνές Βραβείο Χέρντερ. Έγινε γνωστός από τα έργα του Οι φρουροί της Αχαΐας (δίτομο μυθιστόρημα, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών Ιδρύματος Ουράνη), Οι Πανθέοι (μυθιστορηματική τριλογία σε 4 τόμους, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών -1961), Η αίθουσα του θρόνου (κρατικό βραβείο μυθιστορήματος 1969), και Τα παιδιά της Νιόβης, τα οποία μεταφέρθηκαν στην ελληνική τηλεόραση. Εκλέχθηκε ακαδημαϊκός το 1986 και χρημάτισε πρόεδρος του Ιδρύματος Ουράνη, του Ιδρύματος Παλαμά και των Λογοτεχνικών Βραβείων «Ιπεκτσί».
Ομιλούσε επίσης γαλλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών.
Τα βιβλία του που μεταφέρθηκαν στην τηλεόραση κι έγιναν σειρές είναι Οι Πανθέοι (ΕΡΤ, 1977-1979), Οι Τελευταίοι Εγγονοί (Mega Channel, 1991), Οι Φρουροί της Αχαΐας (Mega Channel, 1992-1993), Η αίθουσα του θρόνου (Mega Channel, 1998-1999), Τα Παιδιά της Νιόβης (ΕΡΤ 2004-2005).
Αποτίμηση του έργου του
Ο Αθανασιάδης είναι ο βασικός εισηγητής του «μυθιστορήματος-ποταμού» (roman-fleuve) στην ελληνική γλώσσα. Διάβαζε ξένους μυθιστοριογράφους που τον επηρέασαν: Σταντάλ, Ουγκώ, Φλωμπέρ, Γκάλσγουορθυ, αλλά και Φιόντορ Ντοστογιέφσκι και Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ. Έντονο είναι το επικό στοιχείο και η αφήγηση είναι πολυπρόσωπη, ενώ διαπλέκεται ο μύθος ενός ήρωα με το μύθο ενός άλλου. Τα μυθιστορήματά του δίνουν «έναν πλατύ και συνθετικό πίνακα της ελληνικής αστικής κοινωνίας» στα τρία τέταρτα περίπου του εικοστού αιώνα. Οι χαρακτήρες του -έντονες προσωπικότητες, αν και φαινομενικά αντιφατικοί- έχουν εσωτερική ενότητα και περισσότερο κινούνται στην ιστορία σαν να εκπληρώνουν ένα εσωτερικό πεπρωμένο, παρά επηρεάζονται από τις εξωτερικές συνθήκες.
Έργα του
- Ντοστογιέφσκι, από το κάτεργο στο πάθος (Α΄Κρατικό βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας 1956)
- Αλβέρτος Σβάιτσερ (Κρατικό βραβείο βιογραφίας 1963)
- Ταξίδι στη μοναξιά (χρονικό, 1944)
- Τρία παιδιά του αιώνα τους (βιογραφικά χρονικά)
- Τα παιδιά της Νιόβης (μυθιστόρημα, πρώτη τρίτομη μορφή 1948, 1953, 1961, δεύτερη τετράτομη: 1967-1968)
- Οι τελευταίοι εγγονοί (μυθιστόρημα, 2 τόμοι, 1984)
- Οι Πανθέοι (μυθιστόρημα)
- Οι φρουροί της Αχαΐας (μυθιστόρημα, 2 τόμοι, 1975)
- Η αίθουσα του θρόνου (μυθιστόρημα, 1969)
- Αναγνωρίσεις (δοκίμια)
- Ο Γιος του Ήλιου (βιογραφία, 1978)
- Αγία Νεότητα (διηγήματα)
Πηγές
- Δημοσθένης Κούρτοβικ, Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς. Ένας κριτικός οδηγός, εκδ. «Πατάκης», Αθήνα 1999 (β΄ εκδ.), σελ. 17-18
- Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1993
- Αφιέρωμα, Αιολικά Γράμματα, τχ. 184 (Ιουλ. – Αυγ. 2000), σ. 225-283
- Αφιέρωμα, Νέα Εστία, τχ. 1864, (Δεκ. 2014), σ. 395 – 468
- Αφιέρωμα, Διαβάζω, τχ. 471 (Φεβ. 2007), σ. 102 – 136
- Μαγκλιβέρας, Διονύσης Κ., Ξαναδιαβάζοντας τον Τάσο Αθανασιάδη, Νέα Εστία, τχ. 1865 (Μαρ. 2015), σ. 309 – 342
- Σταυρούλα Τσούπρου, Ο Τάσος Αθανασιάδης και το “είδος” των μυθιστορημάτων του: μια απόπειρα καθορισμού αυτού του “είδους” με τη βοήθεια του εγχειριδίου Λογοτεχνικής Θεωρίας του J. Hawthorn, Πόρφυρας, τχ. 108 (Ιουλ.-Σεπ. 2003), σ. 184-198
- Σταυρούλα Τσούπρου, Ο μυθιστοριογράφος Τάσος Αθανασιάδης και η θέση του στην νεοελληνική λογοτεχνία, Νέα Εστία, τχ. 1858 (Ιουν. 2013), σ. 124-136
