- ΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ
Ο πρόεδρος του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς-Προοδευτική Συμμαχία (ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία), Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε πως για τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Μαϊου θα είναι υποψήφιος σε τρεις εκλογικές περιφέρειες.
Στο Ρέθυμνο, στη Δυτική Αθήνα και στην Α’ Πειραιώς. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές που εν προκειμένω διεξήχθησαν στις 21 Μαϊου, είχε αποφασίσει να πολιτευθεί στους νομούς Σερρών, Δωδεκανήσων και στη Δυτική Αθήνας, με μη επιθυμητά αποτελέσματα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την εκλογική περιφέρεια των Σερρών, εκεί όπου ο Αλέξης Τσίπρας πρώτον, δεν κατάφερε να αποτρέψει την εκλογή του πρώην υπουργού Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή και μάλιστα σε πολύ καλή εκλόγιμη θέση (ο Κώστας Καραμανλής κατέλαβε την πρώτη θέση του ψηφοδελτίου της Νέας Δημοκρατίας στο νομό)1.
Δεύτερον δεν κατάφερε να αποτρέψει την εκλογική ενίσχυση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος-Κινήματος Αλλαγής καθώς και των κομμάτων που τοποθετούνται πέραν του χώρου που καταλαμβάνει η Νέα Δημοκρατία (Ελληνική Λύση, ‘ΝΙΚΗ’), και, τρίτον, δεν μπόρεσε να αποτρέψει την σημαντική εκλογική πτώση του κόμματος του, που από το 23% των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουλίου του 2019, έπεσε στο 14,78%. Οπότε, εκ του αποτελέσματος, η συμμετοχή του στο ψηφοδέλτιο του κόμματος δεν συνέβαλλε στο να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα, στο εγκάρσιο σημείο όπου μπορούμε να διατυπώσουμε μία πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση εργασίας, με εφαρμογή τόσο στο νομό Σερρών όσο και ευρύτερα. Και ποια είναι αυτή η υπόθεση;
Η μείωση τού δικού του κύρους ως πολιτικού ηγέτη, έτσι όπως διεφάνη στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, συσχετίζεται με την μείωση της συνολικής εκλογικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που εν τοις πράγμασι, και εάν η τάση αυτή συνεχιστεί και στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές, μπορεί να θέσει θέμα ηγεσίας.2 Φυσικά, δεν μπορούμε να αποδώσουμε την ελαφριά μείωση του εκλογικού ποσοστού της Νέας Δημοκρατίας στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαϊου (από το 48,04% του 2019, έπεσε στο 46, 98%), στην υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα στο νομό. Κάτι παρόμοιο μπορεί να ειπωθεί και για την υποψηφιότητα του στην εκλογική περιφέρεια Δωδεκανήσου, που επίσης έλαβε χώρα για λόγους μνήμης. Μνήμης σχετικής με τον αποθανών πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ στο νομό Νεκτάριο Σαντορινιό.
Και σε αυτή την περίπτωση, η υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα3 δεν εμπόδισε την πολύ σημαντική πτώση του εκλογικού ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ, με τον ίδιο να δυσκολεύεται να πείσει για τις προθέσεις του (δεν έκανε χρήση ούτε των συνθημάτων του κόμματος), και να επικοινωνήσει τις θέσεις του, προτιμώντας να αναλωθεί στη χρήση ‘νοσταλγικών αφηγήσεων’ κατάλληλων όμως για ιδιωτικές συζητήσεις μεταξύ φίλων και όχι για την πραγματοποίηση μίας κρίσιμης προεκλογικής εκστρατείας.
Όρους μνήμης επιστράτευσε και ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης, ως προς την Ρόδο και τα Δωδεκάνησα. Με ποιον τρόπο όμως;
Αποφεύγοντας να θέσει υποψηφιότητα σε αυτή την εκλογική περιφέρεια, την ενέταξε στις προεκλογικές του περιοδείες, φροντίζοντας ως πολιτικός που γνωρίζει να ‘τιμά τις αξίες’ και να αναγνωρίζει την πρόσφορα συγκεκριμένων ατόμων, να μνημονεύσει τον επί πολλά έτη βουλευτή του ΠΑΣΟΚ στο νομό και διακεκριμένο γιατρό, Δημήτρη Κρεμαστινό. Διαμέσου της συμμετοχής του στην τελετή εγκαινίων της προτομής του έξω από το νοσοκομείο της Ρόδου.
Αυτή ακριβώς η ενέργεια, φρονούμε πως διαδραμάτισε ρόλο στην μετακίνηση ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής προς την Νέα Δημοκρατία, και όχι απαραίτητα Κεντρώων και μετριοπαθών, αλλά ιδεολόγων, πιστών στο κόμμα τους που σε κάποια φάση της ζωής του μπορεί να ευεργετήθηκαν από τον Δημήτρη Κρεμαστινό, δεχόμενοι τις ιατρικές του υπηρεσίες.
Η μνημόνευση του από έναν αρχηγό αντίπαλου πολιτικού κόμματος και όχι του δικού του, ‘άγγιξε ευαίσθητες χορδές,’ άμβλυνε αποστάσεις,4 έφερε τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε θέση ‘άξιου πολιτικού’ που δεν διστάζει να μνημονεύσει πολιτικούς του δικού τους χώρους όταν η ηγεσία τους ‘σωπαίνει,’ προλειαίνοντας το έδαφος για την διαμόρφωση εκλογικής συμπεριφοράς υπέρ της Νέας Δημοκρατίας.
Αυτή την φορά, ο Αλέξης Τσίπρας,5 μέσω της επιλογής του Ρεθύμνου, επιθυμεί να μεταφέρει τον πολιτικό-εκλογικό ανταγωνισμό με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής6 στην καρδιά της Κρήτης,7 στοχεύοντας να του αποσπάσει την δεύτερη θέση και, δευτερευόντως, να ‘κοντύνει’ το εκλογικό προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας, της οποίας η πρωτιά δεν αμφισβητείται.
Αντίστοιχα, μέσω της επιλογής της εκλογικής περιφέρειας της Δυτικής Αθήνας, επιδιώκει να αυξήσει τα εκλογικά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ σε σημαντικό βαθμό (με ποιους τρόπους; ), καθιστώντας εκ νέου αυτή την περιφέρεια προνομιακό ‘αιμοδότη’ του ΣΥΡΙΖΑ με λαϊκές-εργατικές ψήφους, όπως συνέβαινε την προηγούμενη δεκαετία. Το δεύτερο εγχείρημα έχει πολύ μεγαλύτερο βαθμό τόλμης από το πρώτο.
Μία τέτοια μεταβολή δεν είναι καθόλου εύκολο να επέλθει μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από την πραγματοποίηση της προηγούμενης εκλογικής αναμέτρησης.
Συνεπεία αυτής της σημαίνουσας μεταβολής ως προς τα κοινωνικά-χωρικά χαρακτηριστικά της ψήφου, πόσο άλλαξε η φυσιογνωμία της κοινωνικής συμμαχίας που στήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ, έτσι όπως διαμορφώθηκε τα προηγούμενα χρόνια; Να ένα ενδιαφέρον ερώτημα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Εναλλακτικά, ο Αλέξης Τσίπρας για τον οποίο η κάθοδος στο νομό Σερρών έλαβε χώρα προκειμένου να μην τεθεί σε ‘καθεστώς λήθης’ το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Κοιλάδα των Τεμπών και κατ’ αυτόν, οι ‘πολλές ευθύνες’ του Κώστα Καραμανλή, έθεσε ως στόχο το να μην καταφέρει να καταλάβει ο Κώστας Καραμανλής την πρώτη θέση στο ψηφοδέλτιο του κόμματος. Εάν δε, εστιάσουμε θεωρητικά στην ακολουθούμενη στρατηγική, τότε θα διαπιστώσουμε πως αυτή ήσαν υπερφίαλη και αδιέξοδη. Πως ακριβώς θεώρησε ο Αλέξης Τσίπρας πως ενδεχόμενη υποψηφιότητα του στις Σέρρες θα συμβάλλει στο να μην περιπέσει ο θάνατος 57 ατόμων σε ‘καθεστώς λήθης’, την στιγμή όπου οι διάφορες τελετές μνημόνευσης που έχουν λάβει χώρα μετά το δυστύχημα αποτρέπουν από μία τέτοια αρνητική εξέλιξη; Είναι ή δεν είναι αλαζονικό να θεωρείς εαυτόν τον μόνο παράγοντα που μπορεί να αποτρέψει μία ‘δυσάρεστη εξέλιξη’, χαράσσοντας μία προσωποπαγή στρατηγική που απέδιδε έμφαση, απλοϊκά και λαϊκιστικά, στην αναπαράσταση του Κώστα Καραμανλή ως ‘θανάτου’ που δεν πρέπει ‘με τίποτε’ να εισέλθει στο Κοινοβούλιο διότι τότε ‘θα χάσουμε όλοι και προπάντων η Δημοκρατία;’ Πέραν αυτού, παρέβλεψε την κοινωνική, πολιτική και συμβολική ισχύ που διατηρεί ο ‘Καραμανλισμός’ στην ιστορική του κοιτίδα, καθώς και το ό,τι αυτός ιστορικά «ταυτίζεται με το πρόσωπα», για να παραφράσουμε πολύ ελαφριά τον πολιτικό επιστήμονα Γιάννη Βούλγαρη. Βλέπε και, Βούλγαρης, Γιάννης., ‘Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990. Σταθερή δημοκρατία σημαδεμένη από τη μεταπολεμική ιστορία,’ Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 2005, σελ. 65.
2 Έχει μεγάλο θεωρητικό ενδιαφέρον ως προς την υποψηφιότητα Τσίπρα στο νομό Σερρών, να δούμε και το ό,τι λαμβάνοντας υπόψιν πως οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για την επένδυση συμβολικών και πολιτικών πόρων στο ‘χαρτί του «αντιδεξιού φιλελευθερισμού», σύμφωνα με την διατύπωση του Γιάννη Βούλγαρη, γρήγορα εγκατέλειψε οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια, εν αντιθέσει με την πολύ συχνή ή αλλιώς συστηματική χρήση γενικόλογων και ρηχών αντιδεξιών αναφορών. Ως τι λοιπόν κατήλθε στο νομό Σερρών ως υποψήφιος και ως επικεφαλής του ψηφοδελτίου του κόμματος του; Ως ένας «μνησίκακος» πολιτικός, κατά τον Ολλανδό συγγραφέα Μένο Τερ Μπράακ, που θεώρησε πως βρήκε την ευκαιρία να ‘τελειώσει’ πολιτικά, ‘αυτός και μόνο αυτός,’ έναν Καραμανλή. Βλέπε και, Μπράακ, Τερ, Μένο., ‘Ο εθνικοσοσιαλισμός ως δόγμα της μνησικακίας,’ Με ένα κείμενο του Τόμας Μαν, Μετάφραση από τα Ολλανδικά: Μπονάτσου Μαργαρίτα, Εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2023. Στις αναφορές του, ο Αλέξης Τσίπρας απέφυγε οποιαδήποτε σύνδεση μεταξύ των δύο εξαδέλφων: Του Κώστα Καραμανλή, πρώην προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και πρωθυπουργού, και του Κώστα Καραμανλή του Αχιλλέα, πρώην υπουργού Μεταφορών και Υποδομών.
3 Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, παραγνώρισε κάτι πολύ βασικό σε τέτοιες περιπτώσεις: Πως υποψηφιότητα σε μία συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, σημαίνει πως ‘πρέπει να είσαι ανά τακτά χρονικά διαστήματα εκεί,’ οργανώνοντας την προεκλογική σου εκστρατεία με βάση την παρουσία του στις τρεις εκλογικές περιφέρειες που έχεις επιλέξει. Η διαπίστωση αυτή βέβαια ισχύει και για τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, και ειδικά για τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Ανδρουλάκη, οι οποίοι όμως, εν αντιθέσει με τον Αλέξη Τσίπρα, διέθεταν τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: Ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης το ισχυρό πολιτικό του κεφάλαιο και την δυναμική νίκης που διέθετε το κόμμα του καθ’ όλη την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, εξέλιξη που δεν καθιστούσε απαραίτητη την συχνή παρουσία του στις τρεις εκλογικές περιφέρειες που είχε επιλέξει να είναι υποψήφιος. Ο δε Νίκος Ανδρουλάκης, το ‘χαρτί’ της εντοπιότητας (Κρήτη/Ηράκλειο), εκεί όπου για πολλούς Κρητικούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής προσλαμβάνεται ως ‘το δικό τους παιδί,’ και από την άλλη και ισχυρούς υποψηφίους σε αυτές τις περιφέρειες (Χάρης Καστανίδης στην Α’ Θεσσαλονίκης), και φιλόδοξους (Παύλος Χρηστίδης και Τόνια Αντωνίου στο νότιο τομέα της Αθήνας), που θα θεωρούσαν εκ των προτέρων ως αποτυχία την μη εκλογή τους. Η ύπαρξη τέτοιου τύπου ‘Πασοκικών’ υποψηφίων, που είναι αρκούντως old–school, για να δανεισθούμε τον όρο της Μανίνας Κακεπάκη, κάλυψε και με το παραπάνω την δική του μη συχνή παρουσία σε αυτές τις τρεις εκλογικές περιφέρειες. Στρεφόμενοι και πάλι στην ανάλυση της Μανίνας Κακεπάκη, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε την Τόνια Αντωνίου που απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής, συμπληρώνοντας μισή, ήτοι διετή κοινοβουλευτική θητεία, ως «μιντιακή προσωπικότητα», εφόσον, ακόμη και μετά την είσοδο της στη Βουλή στη θέση της εκλιπούσας Φώφης Γεννηματά, δεν εμφανίσθηκε παρά πολλές φορές σε τηλεοπτικές, ενημερωτικές εκπομπές και δεν επεδίωξε, όποτε εμφανίσθηκε, τον ‘καβγά για τον καβγά’ αλά Σοφία Βούλτεψη που είναι μία καθαυτό «μιντιακή προσωπικότητα» που γνωρίζει πολύ καλά και να πως προκαλεί εντάσεις αλλά και πως να τις διαχειρίζεται, σταματώντας την κατάλληλη στιγμή, προτού επισύρει την ‘μήνιν’ των τηλεθεατών. Στην περίπτωση της Τόνιας Αντωνίου, το ‘Πασοκόμετρο χτυπάει κόκκινο.’ Βλέπε και, Κακεπάκη, Μανίνα., ‘Young conservatives, Media Personalities or Old-School Elites? The many faces of new democracy MPs across time,’ στο: Κακεπάκη, Μανίνα., & Κουντούρη, Φανή., (επιμ.), ‘Parliamentary Elites in Transition. Political Representation in Greece,’ Palgrave Macmillan, 2022, σελ. 109.
4 Ένας ακόμη παράγοντας που επικάλυψε το γεγονός της απουσίας του Νίκου Ανδρουλάκη από την εκλογική περιφέρεια του Ηρακλείου, ήσαν το γεγονός πως πραγματοποίησε την τελευταία του προεκλογική συγκέντρωση στην πόλη της Κρήτης, πράγμα που θύμισε καθαρά ‘σε όλους’, όχι το ‘ποιος είναι,’ αλλά το είναι υποψήφιος και στο νομό από τον οποίο κατάγεται. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν έπραξε κάτι τέτοιο, μη εντάσσοντας τις Σέρρες ή την Ρόδο στο πρόγραμμα των προεκλογικών συγκεντρώσεων της τελευταίας εβδομάδας.
5 Πρέπει να ‘καπελώσει’ τους υποψήφιους βουλευτών σε αυτές τις εκλογικές περιφέρειες ο Αλέξης Τσίπρας, ή όχι; Το γεγονός της επιλογής του Ρεθύμνου, δεν αναιρεί τις ευθύνες του Ανδρέα Ξανθού, την ‘υποχρέωση’ του να δραστηριοποιηθεί εντόνως, διότι εάν δεν φροντίσει ο ίδιος για την επανεκλογή του, δεν θα το κάνει κάποιος άλλος αντ’ αυτού.
6 Η εκλογή γυναικών βουλευτών νέων σε ηλικία, από πλευράς του ΠΑΣΟΚ, επιβεβαιώνει την υπόθεση εργασίας των Κακεπάκη και Καραγιάννη, οι οποίοι έχουν καταδείξει πως οι γυναίκες μπαίνουν στο Κοινοβούλιο σε πιο μικρή ηλικία από ό,τι οι άνδρες. Βλέπε και, Κακεπάκη, Μανίνα., & Καραγιάννης, Γιάννης., ‘Επαγγελματίες πολιτικοί και πολιτικά επαγγέλματα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο,’ στο: ‘Η πολιτική αντιπροσώπευση στη σύγχρονη Ελλάδα. Χαρακτηριστικά των Ελλήνων βουλευτών 1996-2015,’ Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 2016, σελ. 85-108.
7 Για έναν ενίοτε ‘αψυχολόγητο παίκτη,’ η εκλογή του Ανδρέα Ξανθού που δεν κατόρθωσε να εκλεγεί βουλευτής στην εκλογική αναμέτρηση της 21ης Μαϊου, έπεται: Πρώτος και κύριος στόχος είναι η εκτόπιση του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής από την δεύτερη θέση.
